Bir kaşıntı hissi geldiğinde o bölgeyi daima kaşımak isterseniz. Ancak ister sivrisinek ısırığı isterse su çiçeği veya egzama gibi kronik cilt sorunlarından kaynaklı kaşıntılar olsun kaşımak sadece kısa süreli rahatlama sağlayacaktır. Çok fazla kaşımak ise sorunu daha da kötüleştirebilir. Önce kaşınmak neden rahatlama sağlıyor bunun arkasındaki bilimi anlayalım.
Kaşınma Bilimi
Kaslarınız, eklemleriniz ve organlarınız hasar alabilir. Ancak konu cilt olduğunda vücudun hem ağrı hem de kaşıntı hissedebilen tek parçasıdır.
Vücuttaki kaşıntı zehirli sarmaşık gibi bir durumdan ya da sedef hastalığı veya alerji gibi içte gerçekleşen bir rahatsızlıktan kaynaklanabilir.
Kaşınmak her ne kadar rahatlama hissi verse de aslında ciltte hafif bir ağrı oluşturur. Sinir hücreleri beyninize bir şeylerin acı verdiğini iletir ve bu da beyni kaşıntı sinyalinden uzaklaştırır. Kaşınmak o anda kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlasa da her 5 kişiden 1'i kaşınmanın vücutlarında başka bir yerde yeni bir kaşıntı başlattığını söylüyor.
Bazen kaşınmaktan kaynaklanan ağrı, vücudunuzun ağrı ile mücadelede kullandığı kimyasal hormon olan serotonin salgılamasını sağlar. Bu da kaşıntıyı daha kaşıntılı hale getirir.
Böyle durumlarda ne kadar çok kaşırsanız, o kadar fazla kaşınırsınız. Bu döngünün kırılması zordur özellikle kaşıntı gerçekten kötüyse.
Kaşıntı Nedir?
Kaşıntı teknik olarak pruritus adıyla bilinir. Kaşıntının vücudu parazitlerden ve biriken ölü hücrelerden korumanın bir yolu olduğu düşünülüyor. Sinir sisteminin etkilendiği psikolojik durumlar da kaşıntıya neden olabilir; aşırı stres gibi.
Kaşıntı Türleri
Tüm kaşıntılar birbirine benzemez. Birçoğu vücudunuz polen, fındık ve diğer alerjenlere tepki gösterdiğinde olur. Bağışıklık sisteminiz histamin adı verilen bir kimyasal salgılar. Diğer kaşıntılar ise sinir sisteminizdeki zona veya felç gibi bir problemden kaynaklanır. Bu durumda kaşıntı ile birlikte uyuşma ve karıncalanma da hissedersiniz.
Sedef hastalığınız varsa, kaşıntılarınız daha çok yanma hissi verir. Bazı insanlar bunu ateş karıncaları tarafından ısırılmaya benzetir. Sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi bazı ilaçlar ağrılı kaşıntıya neden olur.
Sebep ne olursa olsun çok fazla kaşımamak önemli. Zira cilt yaralarına ve enfeksiyonlara neden olabilir. Ayrıca sizi daha endişeli ve stresli hale getirebilir.
Kaşınmak Nasıl Önlenebilir?
Eğer kendinizi alıkoyamıyorsanız ve durmadan kaşınmak istiyorsanız, tırnaklarınızı kullanmamaya çalışın. Bunun yerine kaşıntılı bölgeyi ovun, sıvazlayın, hafifçe vurun veya sıkıca tutun. Ayrıca cildinizi parmak uçlarıyla nazikçe sıkıştırabilirsiniz.
Tırnaklarınızı kısa tutmak yaralanmamaya yardımcı olur. Kaşırken çizseniz bile cildinizi yara yapma olasılığınız düşer. Uyurken cildinizi korumak için yatağa eldivenle girmeyi de deneyebilirsiniz.
Kaşıma dürtüsü ile başa çıkmak için yapabileceğiniz şeyler:
"Kaşıntı tetikleyicilerinden" kaçının. İster bir yün kazak, ister sıcak bir oda veya belirli bir temizlik ürünü olsun, cildinizi neyin kaşındırdığını bilin.
Serinlemek. Islak havluyla baskı veya soğuk duş kaşıntıyı hafifletebilir.
Cildinize iyi bakın. Kuru cilt kaşıntıyı daha da kötüleştirecektir. Uzun, sıcak banyolar yapmayın. Narin, kokusuz nemlendirici temizleyiciler kullanın ve parfümlü ürünlerden uzak durun.
Losyon uygulayın. Günde en az bir kez, kaşıntılı cildinizi yatıştırmak için nemlendirici krem kullanın. Doktorunuz cildinizi serinletmek için mentol veya kalamin içeren bir ürün önerebilir.
Doktorunuza danışın. Reçetesiz kremler işe yaramazsa, reçeteli ilaçlar kullanın. Örneğin, kortikosteroid ürünler egzama ve sedef hastalığındaki kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Multiple sklerozda olduğu gibi sinir ağrısından kaynaklanıyorsa, antidepresan veya anti-nöbet ilacı işe yarayabilir.
Enfeksiyona dikkat edin. Cildiniz dokunmaya hassaslaşırşa, kokmaya başlarsa veya irin oluşursa doktorunuzu arayın.
Kaşıntı Hakkında Sık Sorulanlar
Kaşıntıya ne sebep olur?
Kaşıntıya kuru cilt, alerjik reaksiyonlar, böcek ısırıkları, enfeksiyonlar ve egzama ve sedef hastalığı gibi bazı tıbbi durumlar da dahil olmak üzere çeşitli faktörler neden olabilir.
Kaşıntı nasıl teşhis edilir?
Kaşıntının teşhisi genellikle fizik muayene ve tıbbi geçmişin gözden geçirilmesini içerir. Bazı durumlarda, altta yatan nedeni belirlemek için cilt biyopsisi veya diğer testler gerekli olabilir.
Kaşıntı önlenebilir mi?
Kaşıntı bazen sert sabunlar, sıcak su ve bazı kumaşlar gibi tetikleyicilerden kaçınarak ve iyi bir cilt hijyeni sağlayarak önlenebilir. Bazı durumlarda, egzama veya alerji gibi altta yatan tıbbi durumların tedavi edilmesi kaşıntılı cildin önlenmesine yardımcı olabilir.
Kaşıntıya yönelik tedaviler nelerdir?
Kaşıntı tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Bazı yaygın tedaviler arasında cildi nemlendirmek, kaşıntıyı hafifletmek için topikal veya oral ilaçlar kullanmak ve belirli yiyecekler veya kumaşlar gibi tetikleyicilerden kaçınmak yer alır.
