Herkül (Herakles)'ün 12 Görevi

Herkül'ün 12 Görevi, Yunan mitolojisi ve Roma mitolojisi'nde önemli bir yere sahip olan bir hikayedir. Bu hikaye, Herkül (Hercules) adlı kahramanın, ölümlü bir insan olarak ölümsüzlüğü kazanmak için Yunan tanrıları tarafından verilen 12 zorlu görevi tamamlamasını anlatır.

Yazar Burcu Kara
12 Labors of Heracles

Herakles'in (Romalılar ona Herkül der) ana rahmine düşme öyküsü, sonradan Kral Arthur mitinin derleyicileri tarafından kullanılan bir temaya sahiptir (kadın, kocası kılığına girmiş aşığı vasıtasıyla hamile kalır). Öyküye göre, Zeus, kocası Amphitryon ile birlikte Tebai'de yaşayan Miken Kralı'nın kızı Alkmene'yi arzulamıştı.

Zeus, amacına ulaşmak için, Amphityron bir görev için uzaktayken onun görünümüne girmişti. Zeus ile Alkmene tutkulu sevişmeyle dolu bir gece geçirmişler ve o kadar zevk almışlardı ki, Zeus bir geceyi üç gece uzunluğuna denk gelecek şekilde uzatmıştı. Amphityron döndüğünde o da Alkmene ile yatmıştı. Zamanı gelince Alkmene ikiz doğurdu: Herakles Zeus'un oğlu, İphikles ise Amphityron'un oğluydu.

Herkül heykeli. Altın kaplamalı bronz, Roma yapımı, MÖ 2. yüzyıl / Capitolini müzesi
Herkül heykeli. Altın kaplamalı bronz, Roma yapımı, MÖ 2. yüzyıl / Capitolini müzesi

Her zaman olduğu gibi, Zeus'un "görünüm değiştirmesi" kıskanç karısı Hera'yı kandırmaya yetmemişti. Hera artık kendini, Herakles'in yaşamını zorlaştırarak intikam almaya adadı. Herakles sekiz aylıkken onu beşiğinde öldürmeleri için yılanlar göndermeye başladı. Herakles, her birini birer eliyle boğarak kahramanlık özelliğini ilk kez gösterdi. Herakles büyürken giderek güçlendi ve birçok kahramanca işi başardı.

Fakat Hera'nın Zeus'un oğluna duyduğu nefret de gücünü kaybetmemişti. Herakles, Tebai prenseslerinden Megara ile evlenmiş, üç çocukları olmuştu. Hera, kahramanın delirmesini ve kendi çocuklarıyla kardeşi İphikles'in çocuklarını öldürmesini sağladı. Bazıları, karısı Megara'yı da öldürdüğünü söylerler. Deliliğinden kurtulunca, çaresizlik içinde, Apollo'nun Delfi'deki rahibesinden tavsiye istedi. Rahibe ona, Tiryns'e taşınıp, Kral Eurystheus'a on iki yıl hizmet etmesini tavsiye etti. Herakles'i, Yunan kahramanlarının en önemlisi yapan, Eurytheus'un belirlediği "on iki görevdir".

Herakles'in On İki Görevi

  1. İlk görev, ülkeye korku salan delinmez postlu canavar Nemea Aslanı'nın öldürülmesiydi. Herakles aslanı ölene kadar sopasıyla dövdü, sonra da kendini zarar göremeyecek hale getirmek için onun postunu giydi.
  2. İkinci görev, dokuz kafalı olup, kafaları kesildikçe yenilerini çıkaran ejder benzeri bir yılan olan Lerna Ejderi'ni öldürmekti. Herakles, kafalarını keserken yeğeni de yeni kafaların çıkmasını engellemek için yaraları dağlıyordu.
  3. Herakles, üçüncü görevi için, altın boynuzları ve bronz ayaklarıyla bilinen Serine (Ceryneia) Geyiği'ni yakalamaya gönderilir. Bu hayvan, Artemis için kutsaldı, o nedenle Herakles onu öldürmeden yakalamaya dikkat etmeliydi. Onu hafifçe yaraladı fakat tanrıçanın gazabından korunmak için suçu Eurytheus'un üzerine attı.
  4. Dördüncü görev, Erymanthian Yaban Domuzu'nun yakalanmasıydı. Kahraman onu bir ağ içinde yakalayıp, getirdiğinde Eurystheus o kadar korktu ki, bir kavanozun içine saklandı.
  5. Herakles, beşinci görevi için Güneş'in, yani Helios'un oğlu Augias'ın Ahırlarını temizlemeye gönderildi. Augias'a ait sürünün ahırları hiç temizlenmemişti. Herakles, nehirlerin yataklarını ahırların içinden geçecek şekilde değiştirerek görevi tamamladı.
  6. Altıncı görev, kahramanı, insan yiyen, demir pençeli, korkunç Stymphalos Kuşlarına götürdü. Herakles, kahramanlara yardım eden Athena'nın verdiği tunçtan kastanyetlerle onları ürkütüp, ağaçlarda saklandıkları yerlerden çıkardı ve okuyla teker teker vurdu.

