Güney Mezopotamya, aralarında en önemlileri Ur, Uruk, Nippur ve Kiş olmak üzere 40'tan fazla şehir devletinin oluşturduğu karmaşık bir birleşimdi. Ticaret nehirler ve kanallar ağını kullanarak büyüdü. Anadolu (günümüz Türkiye'si), İran ve Afganistan'la tahıl, mineraller, ağaç ve çömlek ticareti yapıldı. Sümer nüfusu ağırlıklı olarak şehirli olduğundan benzersiz bir özellikteydi.
Sümer'de yazı ve Amerika'da ilk uygarlıklar
Ur, Uruk ve diğer merkezlerde insanlar bir araya kümelenmiş kerpiç evlerde yaşadı. Şehrin merkezinde basamaklı bir tapınak olan ziggurat kulesi dini törenlerin odağıydı ve tahıl tapınak bölgesindeki depolarda saklandı. MÖ 2500'den itibaren bazı Ur yurttaşları Ur Sancağı gibi hazineleriyle birlikte mezarlara gömüldü. Bu girift yan panellerin amacı gizemini hala korur. Bunların bir lirin gövdesine ait olması mümkündür.
Büyük Giza piramidini inşa etmek için kullanılan taş sayısı 2.3 milyondur
Ekonomik ve idari kayıtları tutma ihtiyacı Sümer'de ilk resim yazısının gelişmesine yol açtı. Resim yazıları MÖ 2900 civarında katiplerin keskinleştirilmiş kamışları, yumuşak kile bastırarak köşeli izler bıraktıkları bir yazı çeşidi olan çivi yazısına dönüşmüştü. Güney Mezopotamya'nın nüfusu yoğunlaştı ve bu da doğal kaynaklar üzerinde bir baskı yarattı. Bu durum toprak ve su konusunda çatışmalara yol açtı ve şehirler arasında ittifaklar yapılıp bozuldu.
Amerikalar'da uygarlığın ilk izleri Peru ve And Dağları boyunca MÖ 2800'de ortaya çıktı. And çiftçileri patates ve kinoa hububatı yetiştirdi, lama ve alpaka besledi. İç kısımlardaki şehirler kerpiç tapınak platformların etrafına inşa edilmiş törensel merkezler haline gelirken kıyılarda balıkçı toplulukları mevcuttu. İstisnai bir örnek olarak Lima'dan 200 km uzakta ve MÖ 2600'den kalan Caral gösterilebilir. Bir diğeri olan Aspero, üstünde tapınaklar olan altı platform tepeciğine sahipti. Bölgede pamuk yetiştirildi ve MÖ 2700'den itibaren darı ekildi.
Eski Krallık dönemi ve piramitler
İndus Vadisi Uygarlığı Güney Asya'da dördüncü bin yılda taşkın denetimi teknolojisinin gelişmesiyle belirlemeye başladı. MÖ 2600'den itibaren İndus Ovası düzinelerce şehir ve kasaba içeriyordu. Bunlardan İndus Nehri üzerindeki Mohenjo-daro ve kuzey doğusundaki Harappa sırasıyla 100.000 ve 60.000'lik nüfuslarıyla önde geliyordu.
Mısır'da Kral Snakht MÖ 2686'da tahta geçti. Bu olay hem Üçüncü Hanedanın hem de güçlü, merkezi hükümdarlık ve piramit yapım çağı olan Eski Krallık döneminin başlangıcı oldu. Bu muhteşem anıtlar kraliyet mezarları olarak inşa edildi. Erken hanedan zamanlarında krallar mastaba (oda) adı verilen dikdörtgen kerpiç platformların altına gömülmüştü. MÖ 2650'den itibaren ilk piramit olan Sakkara basamaklı piramidi Kral Djoser için inşa edildi. Mimar İmhotep tarafından tasarlanan piramit biri diğerinin üstüne binen altı taş mastaba'yı arındırmaktaydı.
Düz kenarlı piramitler bir süre sonra ortaya çıktı. Bunlardan en büyükleri Giza'daki üç piramitti. Bu inanılmaz mühendislik şöleni bir zamanlar düşünüldüğü gibi köleler tarafından değil, tam gün çalışan ustalar ve taşçılar ile bunlara Nil taşkınları sırasında bir milli görev icra edermişçesine yardım eden köylülerce yapıldı. Muazzam taş blokları (aşağıdaki taşlar 6-10 ton, yukarıdakiler 1-2 ton) taş ocaklarında kesildi, inşaatın yapıldığı yere kızaklar kullanılarak çekildi ve daha sonra inşaat ilerledikçe yükselen rampalara çıkartıldı.
Kronolojik özet
| MÖ y. 2686 – 2613 | MÖ y. 2600 |
| Mısır'ın Üçüncü Hanedanı Kral Sanakht'la başlar | Karal gibi tören merkezleri Peru'da inşa edilir |
| MÖ y. 2686 | MÖ y. 2600 |
| Güçlü krallar dönemi olan Eski Krallık dönemi Mısır'da başlar (MÖ y. 2181'e kadar sürer) | İndus Vadisinde saban kullanılır |
| MÖ y. 2667 – 2650 | MÖ y. 2589 |
| Mısır, Sakkara'da kral Djoser için Step piramidinin inşa edilmesi (MÖ y. 2667 – 2648) | Mısır'ın Giza bölgesinde üç piramidin inşaatlarının başlaması |
| MÖ y. 2613 – 2494 | MÖ y. 2500 |
| Mısır'da Dördüncü Hanedan; piramit yaptıran firavunlar Khufu, Khafre ve Menkaure'yi kapsar | Britanya'da Stonehenge'nin dış dairesi taş kullanılarak yapılır |
| MÖ y. 2600 | MÖ y. 2500 |
| Ur hükümdarları kraliyet mezarlarına gömülür; efsanelere göre, Kral Gılgamış ve Uruk'un Sümer'de saltanatları | Polonya'da bulunan ilk bronz eşyaların gösterdiği gibi Bronz Çağı Avrupa'da başlar |
