Finlandiya'nın Tarihi, Dili, Eğitim Sistemi, Etnik Yapısı ve Yönetimi

Finlandiya, İsveç'in doğusunda, Norveç'in güneyinde ve Rusya'nın batısında Kuzey Avrupa'da bulunan bir ülkedir. 5,5 milyon kişiyle büyük bir nüfusa sahip olmasına rağmen, geniş yüz ölçümü onu Avrupa'nın en seyrek nüfuslu ülkesi yapıyor. Finlandiya'nın nüfus yoğunluğu kilometrekare başına yaklaşık 15 kişidir. Aynı zamanda güçlü eğitim sistemi ve ekonomisi ile tanınır. Dünyanın en barışçıl ve yaşanabilir ülkelerinden biri olarak kabul edilir. y

Finlandiya Hakkında Bilgiler

• Resmi adı: Finlandiya Cumhuriyeti
• Nüfus: 5.530.000 milyon (2020)
• Resmi dilleri: Fince, İsveççe
• Başkent: Helsinki
• Ortalama yaşam süresi: 79,8 yıl
• Para birimi: Avro
• Yönetim biçimi: Federal parlamenter cumhuriyet
• Sınır ülkeleri: Norveç, İsveç ve Rusya
• Yüzölçümü: 338.145 km²
• Kıyı şeridi: 1.250 km
• En yüksek noktası: 1.328 metre ile Halti Dağı

Finlandiya'nın Tarihi

Finlandiya'nın ilk sakinlerinin nereden geldiği belli değil ancak çoğu tarihçi kökenlerinin binlerce yıl önce Sibirya'ya dayandığını düşünüyor. Erken tarih yazılarında Finlandiya İsveç Krallığı ile ilişkilendirilir. Bu süreç 1154'te İsveç Kralı Eric'in Hristiyanlığı ülkeye tanıtmasıyla başladı. Ülkenin 12. yüzyılda İsveç'in bir parçası haline gelmesi sonucunda İsveççe bölgenin resmi dili oldu. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde Fince tekrar ulusal dil halini aldı.

1809'da Finlandiya, Rusya tarafından Çar I. Aleksandr yönetiminde fethedildi ve 1917'ye kadar Rusya İmparatorluğu'nun özerk büyük dukalığı oldu. 6 Aralık tarihinde Finlandiya bağımsızlığını ilan etti. 1918'de ülkede bir iç savaş çıktı. II. Dünya Savaşı sırasında 1939'dan 1940'a (Kış Savaşı) ve tekrar 1941'den 1944'e kadar (Devam Savaşı) Sovyetler Birliği ile savaşıldı. Daha sonra 1944'ten 1945'e kadar Almanya'yla mücadele etti. Finlandiya ve Sovyetler Birliği 1947 ve 1948'de SSCB'ye bölgesel imtiyazlar verilmesiyle sonuçlanan bir anlaşma imzaladılar.

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından Finlandiya nüfusu büyüdü ancak 1980'lerde ve 1990'ların başında ekonomik sıkıntılar yaşamaya başladı. 1994 yılında Martti Ahtisaari cumhurbaşkanı seçildi ve ülke ekonomisini canlandırmak için bir kampanya başlattı. 1995'te Finlandiya Avrupa Birliği'ne katıldı ve 2000 yılında Tarja Halonen, Finlandiya ve Avrupa'nın ilk kadın cumhurbaşkanı ve başbakanı seçildi.

Finlandiya'nın Rusya ile İlişkisi Nasıl Gelişti?

Finlandiya'nın doğu komşusu Rusya ile savaş, işgal ve işbirliği dönemlerini içeren uzun ve karmaşık bir tarihi vardır. Son yıllarda iki ülke arasındaki ilişki, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi, Ukrayna'nın doğusundaki çatışmaya müdahil olması ve Baltık bölgesinde artan iddialı tutumu gibi faktörlerle şekillenmiştir. Finlandiya bir yandan Rusya ile ilişkilerinde tarafsızlık ve bağlantısızlık politikasını sürdürmeye çalışırken, diğer yandan da komşusuyla güçlü ve istikrarlı bir ilişki sürdürmenin önemini vurgulamıştır. Bugün ilişkiyi şekillendiren temel faktörlerden bazıları ekonomik bağlar, enerji işbirliği ve Rusya'nın bölgedeki askeri faaliyetlerine ilişkin endişelerdir.

Finlandiya'nın Yönetim Şekli

Bugün resmi olarak Finlandiya Cumhuriyeti olarak adlandırılan ülke, cumhuriyet sistemi ile yönetilir. Yönetimin yürütme organı bir devlet başkanından (başkan) ve bir hükümet başkanından (başbakan) oluşur. Finlandiya'nın yasama organı, üyeleri çoğunluk oyuyla seçilen tek meclisli bir parlamentodan ibaret. Burada idari mahkemelerin yanı sıra ceza ve hukuk davalarıyla ilgilenen genel mahkemeler de var. Finlandiya yerel yönetim için 19 bölgeye ayrılmış.