İlk altı görev, Yunanistan anakarasının Peloponnes bölgesinde gerçekleşmişti. Son altısı ise Herakles'i, uzaklara götürdü.

  1. Yedinci görev, Herakles'i Minos'un ünlü beyaz Girit Boğası'nı yakalamak için Girit'e götürdü. Minos kralının, Poseidon'a kurban etmeyi reddettiği bu boğa, aşık kraliçe Pasiphae'nin oğlu Minotor'un babasıydı. Herakles, boğayı Eurytheus'a getirdi ve nihayetinde boğa, serbest bırakılınca Theseus'un onu bulup sonunda kurban ettiği Marathon'a gitti.
  2. Herakles, sekizinci görev için Diomedes'in insan eti yiyen Atlarını ele geçirmek için Trakya'ya gönderildi. Herakles, onların sahibi olan Kral Diomedes'i öldürüp, atları onun cesediyle besledi. Sonra sürüyü, Tiryns'e geri getirdi.
  3. Herakles'in dokuzuncu görevi, kahramanı, Amazonların Kraliçesi Hippolyte'in Kemerini bulması için Anadolu'ya götürdü. Herakles, kraliçeyi öldürüp, sihirli güçleri olan kemeri aldı.
  4. Onuncu görev, Geryoneus'un Sürüleriydi. Geryoneus, İspanya yakınlarında Hesperides'te yaşayan üç bedenli bir canavardı. Dev Eurytion ve iki başlı köpek Orthus'un yardımıyla ünlü kızıl sığır sürüsünü güdüyordu. Herakles sürüyü ele geçirmeliydi. Geryoneus ile yardımcılarını öldürüp, sürüyü ele geçirdi ve sürüyle birlikte Tiryns'e döndü.
  5. Herakles, on birinci görev için yine batıya, bu sefer de Hesperides'in, yani Gece'nin üç kızının Elmalarını aramaya gitti. Bu altın elmalar, Ladon adlı yılanın koruduğu bir ağaçta yetişiyordu. Bu elmaları, Zeus ile evlendiğinde Hera'ya düğün hediyesi olarak veren Gaia'nın kendisiydi. Gaia onları, Hesperides'in bahçesine yerleştirmişti.

    Herakles'in bu görevi nasıl başardığına dair çeşitli yorumlar vardır. En popüler olanı, Herakles'in Athena'nın yardımıyla, Atlas elmaları toplarken bir süre dünyayı onun sırtından alıp, tuttuğunu anlatır. Bazı yazarlar, Hesperides'e giderken ya da oradan dönerken, Kafkas Dağı'na uğrayıp, Prometheus'u, Zeus'un düzenlediği ebedi işkenceden kurtardığını da söylerler.
  6. Herakles'in on ikinci görevi esasen, Yeraltı Dünyası'na inmek ve ölümün kendisiyle karşılaşmaktır; kahramanın macerasının doruk noktasıdır. Kahramana, Hades'in üç başlı köpeği Kerberus'u ele geçirmesi emredilmişti. Herakles, bunu, yani en zor görevini başarabilmek için Hermes ile Athena'dan yardım istedi. Laconia'daki bir mağaradan Yeraltı Dünyası'na indikten sonra Hades ona, silah kullanmadan ele geçirilirse köpeği alabileceğini söyledi.

    Herakles, Kerberos ile güreşip, onu Eurytheus'a götürebildi. Yeraltı Dünyası'nda bulunduğu sırada orada hapsolmuş olan Theseus'u da kurtardı. Herakles, sonunda, sentor (yarı insan yarı at) Nessos'un kanına batırılmış bir gömlek ile zehirlenerek öldü. Fakat bu kahramanı ölüm bile zapt edememişti. Cesedi, büyük bir ölü yakma ateşinde yakıldığı için göğe yükseldi, orada Hera ile barıştı. Hera, kızı Hebe'yi evlenmeleri için Herakles'e verdi.

Kaynaklar: