En son Buzul Çağı ne zaman yaşandı? Dünya'daki en son Buzul Çağı yaklaşık 110.000 yıl önce başladı ve 12.500 yıl önce sona erdi. Bu buzul döneminin zirvede olduğu son nokta yani Son Buzul Maksimumu (SBM) yaklaşık 20.000 yıl önceydi. Son Buzul Çağı'nın bitimine yakın dönem olan Pleistosen Çağı'nda birçok buzul ve iç buzul dönüşümü yaşandı (soğuk buzul iklimleri arasındaki sıcak dönemler). Bilim adamları son Buzul Çağı'nı en yoğun şekilde araştırmış ve Dünya'yı bekleyen sıradaki Buzul Çağı'nda nelerle karşılaşacağımızı öğrenmiştir; özellikle Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa'da.
Son Buzul Çağı'nın Ülkelere Etkileri
Son Buzul Çağı'nda Dünya'nın yaklaşık 26 milyon kilometrekaresi buzla kaplandı. Bu süre zarfında güneyindeki bölgelerin çoğunda olduğu gibi İzlanda, Britanya Adaları'na kadar tamamen buzla kaplanmıştı.
Buna ek olarak kuzey Avrupa güneyde Almanya ve Polonya'ya kadar buzla örtüldü. Kuzey Amerika'da ise tüm Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri Missouri ve Ohio Nehirleri'ne kadar buz tabakaları altında kaldı.
Güney Yarımkürede Şili'yi, Arjantin'i ve Afrika'nın çoğunu içine alan Patagonya Buz Levhası ile Orta Doğu ve Güneydoğu Asya'nın bazı kısımları kayda değer bir buzlanma yaşadı.
Son Buzul Çağı Buz tabakaları ve dağ buzulları Dünya'nın büyük kısmını kapladığından Dünya'daki çeşitli buzullara bazı yerel isimler verilmiştir. Kuzey Amerika Rocky Dağları'ndaki Pinedale veya Fraser, Grönland'ın kendisi, İngiliz Adaları'ndaki Devensian, Kuzey Avrupa'daki ve İskandinavya'daki Weichsel ve de Antarktika bunlar arasında. Kuzey Amerika'daki Wisconsin ile Avrupa Alpleri'ndeki Würm buzulları, üzerinde iyi çalışılmış meşhur örneklerden bazıları.
Buzul İklimi ve Deniz Seviyesi
Son Buzul Çağı'nın Kuzey Amerika ve Avrupa buz tabakaları, yağışların artmasıyla (çoğunlukla kar) başlayan uzun süreli soğuk bir dönemden sonra oluşmaya başladı. Buz tabakaları oluşmaya başladığında kıtalar kendi hava kütlelerini yaratarak alışılmış hava modellerini değiştirdi. Gelişen yeni hava desenleri çeşitli bölgelerde soğuk buzul dönemlerinin başlamasına neden oldu.
Dünya'nın daha ılık kısımları (çoğu daha serin ama daha kuru hale geldiğinden) buzullaşma nedeniyle iklimde bir değişim yaşadı. Örneğin, Batı Afrika'daki yağmur ormanları, yağışsızlıktan ötürü yerini tropik çayırlara bıraktı.
Aynı zamanda çoğu çöl kurudukça genişledi. Güneybatı Amerika, Afganistan ve İran bu kuralın istisnalarıdır, zira hava akımı düzenlerindeki değişim yağışlı yerler olmalarını sağladı.
Son Buzul Çağı SBM'ye doğru ilerledikçe, Dünya kıtalarını kaplayan buz tabakalarında daha fazla su depolandı ve Dünya'daki deniz seviyesi düştü. Deniz seviyeleri 1000 yılda yaklaşık 50 metre azaldı. Bu seviyeler, buz tabakaları buzul periyodunun sonuna doğru erimeye başlayana dek değişmedi.
Buzul Çağında Hayvanlar ve Bitkiler
Dünya'daki son buzul çağı boyunca iklimde yaşanan değişimler bitki örtüsü düzenlerini buz tabakalarının oluşumundan önceki hallerine kıyasla değiştirdi. Ancak buzullaşma sırasında mevcut olan bitki örtüsü türleri bugün görülenlere benzerdir. Çoğu ağaçlar, yosunlar, çiçekli bitkiler, böcekler, kuşlar, kabuklu yumuşakçalar ve memeliler hayatta kalan canlılara örnek verilebilir. Floranın yanında fauna da fazla değişmedi.
Son buzul döneminde yaşadığı açıkça bilinen bazı memelilerin nesli tükendi. Bunların arasında mamutlar, mastodonlar, uzun boynuzlu bizonlar, kılıç dişli kaplanlar ve dev tembel hayvan (Megatherium) var.
Pleistosen Çağ'da insanlık tarihi de başladı ve son buzullaşmadan ağır bir şekilde etkilendik. En önemlisi deniz seviyesindeki düşüştü. Alaska'daki Bering Boğazı'nda (Beringia) iki alanı birbirine bağlayan kara kütleleri bölgeler arasında köprü görevi gördüğünden Asya'dan Kuzey Amerika'ya olan geçişimizi sağladı.
Buzul Çağı'nın Günümüzdeki Kalıntıları
Son buzul çağı yaklaşık 12.500 yıl önce sona ermesine rağmen bu iklimin kalıntıları bugün Dünya'da yaygındır. Örneğin, Kuzey Amerika'nın Büyük Havza bölgesinde artan yağış, normalde kuru bir alanda muazzam göller yarattı. Varlığı 27.000 yıl önceye ulaştığı düşünülen Bonneville Gölü günümüzdeki Utah'ın çoğunu kaplıyordu. Dünya'nın en büyük tuz deposuna sahip olan Büyük Tuz Gölü, bugün Bonneville Gölü'nün kalan en büyük kısmıdır ve Salt Lake City şehri çevresindeki dağlarda gölün eski kıyı şeridi görülür.
Dünya genelinde, hareketli buzulların ve buz tabakalarının muazzam gücüyle oluşmuş çeşitli yer şekilleri mevcut. Örneğin bugün Kanada'nın Manitoba bölgesinde sayısız küçük göl manzarayı dolduruyor. Bunlar, hareketli buz tabakasının toprağı oymasıyla oluşmuştur. Buz tabakaları zamanla eriyince "kettle göl" denilen araziler meydana geldi.
Bugün Dünya'da hala mevcut olan birçok buzul var ve bunlar son Buzul Çağı'nın en bilinen kalıntıları. Antarktika ve Grönland Buzul Çağı'nın en büyük kalıntılarıdır ve diğer bazı buz kalıntıları Kanada, Alaska, Kaliforniya, Asya ve Yeni Zelanda'da bulunur. En etkileyici olanıysa, Güney Amerika'nın And Dağları ve Afrika'daki Kilimanjaro Dağı gibi ekvator bölgelerinin hala buz devri kalıntılarına sahip olmasıdır.
Bununla birlikte, Dünya'daki buzulların çoğu son yıllarda önemli bir erime dönemine girdi. Bu geri çekilme ya da erime, Dünya'nın iklimindeki yeni değişimi anlatıyor. Bu değişim Dünya'nın 4,6 milyar yıllık tarihi boyunca tekrar tekrar olmuş ve gelecekte de olacak bir döngü.