Finlandiya Ekonomisi ve Toprak Kullanımı

Finlandiya 2019'da 274 milyar ABD doları gibi muazzam bir GSYİH'ya sahip oldu. Yaklaşık 5 milyondan biraz yüksek nüfuslu bir ülke için bu rakam oldukça yüksek. Ülkede kişi başına düşen gelir 49.700 ABD dolarıdır.

Finlandiya şu anda güçlü, modern bir sanayi ekonomisine sahip. İmalat ülkedeki en büyük endüstrilerden biri ve ekonomisi yabancı ülkelerle ticareti temel alıyor. Finlandiya'daki ana endüstriler metaller ve metal ürünleri, elektronik, makine, bilimsel enstrümanlar, gemi yapımı, kağıt hamuru, gıda maddeleri, kimyasal maddeler, tekstil ve giyimdir. Ayrıca, tarım Finlandiya ekonomisinde küçük bir rol oynamaktadır. Bunun nedeni ülkenin sahip olduğu yüksek enlem; zira güney bölgelerin büyüme mevsimi kısa sürer. Finlandiya'nın başlıca tarım ürünleri arpa, buğday, şeker pancarı, patates, süt sığırcılığı ve balık olarak sıralanıyor.

Finlandiya Ekonomisi Zaman İçinde Nasıl Gelişti?

Finlandiya'nın ekonomisi geçtiğimiz yüzyılda önemli ölçüde gelişmiştir. Finlandiya, 20. yüzyılın ortalarına kadar, nüfusunun çoğunluğu tarım ve ormancılıkta çalışan bir tarım toplumuydu. Ancak II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Finlandiya, özellikle kağıt ve kağıt hamuru endüstrisine ağırlık vererek daha sanayileşmiş bir ekonomiye doğru kaymaya başlamıştır. Daha yakın zamanlarda Finlandiya, Nokia ve Rovio (popüler Angry Birds oyununun yaratıcısı) gibi şirketlerin küresel sahnede önemli oyuncular olarak ortaya çıkmasıyla teknoloji ve yenilikçiliğiyle tanınmıştır. Finlandiya'nın modern çağdaki ekonomik başarısına katkıda bulunan faktörler arasında yüksek eğitimli nüfusu, güçlü sosyal refah sistemi ve araştırma ve geliştirmeye verdiği önem yer almaktadır.

Finlandiya Coğrafyası ve İklimi

Finlandiya Baltık Denizi, Bothnia Körfezi ve Finlandiya Körfezi boyunca uzanarak Kuzey Avrupa'da yer alır. Norveç, İsveç ve Rusya ile sınır komşusu ve 1.250 km sahil şeridi var. Finlandiya'nın topografyası alçak, düz ya da dalgalı ovalar ve nispeten alçak tepelerden oluşuyor. Arazi aynı zamanda 60.000'in üzerinde birçok gölle çevrelenmiş durumda ve ülkedeki en yüksek yer 1,328 m ile Haltiatunturi olarak biliniyor.

Finlandiya'nın iklimi uç kuzey bölgelerinde soğuk ılıman ve yarı soğuktur. Bununla birlikte Finlandiya'nın ikliminin çoğu Kuzey Atlantik Akımı tarafından kontrol ediliyor. Güney uçta yer alan Finlandiya'nın başkenti ve en büyük şehri Helsinki'de şubat ayında ortalama düşük sıcaklık -7,7 C ve temmuz ayında ortalama yüksek sıcaklık 21 C'dir.

Finlandiya'nın Eğitim Sistemi

Tüm Finlandiya belediyelerinin altı yaşındaki çocukların tümüne okul öncesi eğitim vermeleri gerekmektedir, ancak bu eğitime katılım gönüllüdür; Finlandiya'da okula devam, yedi yaşından itibaren zorunludur. Ulusal ve yerel yönetimler okulları destekler ve eğitim ücretsizdir. Altı yıllık ilk öğretim ile üç yıllık orta öğretimden oluşan dokuz yıllık kapsamlı eğitim sistemi 1970'lerde kabul edildi. İngilizce dili üçüncü yıldan başlayarak öğretilir, ancak öğrenciler diğer yabancı dilleri öğrenme seçeneğine de sahipler. Finlandiya'nın dokuz yıllık kapsamlı okul sistemini üç yıllık bir lise veya bir meslek okulu izler.

Finlandiya yükseköğretim sistemi iki paralel sektörden oluşmaktadır: üniversiteler ve politeknik. Finlandiya'da ülke bağımsızlık kazanmadan önce kurulan tek yüksek öğrenim kurumları 1640 yılında Turku'da kurulan ve 1828'de Helsinki'ye transfer edilen Helsinki Üniversitesi ve 1849'da kurulan Helsinki Teknoloji Üniversitesi'dir. , İsveççe ve genellikle İngilizce. Yüksek öğrenim için devlet yardımı mevcuttur. Yetişkin eğitimi ve sürekli eğitim Finlandiya'da da popülerdir, yetişkin eğitimi ücretsiz olarak sertifika ve yeniden eğitim verilmesine yol açmaktadır.

Finlandiya'nın Eğitim Sistemini Özel Kılan Nedir?

Finlandiya'nın eğitim sistemi, yüksek öğrenci başarısı, eşitlik ve kapsayıcılığa odaklanmasıyla yaygın olarak dünyanın en iyilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Finlandiya eğitim yaklaşımının temel özellikleri arasında erken çocukluk eğitiminde oyun ve yaratıcılığa güçlü bir vurgu yapılması, öğrencilerin refahı ve ruh sağlığına odaklanılması ve geçmişleri veya sosyo-ekonomik durumları ne olursa olsun tüm öğrenciler için eğitime eşit erişim taahhüdü yer almaktadır. Ayrıca Finlandiya, öğretmen eğitimine ve mesleki gelişime büyük önem vermekte olup tüm öğretmenlerin yüksek lisans derecesine sahip olmaları ve kariyerleri boyunca sürekli eğitime katılmaları gerekmektedir.

Finlandiya'nın Etnik Yapısı

Finlandiya etnik anlamda nispeten homojen bir ülke. Baskın etnisite Fin'dir ancak Finlandiyalı-İsveçli, Sami ve Roma halkından kayda değer azınlıklar da var. Son zamanlarda yaşanan göçün bir sonucu olarak artık büyük etnik gruplar arasında Ruslar, Estonyalılar, Iraklılar ve Somaliler de yer alıyor.

Finlandiya'nın küçük Sami nüfusunun kabaca yarısı Lappi bölgesinin en kuzey kesiminden başlayan ve Sami Vatanı (Sámiid ruovttuguovlu) olarak bilinen bölgede yaşıyor. Finlandiya anayasası 1995 yılında Sami'nin yerli halk statüsünü ve kendi dillerini ve kültürlerini koruma ve geliştirme haklarını tanıyacak şekilde değiştirildi.

1996 yılında yapılan kazılar, insanların Finlandiya'da ne kadar süredir yaşadıkları konusunda radikal bir düşünce değişimine yol açtı. Ülkenin güneybatı kesimindeki Kristinestad yakınlarındaki bir mağaradaki bulgular insanların Finlandiya'ya en az 100.000 yıl önce gelmiş olduğunu gösterdi. Sami'nin ataları görünüşe göre MÖ 7000 civarında Finlandiya'daydı. Diğer grupların yaklaşık 3000 yıl sonra Finlandiya'ya adım atmasıyla ilk Samiler kuzeye çekildiler.

Arkeolojik kalıntılar, bu ikinci yerleşimci dalgasının Rusya, İskandinavya ve Orta Avrupa'dan geldiğini ya da onlarla temas kurulduğunu gösteriyor. Ural halkları (özellikle Fin-Ugor) iki ana yerleşim yeri inşa etti. Güney ve batı Finlandiya yerel halkı Hämäläiset'in ataları ülkeye Güneybatı Finlandiya'dan Finlandiya Körfezi boyunca girdiler ve özellikle tarihi Häme bölgesinde yaşadılar (Tavastianlar); güneydoğudan giren Karelyalılardı. İskandinav halkları batı kıyısına, takımadalara ve Åland Adaları'na yerleştiler.

Finlandiya'daki Dini İnanç Dağılımı

Hristiyanlık 13. yüzyılda Finlandiya'ya hem batıdan hem de doğudan geldi. Finlandiya şu anda Hristiyanlık açısından Avrupa'nın en homojen ülkelerinden biri ve İskandinavya'daki en yüksek kilise üyeliği oranına sahip. Halkın büyük çoğunluğu statüsü resmi devlet kilisesi olmaktan çıkıp 19. yüzyıldan itibaren ulusal kiliseye dönüşen Finlandiya Evanjelik Lüteriyen Kilisesi'ne üye. Başpiskopos Turku şehrinde yaşıyor (Eski Doğu Slav dilinde tǔrgǔ, pazar yeri demek; Turku'da yaşayanlar eski bir Fince lehçesini konuşur ve bu da kulağa komik gelir). Yüksek kilise üyeliği oranına rağmen, az sayıda Fin düzenli olarak kiliseye katılır. Bununla birlikte halkın çoğunluğu vaftiz edilmeye devam eder ve Lüteriyen kilise uygulamalarıyla evlenir ve gömülür.

Finlandiya'nın Dili

Finlandiya'nın Fince ve İsveççe olmak üzere iki resmi dili var. Nüfusun onda dokuzu Fince konuşuyor; güçlü bölgesel lehçeler ile konuşulmasına rağmen, ülkede Fince önemli bir milliyetçi özellik olarak görülür. İsveççe konuşan nüfus esas olarak güney, güneybatı ve batıdaki kıyı bölgesinde ve İsveççenin tek resmi dil olduğu Åland Adaları'nda bulunuyor. 2000 anayasasına göre, kamu makamlarının ülkenin Fin ve İsveççe konuşan nüfuslarının ihtiyaçlarını eşit olarak karşılamaları gerekir. Ulusal dillere ilişkin hak ve yükümlülükler, 2004 yılında çıkarılan Dil Kanunu'nda daha ayrıntılı olarak ele alındı.

Finlandiya Hakkında Sık Sorulanlar