Herhangi bir ticari işi uzun vadeli yürütmek daima zordur. Araştırmalar, start-up'ların çoğunun beş yıl içinde başarısız olduğunu ve ayakta kalan firmalarınsa kar elde edebilmek için mücadele ettiğini gösteriyor. Ancak aşağıda sıralanan en ünlü uzun soluklu şirketlerin böyle sorunları olmadı. Dünyanın en bilinen şirketlerinin kuruluş yıllarına ve kısa hikayelerine göz atalım.
En ünlü şirketler
1945: Minute Maid
Minute Maid, 1945'te savaşa destek için üretilmiş toz portakal suyu ürününden ortaya çıktı. Bing Crosby'nin tanıtım reklamında kullanılmasıyla daha da popülerleşen bu içecek markası 1960 yılında Coca-Cola tarafından satın alındı. Minute Maid, şu anda dünyanın en büyük meyve suyu ve içecek üreticisi. Türkiye gibi birçok ülkede Cappy adıyla satılıyor.
1946: Sony
Savaş sonrası harap olmuş Japonya'nın kalıntılarından yükselen Sony Corporation, 1946'da Masaru Ibuka'nın Tokyo'da bir mağazada elektronik bayiliği açmasıyla başladı. Sonraları elektronik, oyun, eğlence ve finans hizmetleri ile ünlenen şirket ilk önce pirinç pişiriciler sattı ve 1958 yılında ise Sony adını kullanmaya karar verdi. "Sony" ismi Latince sonus ("ses" sözcüğünün kökü) ile 1950'lerin Amerikasında "genç oğlan" demek olan argo sözcük sonny kelimelerinden türetildi.
1947: H&M
Şirketin kurucusu Erling Persson, 1947'de İsveç'in Västerås şehrinde ilk 'Hennes' mağazasını açtı. 1968'de av giyim perakendecisi Mauritz Widforss'u satın aldığında ismine 'Mauritz' adını ekledi. Dünyanın önde gelen hızlı giyim perakendecilerinden olan H&M marka ailesi şu anda dünya çapında 62 ülkede 4.500 mağazaya sahip.
1948: ManpowerGroup
İnsan kaynakları devi ManpowerGroup'un kuruluş hikayesi ilginçtir: 1948 yılında Milwaukee'de açıldı. Kurucu avukat çift Elmer Winter ve Aaron Scheinfeld iş yerlerine geçici sekreter almakta zorlanınca bu geçici çalışan işini baz alan bir servis kurmaya karar verdiler. İşletme kısa sürede büyüdü ve bugün ManpowerGroup'un dünya çapında 3.900 ofisi var.
1949: 20th Century Fox Television
20th Century Fox, 1949'da ortaya çıktığında TV dünyası emekleme dönemindeydi. 21st Century Fox'un bir yan kuruluşu olan bu şirket, yıllar içinde Amerika'nın en popüler TV programlarından bazılarını üretti: The Simpsons, M*A*S*H, The X-Files, Glee ve Buffy the Vampire Slayer gibi.
1950: Diner's Club
Şirketin kurucusu Frank McNamara 1949'da New York'ta müşterileriyle yemek yiyordu ve parasını evde bıraktığını fark etti. Faturayı ödeyemeyen McNamara, nakit yerine geçebilen bir kredi kartı yapmaya karar verdi. İlk kredi kartı böylece ertesi yıl piyasaya çıktı. Kredi kartlarının yaygınlaşması ve satın alma şeklimizi değiştirmesi Diner's Club kart ile mümkün olmuştur.
1951: Texas Instruments
Texas Instruments, dünyanın önde gelen yarı iletken üreticilerinden biridir. Ancak Dallas merkezli firma daha çok 1980'lerin ikonik eğitici oyuncağı Speak & Spell gibi tüketici elektroniği ile tanınır. Dünyanın ilk transistörlü radyosunu yapmasıyla da bilinen şirket, sismik ve savunma elektroniği firması Geophysical Service'in yeniden düzenlenmesinin ardından 1951 yılında kuruldu.
1952: Eastpak
Dünyada tekerlekli valiz ve çanta üreten ilk şirket olan klasik bagaj firması Eastpak, 1952'de perakendeci Monte Goldman'ın Eastern Canvas Products USA Inc.'i kurmasıyla Boston'da faaliyete başladı. Şirket, ABD ordusu için çanta ve paketler üretmeye başladı. 1976'da tüketici pazarına girdiğinde Eastpak olarak isim değiştirdi.
1953: Epic Records
Epic Records, ana şirket Columbia Records için fazla niş olan caz ve klasik müzikleri pazarlamak için 1953 yılında kuruldu. Artık Sony'ye ait olan Epic Records, yıllar içinde farklı türleri de kucakladı. Michael Jackson, ABBA ve George Michael dahil olmak üzere bir dizi efsanevi sanatçıyla anlaştı.
1954: Burger King
Burger zinciri Burger King 1954 yılında David Edgerton ve James McLamore'un Jacksonville, Florida'daki satış zorluğu çeken InstaBurger King restoranını satın almasıyla kuruldu. Şimdilerde Kanadalı Restaurant Brands International'ın bir yan kuruluşu olan Burger King, dünya çapında 100 ülkede toplam 5.738 satış noktasına sahip.
1955: McDonald's
Burger King'in ezeli rakibi resmi olarak 15 Nisan 1955'te ortaya çıktı. İlk McDonald's restoranı aslında bundan önce 1940'ta California, San Bernardino'da açılmıştı. Ancak şirket, kuruluşunu Ray Kroc tarafından 1955'te açılan McDonald's restoranına dayandırır. Kroc, restoranın dünyaya açılmasını sağladı.
1956: Tefal
Fransız tencere ve alet şirketi 1956 yılında Paris yakınlarındaki Sarcelles'de kuruldu. "Tefal" adı teflon ve alüminyum terimlerinin karışımından türetildi. Şirket iki mühendis Marc Grégoire ve Louis Hartmann tarafından ilan edildi. Dünyaca tanınan firma, yapışmaz pişirme kaplarına öncülük etti ve de dünyaya kablosuz ütüyü tanıttı.
1957: McCain Foods
Dünyanın en büyük dondurulmuş patates kızartması üreticisi olan McCain, dünya çapında yüzlerce ülkede bilinen bir isim. Kanadalı firma 1957'de McCain kardeşler Harrison, Andrew, Robert ve Wallace tarafından kuruldu. Kardeşler aile şirketi tarafından üretilen patatesleri dondurma fikrini düşündü ve bunu Florenceville, New Brunswick'te ticarileştirdi.
1958: Visa
Diner's Club dünyanın ilk kredi kartını yapmış olabilir ancak Visa bugünlerde en popüler kredi kartı şirketi ve bu kartla yılda yüz milyarlarca kez işlem yapılıyor. Dünyanın en önde gelen kredi kartı olmadan önce Eylül 1958'de BankAmericard olarak piyasaya sürüldü ve 1976'da Visa adını aldı.
1959: Ellesse
1970'lerin kayakçılarının ve 1980'lerin spotif insanlarının favorisi olan bu dünyaca ünlü spor giyim markası, 1959 yılında İtalya'nın Perugia kentinde açıldı. Girişimci Leonardo Servadio şirketin adını kendi baş harfleri olan L S'den türetti. İşletme bugün Birleşik Krallık'taki Pentland Group'a ait.
1960: Domino's Pizza
Dünyanın en büyük ikinci pizza zincirinin tarihi Tom ve James Monaghan kardeşlerin DomiNick'in Michigan, Ypsilanti'deki pizza salonunu satın aldığı 1960 yılında başlar. Kardeşler, zincirin adını 1965'te Domino's olarak değiştirdiler ve evde pizza teslimatına öncülük ettiler. Bu da şirketin küresel genişlemesini hızlandırdı. Bugün Domino's 85'ten fazla ülkede 16.500 satış noktasına sahip.
1961: Luxottica
Bugün markalı bir gözlük veya güneş gözlüğü kullanıyorsanız bunun Luxottica tarafından üretilmiş olma ihtimali yüksek. İş adamı Leonardo Del Vecchio tarafından 1961 yılında İtalya'nın Agordo kasabasında kurulan dünyanın en büyük gözlük şirketi, şu anda Ray-Ban da dahil olmak üzere birçok üst markaya sahip. Firma ayrıca Prada, Chanel ve Burberry gibi firmalar için lisanslı gözlük üretiyor.
1962: Walmart
Perakendeci Sam Walton ilk Walmart İndirim Mağazası'nı 1962'de Rogers, Arkansas'ta açtı ve gerisi tarihe geçti. Gelir bakımından dünyanın en büyük şirketi olan Walmart sadece 2019'da 514,4 milyar ABD Doları ciro yapmıştır. Şirket, dünya çapında toplam 2,2 milyon çalışanıyla gezegenin en büyük özel işveren firması.
1963: Comcast
Dünyanın en büyük yayın ve kablo TV şirketi, 1963 yılında Ralph J. Roberts ve ortakları Daniel Aaron ve Julian A. Brodsky'nin küçük kablo operatörü American Cable'ı satın almasıyla ortaya çıktı. Üçlü, şirketlerini muazzam derecede büyüttü ve 1972'de halka açıldı. Şu anda NBC, E! ve The Weather Channel kanallarını yönetiyorlar.
1964: Nike
Nike'ın kökeni Blue Ribbon Sports'a dayanıyor. Bu firma 1964 yılında atletizm oyuncusu Phil Knight ve antrenörü Bill Bowerman tarafından Onitsuka Tiger koşu ayakkabılarının dağıtımını yapmak üzere kuruldu. Firma 1971 yılında adını Yunan zafer tanrıçası olan "Nike" olarak değiştirdi ve ünlü 'swoosh' logosunun yer aldığı spor ayakkabılar yapmaya başladı. Bugün Nike, dünyanın en büyük atletik ayakkabı ve giyim tedarikçisidir.
1965: Dolby Laboratories
Sinema ve tüketici ses cihazlarında devrim yaratan şirket 1965 yılının Mayıs ayında Amerikalı mühendis Ray Dolby tarafından Londra'da kuruldu. Firma ardından Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve 1967'de San Francisco'da açıldı. Dolby ardından film endüstrisine ses teknolojileri satmaya başladı. Dolby Laboratories 2019'da 1,24 milyar dolarlık gelir bildirmiştir.
1966: MasterCard
Daha sonra Visa adını alacak BankAmericard'ın hakimiyetindeki piyasadan pay isteyen California bankalarından bir konsorsiyum 1966'da bir araya geldi. Ardından MasterCard'ın öncüsü olan Master Charge: The Interbank Card'ı ilan ettiler. MasterCard, dünya çapında toplam 231 milyon kart sahibi ile Visa'dan sonra dünyanın en popüler ikinci kredi kartı şirketi.
1967: Southwest Airlines
Dünyanın en büyük düşük maliyetli havayolu şirketi 1967 yılında girişimciler Rollin King ve Herb Kelleher tarafından kuruldu. Girişimcilerin amacı federal fiyat kontrollerine bağlı kalmaktan kaçınmak ve rakiplerinin önüne geçmekti. Bu hedefle Teksas eyaletindeki faaliyetlerini daima sınırlı tuttular. Bu maliyet düşürücü yaklaşım, Southwest'in yıllar içinde önemli ölçüde genişlemesini sağladı. 2014 yılında herhangi bir Amerikan havayolu arasında en yüksek iç hat yolcusu taşımıştır. Bugün bu unvanını koruyor.
1968: Intel
Intel, 1968'de Moore yasasının yazarı Gordon E. Moore ve entegre devrenin ortak mucidi fizikçi Robert Noyce tarafından kuruldu. Şirket yarı iletkenler üretmeye başladı, daha sonra bilgisayar mikroişlemcilerine geçti. Bugün dünyadaki bilgisayarların çoğunda Intel işlemciler bulunuyor.
1969: The Gap
Karı koca girişimci ekip Donald ve Doris Fisher, 1969'da San Francisco'da Ocean Avenue'da ilk Gap mağazasını açtılar. Mağaza işine Levi's kot pantolonları ve vinil plakları satarak başladı ve 1974 yılında kendi giyim ürünlerini üretmeye başladı. 1990'larda The Gap dünyanın en popüler giyim markalarından biri olmuştu. Şirket, 2019'da 16,3 milyar dolar gelir elde etti.
1970: Urban Outfitters
The Gap 1990'larda gençlerin tercih ettiği bir perakendeci iken, Urban Outfitters 2000'lerde yenilikçi gençler arasında bir numara olmuştu. 'Karşı kültür' yaklaşımını benimseyen şirket, 1970 yılında Philadelphia'da Richard Hayne, Judy Wicks ve Scott Belair tarafından kuruldu. 21. yüzyıla gelinceye kadar küresel bilinirliğe ulaşmamıştı. Urban Outfitters artık dünya çapında 400'den fazla satış noktasına sahip.
1971: Starbucks
Starbucks kahvehaneleri bugünlerde her yerde. Ancak diğer çoğu küresel firma gibi kuruluşu çok mütevazı olmuştur. İlk Starbucks, San Francisco Üniversitesi'nden Jerry Baldwin, Gordon Bowker ve Zev Siegl tarafından 1971'de Seattle'da açıldı ve kahve çekirdekleri sattılar. İtalyan kahve kültüründen ilham alan Howard Schultz, 1987'de zinciri satın alarak Starbucks'ın kafelerini bugün bildiğimiz sosyal buluşma yerlerine dönüştürdü. Howard Schultz ile her şey değişti. Starbucks 2019'da 26,51 milyar dolarlık yıllık ciro elde etmiştir. Türkiye en çok Starbucks şubesi olan ilk 10 ülkeden biri.
1972: Atari
Dünyaya klasik Pong oyununu ve Atari 2600 konsolunu getiren öncü oyun firması, 1972'de California'da Ted Dabney ve Nolan Bushell tarafından kuruldu. İkili o zamanlar Chuck E. Cheese restoran zincirini genişletmeye devam ediyordu. Piyasa gelirlerinin %97 düştüğü 1983'teki video oyunu kriziyle bölünen şirket 1998 yılında Hasbro Interactive tarafından satın alındı ve daha sonra 2000 yılında Fransız yazılım şirketi Infogrames Entertainment'a satıldı. İşletme 2013 yılında iflas duyurusu yaptı. Ancak aynı yıl eski Atari CEO'su Frédéric Chesnais'in holding şirketi Ker Ventures tarafından iflastan çıkarıldı.
1973: Patagonia
Sürdürülebilir giyimin ilk öncülerinden olan dış giyim firması Patagonia, 1973 yılında Amerikalı kaya tırmanıcısı ve çevreci Yvon Chouinard tarafından kuruldu. 2017 yılında 1 milyar dolar gelir elde ettiği bildirilen işletme çevreci kimliği ile tanınıyor. Patagonia kendisini bir 'aktivist şirket' olarak açıklar. Hatta şirket 2002 yılında tüm işletmeleri (kendisi dahil) satışlarının %1'ini çevrenin korunmasına bağışlamaya davet etti.
1974: Zara
Perakendeci Amancio Ortega, 1974 yılında İspanya'nın kuzeybatısındaki A Coruña'da ilk Zara mağazasını açtı. Zara'nın bundan önceki adı "Zorba"ydı. Bu isim Zorba romanını konu alan Anthony Quinn'in rol aldığı "Zorba the Greek" filminden esinlenilmişti (Zorba sözcüğünün Türkçe'den Yunanca'ya geçtiği düşünülür). Tasarımcı kıyafetlerinin hızlı taklitlerini üretmesiyle ünlenen şirketin dünya çapında toplam 7.486 (Ekim 2019 itibariyle) mağazası ve yıllık 21,5 milyar $ geliri var.
1975: Microsoft
Dünyanın önde gelen yazılım şirketi, çocukluk arkadaşları Bill Gates ve Paul Allen tarafından Nisan 1974'te Albuquerque, New Mexico'da kuruldu. 1980'lerin ortalarında Microsoft, PC işletim sistemi pazarının en büyük oyuncusuydu. Bugün firma sadece 2019'da 125 milyar dolardan fazla gelir elde ederek rekor kırmıştır. Aynı yılın Nisan ayında işletme, 1 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşan üçüncü Amerikan şirketi oldu.
1976: Apple
Microsoft'un duyurulmasından neredeyse bir yıl sonra Apple, Steve Jobs, Steve Wozniak ve Ronald Wayne tarafından kuruldu. Şirket, 1980'lerin başlarında halka açıldığı andan itibaren büyük başarı elde etti. iPhone, Mac ve Apple Watch'u içeren ürün yelpazesi, Apple'ın dünyanın en çok para kazanan kuruluşu olmasını sağlamıştır. Apple, 2018'de 1 trilyon ABD Doları değerine sahip ilk Amerikan şirketi oldu.
1977: Victoria's Secret
Abartılı defileleri ve Angel denilen süper modelleriyle Amerika'nın önde gelen iç giyim şirketi Haziran 1977'de ortaya çıktı. Şirket, kurucuları Roy ve Gaye Raymond tarafından California, Palo Alto'daki bir alışveriş merkezindeki mağazasıyla işe başladı. Şirketin şu anda dünya çapında binlerce mağazası var ve yılda milyarlarca dolar ciro yapıyor. Bununla birlikte 2019'daki yıllık televizyon defilesini iptal etmiştir. Victoria's Secret'da işler iyi gitmiyor.
1978: Versace
İtalya'nın en gösterişli moda evi şirketi Gianni Versace tarafından Milano'daki Via della Spiga'da 1978 yılında kuruldu. Aktris Elizabeth Hurley'nin ikonik çengelli iğne elbisesiyle fotoğraflandığı 1990'ların ortasında marka uçuşa geçti. Marka, 2018 sonunda Capri Holdings Ltd. tarafından 2,2 milyar dolara satın alındı. Şimdilerde Versace'nin yıllık satış rakamlarının ikiye katlanması hedefleniyor. O yıl 188 Versace mağazası vardı, ancak Capri, 2022'ye kadar tasarımcı mağazalarının 300'e ulaşmasını hedefliyor.
1979: Activision
Oyun konsolları için video oyunları geliştiren ve dünyanın ilk bağımsız geliştiricisi ve dağıtıcısı olan Activision Ekim 1979'da kuruldu. O yıl Atari 2600 için oyunlar üretmeye başladı. Firma, 1983'teki video oyunu çöküşünü ucuz atlattı. Activision, hala dünyanın en büyük video oyunları yayıncılarından biridir.
1980: Whole Foods
Whole Foods 1980'de Austin, Texas'ta ilk mağazasını açtığında organik gıda satıyordu ve bu yönüyle hippiler için vazgeçilmezdi. 1980'lerde, firma kendisini Amerika'nın en büyük organik gıda perakendecisi haline getirdi ve doğal, organik gıda fikrini popülerleştirdi. Whole Foods Market, Amazon tarafından 2017'de 13,4 milyar dolara satın alındı ve dünya çapında 500'den fazla mağazaya sahip.
1981: Bloomberg
Önde gelen finansal yazılım, veri ve medya şirketi Bloomberg 1981 yılında New York'ta Michael Bloomberg tarafından kuruldu. Salomon Brothers'ın satışından elde ettiği parayı yeni işi finanse etmek için kullandı. Ses getiren bir başarı elde eden firmanın şu anda dünya çapında 192 ofisi var ve yılda milyarlarca dolar ciro yapıyor.
1982: Adobe Systems
Adobe Systems, Aralık 1982'de, PostScript sayfa açıklama dilini pazarlamaya başlayan iki eski Xerox PARC çalışanı Charles Geschke ve John Warnock tarafından Mountain View, California'da bir garajda kuruldu. PostScript, Apple tarafından 1985 yılında satın alındı ve Adobe, en ünlü ürünü olan Photoshop'u bundan dört yıl sonra piyasaya sürdü.
