Yapay deri, laboratuvarda üretilen ve genellikle ciddi yanıkları tedavi etmek için kullanılan bir deri çeşididir. Tipik olarak insan derisinin yerine geçer. Yapay deri türleri ne kadar karmaşık olduklarına göre birbirinden ayrılır. Ancak hepsi cildin nem ve enfeksiyondan korunma ve vücut ısısını düzenleme gibi temel işlevlerinden en az birini taklit edecek şekilde tasarlanmıştır.
Yapay Deri Nedir ve Ne İşe Yarar?
Deri esas olarak iki katmandan oluşur: En üstteki katman, çevreye karşı bir koruma görevi gören epidermis ve onun altındaki katman ise dermis adını taşır. Bu tabaka cildin kabaca yüzde 90'ını oluşturuyor. Dermis ayrıca cildin mekanik yapısını ve esnekliğini sağlamaya yardımcı olan kolajen ve elastin proteinlerini içerir.
Yapay deriler işe yarıyor çünkü yaraları kapatıyorlar, bu da bakteriyel enfeksiyon ve su kaybını önlüyor ve hasarlı cildin iyileşmesine yardımcı oluyor. Örneğin, yaygın olarak kullanılan yapay bir cilt olan Integra, silikondan yapılmış bir "epidermisten" oluşur. Bakteriyel enfeksiyon ile su kaybını önler. "Dermis" ise sığır kollajeni ve glikozaminoglikan ile üretilir.
Integra'nın dermisi, hücre dışı matris olarak işlev görür. Hücre dışı matris, hücre davranışını düzenlemeye yardımcı olan hücreler arasında bulunan yapısal bir destektir. Bu da hücre büyümesini ve kollajen sentezini teşvik ederek yeni bir dermisin oluşmasını sağlar. Integra "dermis" ayrıca biyolojik olarak parçalanabilir ve yeni dermis tarafından emilerek onun yerini alır. Doktorlar birkaç hafta sonra silikonun "epidermisini" hastanın vücudunun başka bir yerindeki ince bir epidermis tabakasıyla değiştirir.
Yapay Derinin Kullanım Alanları
Yapay deri ile yanıklar tedavi edilebilir mi?
Yapay cilt genellikle yanık yaralanmalarını tedavi etmek için kullanılır. Hasta özellikle yarası için kullanılabilecek sağlıklı bir cilde sahip değilse önemlidir. Bu gibi durumlarda, vücut zarar görmüş cildi iyileştirecek kadar hızlı bir şekilde cilt hücreleri üretemez ve önemli sıvı kaybı ve enfeksiyon nedeniyle hastanın durumu ölümcül olabilir. Yapay cilt böylece yarayı derhal kapatmak ve hayatta kalma şansını artırmak için kullanılabilir.
Yapay deri ile cilt sorunları tedavi edilebilir mi?
Apligraf gibi bazı yapay cilt ürünleri, çok yavaş iyileşen açık yaralar olan ülserler gibi cilt üzerindeki kronik yaraları tedavi etmek için kullanılmıştır. Bunlar ayrıca vücudun büyük bir bölümünü kaplayan egzama ve sedef hastalığı gibi cilt hastalıklarına da uygulanabilir. Etkilenen alanın etrafına kolayca sarılabilen ilaçla yüklü yapay ciltlerden faydalanılabilir.
Yapay deri tıp ve diğer alanlarda kullanılabilir mi?
Klinik ortamdaki kullanımlarının yanı sıra, yapay cilt, araştırma için insan cildini modellemek üzere kullanılabilir. Örneğin, yapay cilt, kozmetik veya tıbbi bir ürünün cildi nasıl etkilediğini ölçmek için sıklıkla kullanılan hayvan testlerine bir alternatiftir. Bu test hayvanlarda ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir ve gerçek bir insan derisinin tepkisini göstermez. L'Oréal gibi bazı şirketler zaten birçok kimyasal bileşeni ve ürünü test etmek için sentetik deri kullanıyorlar.
Yapay cilt aynı zamanda cildin UV ışınlarına maruz kaldığında bundan nasıl etkilendiği ve güneş kremi / koruyucusu gibi maddelerdeki ve ilaçlardaki kimyasalların cilt yoluyla nasıl taşındığı gibi diğer araştırma uygulamaları için cildi taklit edebilir.
Yapay Deri Çeşitleri
Yapay deriler gerçek bir epidermis veya dermisi ya da her ikisini birden tam manasıyla taklit edebilir. Bazı ürünler, kollajen gibi biyolojik materyallerden ibarettir. Bazıları ise vücutta bulunmayan ancak biyolojik olarak çözünebilen materyallere dayanıyor. Bu deriler ayrıca Integra'nın silikon epidermisi gibi biyolojik olmayan bazı yan materyaller de içerebiliyor.
Yapay deriler, hastadan veya diğer insanlardan alınan canlı cilt hücrelerinin büyütülmesiyle üretilir. Yapay derinin ana kaynaklarından biri yenidoğanlardan alınan gulfe veya sünnet derisidir. Bu tür hücreler sıklıkla vücudun bağışıklık sistemini uyarmaz; fetüslerin annelerinin karınlarında reddedilmeden gelişmesine izin veren bir özelliktir. Dolayısıyla hastanın bedeni tarafından reddedilme olasılığı çok düşüktür.
Yapay Deri ve Deri Grefti Farkı
Yapay cilt, sağlıklı cildin bir donörden çıkarılıp yaralı bir bölgeye tutturulduğu bir işlem olan deri greftinden ayrılmaktadır. Verici tercihen hastanın kendisi olabilir fakat ayrıca kadavralar dahil diğer insanlardan veya domuzlar gibi hayvanlardan da elde edilebilir. Yapay deri ayrıca tedavi sırasında yaralı bölgeye "aşılanabiliyor".
Yapay Deri Hakkındaki Çekinceler
Yapay deri birçok insana fayda sağlasa da, bazı sakıncaları da var. Örneğin, yapay deri, yapım süreci karmaşık ve zaman alıcı olduğu için pahalıdır. Yapay hücreler, deri hücrelerinden büyüyen saç tabakasında olduğu gibi, doğal benzerlerine kıyasla daha kırılgan olabiliyor. Araştırmacılar bu ve benzer tarafları iyileştirmeye çalıştıkça, geliştirilen sentetik deriler hayat kurtarmaya devam edecek.
Yapay Deri ile Yapılan Ameliyatın Ücreti
Verilere göre, yapay deri ameliyatı ücreti santimetrekare başına yaklaşık en düşük 350 dolar olmaktadır.
