Televizyon, 20. yüzyılda yüz milyonlarca insanın yaşam biçimini değiştirdi. Etkisi çok büyük olan bu buluşun tarihi de hayli karışıktır. Onlarca bilim insanı televizyonun gelişimine katkıda bulundu. En önemli öncülerden biri, elektron mikroskobunun gelişimine de büyük katkısı olan, Rusya doğumlu mucit Vladimir Zworykin'dir.
Vladimir Zworykin Kimdir?
Vladimir Zworykin, o dönemde Rusya İmparatorluğu sınırları içinde yer alan Murom kasabasında doğdu. Zworykin çocukluğunda, ailenin sahip olduğu buharlı yolcu gemilerine elektrikli kapı zillerinin takılması ve onarılmasıyla uğraşıyordu. 1912'de St. Petersburg Teknoloji Enstitüsü'nden mühendislik diploması aldı. Bu enstitüde, Zworykin'in öğretmenlerinden Borin Rosing (1869-1933), gizlilik içinde çalıştığı bir projeyi öğrencisine gösterdi. Rosing bu buluşuna, televizyonun ilk isimlerinden biri olan "elektrikli teleskopi" diyordu. Değişik ülkelerde, çeşitli bilim insanları aynı proje üzerine kafa yoruyordu.
Aslında, henüz 1908'de, İskoçyalı mühendis AA Campbell Swinton (1863-1930) yayımladığı bir mektupta, 1897'de Alman fizikçi Karl Ferdinand Braun (1850-1918) tarafından bulunan katot ışını tüpünün kullanıldığı, "uzaktan elektrikli görüntü" üzerine düşüncelerini özetlemişti. Katot ışını tüpü, havası alınmış ve içindeki elektron demetinin düz bir ekrana çarptığı camdan bir tüptü. Ekranın içiyse, elektronların çarpmasıyla ışıyan ve fosfor olarak bilinen kimyasal bileşiklerle kaplıydı.
Tüpün çevresine yerleştirilmiş olan elektromıknatıslar, elektron demetinin yönünü denetliyor, mıknatısa gönderilen televizyon sinyalleri, demetin ekranı yatay çizgiler halinde taramasını sağlıyordu. Bütün ekran saniyede defalarca taranarak ve elektron demetinin yoğunluğu değiştirilerek hareketli görüntü elde etmek mümkün oluyordu. Swinton, geliştirdiği sistemi hiçbir zaman uygulamadı. Rosing bir öncü olsa da, sistemi kaba ve hantaldı. Bu yüzden hiçbir zaman hayata geçirilemedi.
İkonoskop, Elektron Mikroskobu
Zworykin Ekim Devrimi'nden sonra Rusya'da yaşanan iç savaş sırasında 1919 yılında ABD'ye göç etti. Bir yıl içinde, Pittsburgh'da Westinghouse Electric and Manufacturing adlı şirkette çalışmaya başladı. 1923'te, boş zamanının büyük bir kısmını ayırdığı televizyonla ilgili çalışmalarıyla patent başvurusunda bulundu. Zworykin'in sistemi, biri görüntüleri göstermek diğeriyse kamerada yer almak üzere iki katot ışını tüpünden oluşuyordu.
Televizyon kamerasının içindeki ışık, katot ışını tüpünün ekranının üstüne düşmekteydi. Bu ekran, fosfor yerine potasyum hidrürden yapılan, ışığa duyarlı noktalarla kaplıydı. Görüntü tüpünde olduğu gibi, bir elektron demeti ekranı tarıyor ve ışığa duyarlı her nokta o noktadaki görüntünün parlaklığına bağlı olarak sinynal üretiyordu.
1925'te, geliştirilmiş bir patent başvurusunda bulunan Vladimir Zworykin, Westinghouse'daki işverenlerine televizyon sistemini gösterdi. Zayıf ve durağan görüntüler karşısında işverenler bu deneyden pek de etkilenmemişti. Ama Zworykin aygıtı 1929'da, Radio Corporation of America'ya (RCA) sunduğunda, çok daha olumlu bir tepkiyle karşılaştı. Daha sonra Zworykin olarak adlandırılan Zworykin'in kamerası, televizyon görüntüsü üretmek amacıyla kullanılan standart araç haline gelecekti. Zworykin bu teknolojiyi RCA'da daha ileriye götürdü. 1939'da şirket, aygıtı New York Dünya Fuarı'nda sergiledi ve 1941'de RCA, ABD'de düzenli televizyon yayınına başladı.
Zworykin'in elektron mikroskobu üzerinde yaptığı çalışmalar, görüntüler ve elektronlara ilişkin zengin deneyiminden kaynaklanıyordu. 1938'de Zworykin, Kanadalı elektronik mühendisi James Hillier'le (1915-2007) birlikte çalışmaya başladı ve 1930'lu yılların başında Almanya'da icat edilen elektron mikroskobunu geliştirdi. Bu aygıtta, katot ışını tüpünün tam tersine, elektron demeti bir numuneyi tarıyordu. 1940 yılında Zworykin'in ekibi, ilk kez 100.000 kattan fazla bir büyütme sağladı. Bu, teknoloji alanında atılan dev bir adımdı.
Televizyon ve elektron mikroskopuyla ilgili çalışmalarının yanında Zworykin kızılötesi "gece görüntüsü", "elektrikli göz" kullanılan güvenlik sistemleri ve füze kılavuz sistemleri geliştirdi. ABD'de aldığı toplam patent sayısı 120'ydi.
Televizyonun Öncüleri
Vladimir Zworykin 1930'ların büyük bölümünü, Radio Corporation of America (RCA) ile televizyon alanındaki bir diğer öncü olan ABD'li mucit Philo T. Farnsworth (1906-1971) arasında süren, uzun patent savaşıyla uğraşmakla geçirdi. Mücadeleyi Farnsworth'un kazanması RCA'ya pahalıya patladı. Elektron televizyon sisteminin gelişmesinde bir başka önemli isim, Macar mucit Kalman Tihanyi idi (1897-1947).
Tihanyi'nin çalışması, Zworykin'in ikonoskop adlı gösterim aygıtının gelişmesi açısından büyük önem taşıyordu. Tümüyle elektroniğe dayanan sistemlerin yanında, televizyon alanında geliştirilen bir başka sistem elektromekanikti. 1924'te, İskoçyalı mucit John Logie Baird ilk televizyon görüntüsü iletimini gerçekleştirdi. İlk televizyon görüntüsü Baird'in ortağını (üstteki fotoğraf) içermiştir. Bir katot ışını tüpünün içini tarayan elektron demetlerinin yerine, Baird'in aygıtında görüntü üretmek amacıyla, sarmal açıklıkları bulunan döner diskler kullanıldı.
İlk televizyon yayınları bir ölçüde elektromekanik sistemler kullanılarak yapılabildiyse de sonunda kazanan elektronik televizyon oldu.
Vladimir Zworykin Hakkında Sık Sorulanlar
Vladimir Zworykin kimdir ve ne yapmıştır?
Vladimir Zworykin, tam adıyla Vladimir Kosma Zworykin, (d. 29 Temmuz [17 Temmuz, Eski Stil], 1888, Murom, Rusya – ö. 29 Temmuz 1982, Princeton, New Jersey, ABD), Rus asıllı Amerikalı elektronik mühendisi ve ikonoskop ve kineskop televizyon sistemlerinin mucidi.
Vladimir Zworykin hangi cihazı icat etti?
Zworykin katot ışın tüpleri kullanan bir televizyon verici ve alıcı sistemi icat etti. Otuzlu yılların başından itibaren şarj depolama tipi tüpler, kızılötesi görüntü tüpleri ve elektron mikroskobu da dahil olmak üzere televizyonun pratik gelişiminde rol oynamıştır.
