Filipinler Cumhuriyeti, Batı Pasifik Okyanusu'nda bulunan büyük bir takımada. Ülke dil, din, etnik köken ve coğrafya açısından inanılmaz bir çeşitliliğe sahip. Bu etnik ve dini farklılık, kuzey ve güney arasında bitmeyen bir iç savaşa yol açmakta. Hem güzel hem de huysuz karakteriyle Filipinler ülkesi Asya'nın en ilginç ülkelerinden biri.
Filipinler Hakkında Temel Bilgiler
- Resmi adı: Filipinler Cumhuriyeti
- Başkenti: Manila (nüfusu 1.8 milyon, metropol nüfusu 12.8 milyon)
- Nüfusu: 108.000.000 (2019)
- Ortalama yaşam süresi: 71.2 yıl (2019)
- Resmi diller: Filipince ve İngilizce
- Para birimi: Filipin pezosu (PHP)
- Yönetim şekli: Başkanlık cumhuriyeti
- İklimi: Tropikal deniz iklimi; kuzeydoğu musonu (Kasım-Nisan); güneybatı musonu (Mayıs – Ekim)
- Yüzölçümü: 300.000 kilometrekare
- En yüksek noktası: Apo Dağı (2.954 metre)
- En alçak noktası: Filipin Denizi (0 metre)
- Büyük şehirleri: Quezon Şehri (başkent bölgesi Metro Manila'da, nüfus 2,9 milyon), Caloocan (başkent bölgesi Metro Manila'da, 1,6 milyon), Davao Şehri (1.6 milyon), Cebu Şehri (922.000), Zamboanga Şehri (860.000).
Filipinler'in Yönetim Biçimi
Filipinler hem devlet başkanı hem de hükümet başkanı görevini üstlenen tek bir başkan tarafından yönetiliyor ve Amerikan tarzı bir demokrasiye sahip. Başkanın görev süresi 6 yıl ile sınırlı.
Yasalar, üst meclis, Senato ve alt meclisten (Temsilciler Meclisi) oluşan iki meclisli bir yasama organı tarafından çıkarılır. Senatörler altı yıl, temsilciler üç yıl görev yapar.
En yüksek mahkemesi bir başyargıç ve 14 orta üyeden oluşan Yüksek Mahkeme veya Yargıtay'dır.
Filipinler'in şu anki başkanı 30 Haziran 2016'da seçilen Rodrigo Duterte.
Filipinler İnsanlarının Etnik Kökeni
Filipinler, 100 milyondan fazla bir nüfusa sahip ve nüfusun yıllık büyüme oranı yüzde 2 civarında. Bu yönüyle dünyadaki en kalabalık ve en hızlı büyüyen ülkelerden biri.
Filipinler ülkesi etnik olarak oldukça karışık. Toprakların orijinal sakinlerine Negrito deniliyor. Negrito İspanyolca'da "cüce zenci" demek. 15.000 kişiler ve adalara dağılmış yaklaşık 25 kabileden oluşuyorlar. Etnik bilgilerin toplandığı 2000 yılına ait en son nüfus sayımına göre, Filipinliler insanları Tagalog (yüzde 28), Sebuan (yüzde 13), Ilokano (yüzde 9), Hiligaynon Ilonggo (yüzde 7.5) dahil olmak üzere çeşitli Malaya-Polinezya gruplarından geliyor.
Ülkede İspanyol, Çinli, Amerikalı ve Latin Amerikalı da dahil olmak üzere daha birçok göçmen grup var.
Filipinler'in Dili
Filipinler'in resmi dilleri Filipince (Tagalogca'ya dayanan) ve İngilizcedir.
Filipinler'de 180'den fazla farklı dil ve lehçe konuşuluyor. Yaygın olarak kullanılan diller arasında Tagalogca (26 milyon insan), Sebuanca (21 milyon), İloko (7.8 milyon), Hiligaynon veya Ilonggo (7 milyon), Varayca (3.1 milyon), Bikol (2.5 milyon), Pampanga ve Pangasinan (2.4 milyon) var.
Filipinler'in Dini
İspanyollar tarafından yapılan sömürgeleştirilme nedeniyle Filipinler nüfusunun yüzde 81'i bugün kendini Katolik olarak tanımlıyor ve çoğunlukta bir Roma Katolik ulusu olduğu söylenebilir.
Temsil edilen diğer dinler arasında Protestanlık (yüzde 10,7), İslam (yüzde 5,5), diğer Hristiyan mezhepleri (yüzde 4,5) olarak sıralanır. Filipinlilerin yaklaşık yüzde 1'i Hindu ve Budist.
Müslüman nüfus çoğunlukla Mindanao adasının güney illerinde, Palawan adasında ve biraz da Moro bölgesi olarak adlandırılan Sulu Takımadaları'nda yaşıyor. Bunlar ağırlıklı olarak Sünni İslam mezhebinden olan Şafiidir.
Negrito halklarından bazıları gelenekleri gereği animizm dinine inanır.
Filipinler'in Coğrafyası
Filipinler toplam 7.107 adadan oluşuyor ve bu yönüyle yaklaşık 300.000 kilometrekare yüzölçümüne sahip. Batıda Güney Çin Denizi, doğuda Filipin Denizi ve güneyde Celebes Denizi ile çevrili.
Ülkenin en yakın komşuları güneybatıda Borneo, kuzeyde Tayvan'dır.
Filipin adaları dağlık ve sismik olarak aktifler. Depremlerin yaygın olmasının yanında Pinatubo Yanardağı, Mayon Yanardağı ve Taal Yanardağı gibi bir dizi aktif volkan bulunuyor.
En yüksek noktası 2.954 metredeki Apo Dağı'dır. En alçak noktası ise deniz seviyesi.
Filipinler'in İklimi
Filipinler iklimine tropikal ve muson havası hakim. Ülkenin yıllık ortalama sıcaklığı 26,5 C; Mayıs en sıcak, Ocak ise en soğuk aydır.
Habagat olarak adlandırılan muson yağmurları Mayıs'tan Ekim'e kadar sürüyor ve tayfunlar sık sık sağanak yağmur getiriyor. Yılda ortalama 6 veya 7 tayfun Filipinler'i vurmakta.
Kasım-Nisan yağışsız mevsimlerdir; Aralık-Şubat aylarında ise yılın en soğuk zamanı yaşanıyor.
Filipinler Ekonomisi
2008-09 küresel krizinden önce Filipinler ekonomisi 2000 yılından beri yıllık ortalama yüzde 5 oranında büyüyordu.
Dünya Bankası'na göre ülkenin 2008'deki GSYİH'si 168 milyar ABD dolarına veya kişi başı 3.400 dolara eşitti; 2017'de nominal rakam 304 milyar dolara ve yüzde 6,7 büyüme oranına ulaştı. Ancak kişi başına satın alım gücü nüfus artışı nedeniyle 2.988 ABD dolarına geriledi. GSYİH'nın büyüme yolunda devam edeceği ve 2020 ile 2021'de büyümenin yüzde 6,6 seviyesinde kalacağı bekleniyor.
İşsizlik oranı 2017'de yüzde 2,78'deydi ve 2020'de yüzde 4,2'ye yükseldi.
Filipinler'deki başlıca endüstriler tarım, kereste ürünleri, elektronik montaj, giysi ve ayakkabı imalatı, madencilik ve balıkçılıktır. Filipinler ayrıca aktif bir turizm endüstrisine sahip ve yaklaşık 10 milyon denizaşırı Filipinli işçi GSYİH'ya katkıda bulunuyor.
Ülke gelecekte jeotermal kaynaklardan elektrik enerjisi üretimini hedefliyor.
Filipinler'in Tarihi
İnsanlar Filipinler'e ilk olarak yaklaşık 30.000 yıl önce ayak bastı. Bu ilk insanlar Sumatra ve Borneo'dan kayıklar ve kara köprüleri ile göç etti. Ardından Malezya'dan gelen bir grup topraklara giriş yaptı. Filipinler'in daha yeni göçmenleri arasında MS 9. yüzyılda Çinliler ve 16. yüzyılda İspanyol fatihler var.
Ferdinand Macellan, 1521'de Filipinler'i İspanya adına aldığını açıkladı. Sonraki 300 yıl boyunca, İspanyol Cizvit rahipleri ve fatihler Katolikliği ve İspanyol kültürünü ada boyunca yaydılar. Bunu özellikle Luzon adasında yoğun bir şekilde yaptılar.
İspanyol Filipinler aslında 1810'daki Meksika'nın bağımsızlığından önce İspanyol Kuzey Amerika hükümeti tarafından kontrol ediliyordu.
İspanyol sömürgeciliği dönemi boyunca Filipinler halkı bir dizi ayaklanma başlattı. Son başarılı ayaklanma 1896'da gerçekleşti. Ancak Filipinli ulusal kahraman, şair ve yazar Jose Rizal'in ve devrimci Andres Bonifacio'nun infaz edilmesiyle sekteye uğradı. Jose Rizal İspanyollar tarafından, Andres Bonifacio ise Emilio Aguinaldo ile girdiği düelloda öldürüldü. Filipinler birkaç yıl sonra 12 Haziran 1898'de İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
Ancak Filipinli isyancılar İspanya ile girdikleri mücadeleyi yardımsız kazanmadı; Amiral George Dewey yönetimindeki Birleşik Devletler filosu İspanyol donanma gücünü 1 Mayıs Manila Körfezi savaşında imha etti.
Filipin-Amerikan Savaşı
Yenilen İspanyollar takımadalara bağımsızlığını vermek yerine 10 Aralık 1898'de Paris Antlaşması ile ülkeyi Amerika Birleşik Devletleri'ne devrettiler.
Devrimci kahraman General Emilio Aguinaldo, Amerikan yönetimine karşı başlatılan ilk isyanı yönetti. Filipin-Amerikan Savaşı üç yıl sürdü ve on binlerce Filipinli ve yaklaşık 4.000 Amerikalı öldürüldü. 4 Temmuz 1902'de iki taraf ateşkes ilan etti. ABD, Filipinleri kalıcı kolonisi haline getirme planları olmadığını vurguladı. Bir hükümet kurdu ve eğitim reformu başlattı.
20. yüzyılın başlarında Filipinliler ülkenin yönetimi üzerinde giderek artan bir kontrole sahip oldu. 1935'te Manuel Quezon ilk başkan seçildi. Ulusun 1945'te tamamen bağımsız yapılması planlandı, ancak II. Dünya Savaşı bu planı kesintiye uğrattı.
Japonya Filipinleri işgal etti ve milyonlarca Filipinlinin ölümüne yol açtı. General Douglas MacArthur altındaki ABD 1942'de ülkeden sürüldü ancak 1945'te adaları yeniden ele geçirdi.
İlgili: II. Dünya Savaşı: Pasifik Cephesindeki Çatışmaların Kronolojisi
Filipinler Cumhuriyeti
Filipinler Cumhuriyeti 4 Temmuz 1946'da kuruldu. İlk hükümet II. Dünya Savaşı'nın neden olduğu zararı gidermek için mücadele etti.
1965'den 1986'ya kadar ülke Ferdinand Marcos tarafından beylik olarak yönetildi. 1986'da Ninoy Aquino'nun dul eşi Corazon Aquino'nun lehine görevden çekildi. Aquino 1992'de ayrıldı ve sonraki başkanlar Fidel V. Ramos (1992-1998), Joseph Ejercito Estrada (1998-2001), Gloria Macapagal Arroyo (2001-2010) ve Benigno S. Aquino III (2010-2016) oldu. Mevcut başkan Rodrigo Duterte 2016 yılında seçildi.
Filipinler Hakkında Sık Sorulanlar
Filipinler'in başkenti neresidir?
Manila, Luzon adasında bulunan Filipinler'in başkentidir.
Boracay nedir?
Boracay, Filipinler'de güzel plajları ve canlı gece hayatıyla bilinen popüler bir turizm merkezidir.
Palawan nedir?
Palawan, Filipinler'de Puerto Princesa Yeraltı Nehri ve Bacuit Takımadaları da dahil olmak üzere çarpıcı doğal manzaralarıyla bilinen bir ada eyaletidir.
Çikolata Tepeleri nedir?
Çikolata Tepeleri, Filipinler'in Bohol kentinde bulunan eşsiz bir jeolojik oluşumdur. Kurak mevsimde kahverengiye dönüşen ve çikolata tepeciklerini andıran binden fazla koni şeklindeki tepeden oluşurlar.
Filipin mutfağı ne ile tanınır?
Filipin mutfağı çeşitli tatları ve İspanyol, Çin ve Malay kültürlerinden gelen etkileriyle bilinir. Popüler yemekler arasında adobo, sinigang ve lechon yer alır.
Filipinler'deki tarsiyer (cadı maki) nedir?
Tarsiyerler (Cadı Maki), Filipinler'de bulunan, büyük gözleri ve benzersiz özellikleriyle bilinen küçük primatlardır. Dünyanın en küçük primatlarından biri olarak kabul edilirler.
Puerto Galera'daki Beyaz Plaj nedir?
Beyaz Plaj, Puerto Galera'da beyaz kumu ve berrak sularıyla bilinen popüler bir plaj destinasyonudur.
Filipinler'deki ünlü festivaller nelerdir?
Filipinler canlı festivalleriyle tanınır. Cebu'daki Sinulog Festivali, Kalibo'daki Ati-Atihan Festivali ve Lucban'daki Pahiyas Festivali bunlardan bazılarıdır.
Tagaytay nedir?
Tagaytay, Filipinler'de serin iklimi ve özellikle Taal Yanardağı ve Taal Gölü gibi doğal manzaralarıyla bilinen bir şehirdir.
Filipinler'de jeepney nedir?
Jeepneyler Filipinler'de popüler bir ulaşım aracıdır. Halk otobüsü olarak hizmet veren renkli ve benzersiz tasarımlı araçlardır.
