Sonar, su altında bulunan nesneleri tespit etmek veya suyun altındaki mesafeleri ölçmek için iletilen ve yansıtılan ses dalgalarını kullanan bir sistemdir. Denizaltı ve mayın tespiti, derinlik tespiti, ticari balıkçılık, dalış güvenliği ve denizde iletişim için kullanılıyor.
Sonar Hakkında Bilgiler
Sonar cihazları yeraltı ses dalgaları gönderir ve ardından oluşan ekoları dinler. Ses verileri daha sonra bir hoparlör veya ekran aracılığıyla insan operatöre iletilir.
Sonarı Keşfeden Kişiler
Daniel Colloden, 1822 gibi erken bir tarihte İsviçre Cenevre Gölü'nde su altındaki ses hızını hesaplamak için bir su altı zili kullandı. Bu erken araştırma, diğer mucitlerin daha sonra icat edecekleri özel sonar cihazlarına ön ayak olmuştur.
Lewis Nixon ilk Sonar tipi dinleme cihazını 1906 yılında buzdağlarını tespit etmenin bir yolunu ararken icat etti. Denizaltıların tespit edebilmeye ihtiyaç duyulduğu I. Dünya Savaşı sırasında bu teknolojiye olan ilgi arttı.
1915 yılında Paul Langévin "denizaltıları tespit etmek için ekolokasyon" adını verdiği kuvarsın piezoelektrik özelliklerini kullanan ilk Sonar cihazını icat etti. Langévin'in çalışması gelecekteki tasarımları büyük ölçüde etkilese de, buluş geç geldiği için savaşa çok yardımcı olmadı.
İlk Sonar cihazları pasif dinleme cihazlarıydı, yani sinyal gönderilmiyordu. 1918'de, hem İngiltere hem de ABD aktif sistemler kurdular (sinyaller gönderiliyor ve geri alınıyordu). Akustik iletişim sistemleri, sinyal yolunun her iki tarafında bir ses dalgası projektörü ve alıcısı bulunan Sonar cihazlarıdır. Akustik dönüştürücü ve verimli akustik projektörlerin icadı teknolojinin gelişmesini mümkün kıldı.
Sonar'ın Kelime Anlamı
Sonar kelimesi, ilk olarak II. Dünya Savaşı'nda kullanılan bir Amerikan terimidir. Ses, navigasyon ve uzaklık saptama anlamına gelen kelime SOund, NAvigation ve Ranging'in kısaltmasıdır. İngilizler ayrıca Sonar'a Anti Denizaltı Tespit Araştırma Komitesi anlamına gelen "ASDICS" adını veriyor. Sonar'ın sonraki versiyonları derinlik detektörü, daha hızlı tarama, yanal tarama ve WPESS gibi özellikler kazandı.
Sonar'ın İki Temel Türü
Aktif sonar, genellikle "ping" olarak adlandırılan bir ses atımı oluşturur ve ardından atımın yansımasını dinler. Atım sabit veya değişen frekansta (chirp, cıvıltı) ses oluşturabilir. Eğer ses cıvıltı ise alıcı yansımaların frekansını bilinen cıvıltı ile ilişkilendirir. Bu sayede hedef daha az güç harcanarak izlenebilir.
Uzun mesafeli aktif sonarlar daha düşük frekansları kullanıyor. En düşük frekansın Sonar'da çıkardığı ses çok farklıdır. Bir nesneye olan mesafeyi ölçmek için bir atımın yayılmasından alımına kadar geçen süre ölçülür.
Pasif sonarlar ise iletmeden dinler. Bazıları bilimsel olmasına rağmen, genellikle askeridirler. Bu pasif sistemler genellikle büyük sonik veritabanlarına sahiptir. Bir bilgisayar sistemi bu veritabanlarını kullanarak gemi sınıflarını, eylemleri (yani bir geminin hızını veya ateşlenen silah türünü) ve hatta belirli gemilerin adlarını tanımlayabiliyor.
Kaynak: