Lama glama bilimsel adına sahip lama binlerce yıl önce Güney Amerika'da eti ve kürkü için sürü hayvanı olarak evcilleştirilmiş büyük, tüylü bir memelidir. Deve ile ilişkili olmasına rağmen hörgücü bulunmuyor. Lamalar alpaka, vikunya ve guanako ile yakın akrabalar. Hepsi farklı türlerdir ancak genel olarak lama ya da lamini olarak bilinirler.
Lamalar Hakkında Bilgiler
- Bilimsel adı: Lama glama
- Boyut: 1.7 – 1.8 metre
- Ağırlık: 130 – 200 kg
- Ömrü: 15 – 25 yıl
- Beslenme: Herbivore (otobur)
- Habitat: Güney Amerika Andes Dağları
- Popülasyon: Milyonlarca
- Korunma durumu: En az endişe verici
Lama Hayvanlarının Tanımı
Lamalar veya laminiler ayrık ayaklara, kısa kuyruklara ve uzun boyunlara sahiptir. Tüm lamaların uzun muz biçimli kulakları ve yarık üst dudakları olur. Olgunlaşan lamalar kesici dişler çıkartır. Baskınlık için yarışan erkeklerde bu dişler ciddi hasarlar verebiliyor. O nedenle hayvancılar lamaların köpek dişlerini sökmektedir.
Lamalar beyaz, siyah, kahverengi, tan, alaca ve gri gibi birçok renkte ortaya çıkıyor. Kürkü kısa olanlara Ccara ve orta uzunlukta olanlara Curaca deniliyor. Yetişkinlerin boyu 1.7 ila 1.8 metre arasında değişmektedir ve ağırlıkları itibariyle 130 ila 200 kilogram arasında olurlar.
Lamaların Habitatı ve Dağılımı
Lamalar ilk kez Peru'da 4.000 ila 5.000 yıl önce vahşi guanakodan evcilleştirildi. Ancak hayvanlar aslında Kuzey Amerika'dan geldiler ve Buz Çağı zamanında Güney Amerika'ya göç ettiler.
Lamalar bugün tüm dünyada yetiştiriliyor. Amerika, Avrupa ve Avustralya'da toplam birkaç milyon adet bulunmaktadır.
Lamaların Beslenme Şekli
Bu otçul canlılar çok çeşitli bitkilerle beslenir. Genellikle mısır, yonca ve çim yerler. Koyun ve sığır gibi yiyeceklerini tekrar çiğneme özelliğine sahipler. Ancak geviş getirmezler. Mideleri buna rağmen üç bölmelidir. Selüloz yönünden zengin bitkileri sindirmesini ve de çoğu memeliden çok daha az suyla hayatta kalmasını sağlayan oldukça uzun kalın bağırsakları vardır.
Lamaların Davranış Özellikleri
Sürü hayvanları olduklarından baskınlık mücadeleleri dışında genellikle ısırmazlar. Ancak tükürürler, güreşirler ve sosyal rütbelerini belirlemek ve avcılarla savaşmak için tekmelerler.
Lamaların neden ve ne zaman tükürdükleri merak edilir. Tehdit edildiklerinde, yemeklerini diğerlerinden uzak tutarken, dişi erkeği istemediğinde ve erkekler baskınlık yarışı yaparken tükürebilirler. İnsanlara tükürmeleri yetiştirilme biçimleri ile ilgilidir. Doğru eğitim alanlarda bu davranış görülmez.
Zeki hayvanlardır ve yulara alışmaları fazla uzun sürmez. Ağırlıklarının %25 ila %30'unu 8 ila 13 kilometre boyunca taşıyabilirler.
Lamalarda Üreme ve Yavrular
Lamalar uzanarak çiftleşir. Gebelik 350 gün (11,5 ay) sürer ve tek bir yenidoğanla sonuçlanır. Lama yavrusuna cria denir. Cria'lar doğumdan sonraki bir saat içinde ayağa kalkmış ve yürümeye başlamış olur. Lamaların dilleri fazla uzun değildir. Anneler yavrularını yalayamaz ve bu nedenle gün ışığında doğum yapacak şekilde evrilmişlerdir.
Dişiler birinci yaşlarında olgunlaşırken erkeklerde bu üç yaşını bulur. Lamalar genellikle 15 ila 25 yıl, bazıları ise 30 yıl yaşar.
Erkek tek hörgüçlü deve ile dişi lama çiftleşirse ortaya cama olarak bilinen bir melez bir canlı çıkıyor. Develer ve lamalar arasındaki boyut farkı nedeniyle cama yalnızca suni tohumlama yoluyla üretilmektedir.
Lamaların Korunma Durumu
Evcil hayvan olduklarından korunma statüsüne sahip değiller. Lamanın atası guanako (Lama guanicoe), IUCN tarafından "en az endişe verici" olarak sınıflandırılıyor. Bir milyondan fazla guanako var ve popülasyonun büyüklüğü artıyor.
Lama ve İnsan Arasındaki İlişkisi
İnka kültüründe lamalar yük hayvanı, et ve yün için kullanıldılar. Kürkleri yumuşaktır, sıcak tutar ve lanolin yağı içermez. Bu ilk insan kültürlerinde lama gübresi önemli bir yere sahipti. Günümüz toplumunda da yetiştirilmeye devam ediyorlar. Yukarıdaki özelliklerine ek olarak koyunlar ve keçiler için bekçi hayvan görevi görüyorlar. Kendilerini sürüye ait hisseder ve o sürüyü çakallardan, yaban köpeklerinden ve diğer avcılardan korurlar.
Lama ve Alpaka Nasıl Ayırt Edilir?
Hem lama hem de alpaka "lama" grubuna ait olsa da ayrı devegillerdir. Lamalar alpakalardan daha büyükler ve daha fazla renk çeşitliliği sunuyorlar. Lamanın yüzü daha uzun ve muz şeklindeki kulakları daha büyüktür. Alpakaların ise yüzleri düz ve küçüktür, kulakları da düzdür.
Lamalar hakkında bilgiler: Alpaka ile arasındaki fark yazımız burada son buldu. Daha fazla içerik için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz: https://evrenatlasi.com/k/yeryuzu-tabiat/
