Heliopolis'in panteonu, Yunancada Dokuzlu (Ennead) olarak adlandırılırdı. Diger birtakım Mısır panteonlarının aksine Heliopolis panteonu, Yunan Olimpos panteonu gibi belirli bir biyografisi olan bir aileydi. Yaratıcı tanrı, yüce güneş tanrısı Ra ile Atum-Ra şeklinde ilişkilendirilen Atum'du.
Heliopolis Panteonu
Atum'un çocukları Şu (hava) ile Tefnut'tu (nem). Shu ve Tefnut, yeryüzü tanrısı Geb'i ve kız kardeşi-karısı gökyüzü tanrıçası Nut'u yarattılar, Nut çoğunlukla vücudu, arkaya yaslanmış ve bazen cinselliği uyarılmış Geb'in üzerinde kemer oluşturan çıplak bir kadın olarak betimlenir. Geb ile Nut, Mısır mitolojisindeki muhtemelen en önemli ailenin ebeveynleriydi: Osiris ile kız kardeşi-karısı İsis (çocuk Horus'un ebeveynleri) ve Seth ile kız kardeşi-karısı Nephthys. Osiris, bir tür taç takan ve bir değnek taşıyan bir mumya olarak betimlenir; İsis, başına bir taht sembolü takar. Seth'in başı çoğunlukla, gizemli yırtıcı bir hayvanınki gibidir.
Mitolojilerde genellikle Yeryüzü Ana tanrıçası ve Gökyüzü Baba tanrısı bulunur.
Neden Mısır Mitolojisinde Tanrı Geb Yerde Betimlenirken, Tanrıça Nut Onun Üzerinde Gökyüzü Gibi Kemer Oluşturur?
Nut, daima kadın koruyucu olarak adlandırılmıştır. Güneş tanrısı Ra'yı korur; ölüp, cennete girmekte olanları korur; ölüp dirilen oğlu Osiris'i korur.
Bazen bir inek olarak (diğer ana tanrıça Hathor gibi) veya aşağıdakilerin beslenmek için ulaşacağı memeleri olan bir dişi domuz olarak betimlenir. Bu onu mantıken aç yeryüzünün üzerinde konumlandırır. Nut'un, tanrıçaların tanrıların hizmetinde olmadığı bir dini temsil eden antik bir tanrıça oldugu varsayılabilir. Dindeki bu eğilim, Mısır toplumunda kadınların görece güç pozisyonuyla ve çeşitli dönemlerde gerçekleşen ana-soyluluğa yönelik hareketlerde yansımasını bulur.
Diğer Önemli Mısır Tanrıları
Çakal ve köpek kafasıyla betimlenen Anubis, Eski Krallık'tan itibaren baş ölüm ve cenaze tanrısıydı. Yeraltı Dünyası'nda ölülerin yargılanmasına yardımcı olurdu ve mumyalama sürecine de karışırdı. Mumyalamayı, tanrı-kral Osiris'in bedenini muhafaza etmek için onun icat ettiği söylenir. Sonradan Yunan yazar Plutarkhos ve diğerleri, Anubis'in, Osiris'in her nasılsa kandırılarak erkek kardeşinin karısı Neftis (Nephtys) ile yatmasının sonucunda doğan oğlu olduğuna dair bir hikâye anlatmışlardır.
Bir diğer önemli tanrı, insan dillerinin ve yazının mucidi Thoth idi. Tanrılar arasındaki bilge ve büyücü o olduğu için gizemli iyileştirme güçleri vardı.
Thoth, çoğunlukla ya bir babun ya da aynak başlı bir adam olarak betimlenirdi.
Şahin başlı olarak betimlenen Horus, ilk hanedan dönemlerinden itibaren önemli bir tanrı olmuştu. Kutsal krallığı temsil ederdi. Bu Horus, çoğunlukla İsis ve Osiris'in oğlu çocuk Horus'tan ayırt edilirdi. Bazıları tarafından büyük Horus'un ilk zamanlarda yaratılışı başlatmaktan sorumlu olduğu söylenmiştir. Muazzam kanatları ve güneş ile ayı simgeleyen gözleriyle gökyüzü tanrısıydı.
Ana Tanrıça'nın Mısır Versiyonları Var mıydı?
Dokuzlu'nun neredeyse yarısını oluşturanlara ek olarak, birçok Mısır Ana Tanrıça figürü de vardır. Aslan-başlı Sekhmet, "Ra'nın Gözü" ulu inek tanrıça Hathor ve Amun-Ra'nın eşi Mut, hepsi de arketipin örnekleridir.
Bazı kültür merkezlerinde, özellikle ülkenin kuzeyindeki Mısır Deltası'nda yaratıcı, Aşağı Mısır'ın tacını takan ve bir böcekle temsil edilen tanrıça Neith'ti. Bazen timsah başlı olarak betimlenirdi. Bazıları, yüce güneş tanrısı Ra'nın annesi olduğunu söylemiştir.
Neden Mısır Tanrıları Bazen Hayvan Başlarıyla Betimlenirdi?
Muhtemelen Mısırlılar tanrılarını fiziksel varlıklar olarak değil, genel olarak yaşamın ve doğanın hallerinin sembolik işaretleri olarak görüyorlardı. Hayvanlara daima belli özelliklerine dayanan sembolik değerler verilmiştir. Baykuş akıllı görülür, tilki kurnaz. Mısır'da hayvan başları belirli tanrıların belli özelliklerini simgelerdi. Sekhmet kısmen dişi aslandı çünkü, örneğin tufan mitinde, yırtıcı ve yıkıcıydı. Amun, doğurganlıkla bağdaştırılan yaratıcı tanrıydı; bir koçun başıyla betimlenirdi çünkü koçlar doğurganlıkla ilişkiliydi.
İlgili: Antik Mısır'da Köpekler: İnsanın En İyi Dostunun Mısır'daki Konumu
Hathor'un sığır özellikleri vardı çünkü çocukları ve doğumda anneleri besleyen kişiydi, inekler de süt veriyordu. Belli hayvanların bazı kült merkezleri ve tapınaklarla ilgili totemler olması da olasıdır, dolayısıyla bu merkezlerin ve tapınakların tanrılarıyla bağlantılı olmaları normaldir.
Mısır Mitolojisinde Neden Bu Kadar Çok Ensest Görülür?
Tanrılar arasındaki ensest, antik Mısır toplumunda, özellikle de soylu aileler arasında ensestin varlığını yansıtır. Bu uygulama için birçok neden öne sürülmüştür. Birçok toplumda olduğu gibi, Mısır'da da ensest, gücün ve servetin aile içinde kalmasını sağlamanın bir yoluydu.