1983: AOL
AOL'un geçmişi, girişimci William von Meister'ın (resimde) Atari için bir çevrimiçi hizmet olarak düşündüğü Control Video Corporation'ı kurduğu 1983 yılına kadar uzanıyor. Firma 1989 yılında adını America Online olarak değiştirdi ve çevirmeli ağdan geniş banda geçiş sonucunda pazar payının büyük kısmını kaybetti. Ancak daha sonra 1990'larda Amerikan evlerinde internet kullanımına öncülük etmeye başladı. AOL, 2000 yılında Time Warner tarafından 165 milyar dolara satın alındı, ancak zorlu bir çalışmanın ardından işletmeler 2009'da yollarını ayırdılar. AOL 2015'te 4,4 milyar dolara Verizon Communications'a satıldı.
1984: Dell
Şubat 1984'te, o zamanlar daha 19 yaşında olan Michael Dell, ailesinin 1.000 dolarlık yatırımıyla Austin, Texas'ta kendi adını taşıyan bilgisayar donanımı şirketini kurdu. Firma ilk bilgisayarını 1985 yılında üretti ve gerisi tarihe geçti. Bugün Dell'in toplam 157.000 çalışanı var ve 2019'da geliri 90,6 milyar doları aştı.
1985: Blackstone
Dünyadaki en büyük alternatif yatırım şirketi olan Blackstone, 1985 yılında, Stephen A. Schwarzman ve Peter G. Peterson ve Richard Bennett tarafından 400.000 $ sermaye ile kuruldu. New York merkezli firma, halka açılan ilk özel sermaye şirketlerinden biridir ve Ekim 2019 itibariyle 554 milyar doları aşan varlığa sahip.
1986: Five Guys
Gurme burger zinciri 1986 yılında Virginia, Arlington County'de 'beş herif' tarafından kuruldu. Firmanın iş modeli franchise vermeye başladığı 2003 yılında popüler oldu. 2000'li yıllarda Amerika'nın en hızlı büyüyen fast food zinciri olan şirketin şu anda dünya çapında 1.500'den fazla şubesi bulunuyor.
1987: Huawei
Çinli ağ ve telekomünikasyon devi Huawei, 1987 yılında Shenzhen şehrinde, Halk Kurtuluş Ordusu'nda bir mühendis olan Ren Zhengfei (resimde) tarafından kuruldu. Şirket, 1990'ların sonunda uluslararası boyutta genişledi ve bugün Huawei, dünyanın en büyük ikinci akıllı telefon üreticisidir. ABD bu aralar hem kurucusunun siyasi geçmişi hem de İran'a yönelik yaptırımlarını ihlal etmesi nedeniyle hızla büyüyen Huawei'in önünü kesmeye çalışıyor. Buna rağmen firma 2019'da 122 milyar dolar rekor gelir bildirdi. Bunun arkasında milliyetçi Çinlilerin markalarını koruma arzusu var.
1988: SanDisk
SanDisk, 1988 yılında Jack Yuan, Eli Harari ve Sanjay Mehrotra tarafından California'da kuruldu. 2016 yılında rakip Western Digital tarafından 19 milyar dolara satın alınan şirket, yarı iletken tabanlı veri depolama kullanımına öncülük etmiştir. Dünyanın önde gelen flash bellek üreticilerinden biridir.
1989: Garmin
GPS şirketi 1989 yılında mühendisler Gary Burrell ve Min Kao tarafından Lenexa, Kansas'ta kuruldu ve ABD ordusuna GPS cihazları sağlamaya başladı. 1990'ların sonlarında ve 2000'lerin başında tüketici pazarını hakimiyetine aldı. Bugün Garmin'in 10.000'den fazla çalışanı var ve 2018'de 3,3 milyar dolar geliri var.
1990: Time Warner
Dünyanın üçüncü büyük eğlence şirketi, Time Inc. ve Warner Communications'ın birleşmesinin ardından Ocak 1990'da kuruldu. HBO, Warner Bros. ve daha fazlasına sahip bir firma. 2019'da AT&T tarafından 100 milyar $ karşılığında satın alındı.
1991: Vodafone
İngiliz mobil telekom şirketi Vodafone, Racal Electronics'in bölünmesinin ardından 1991 yılında kuruldu. 1990'larda, Vodafone dünyanın önde gelen cep telefonu şirketlerinden biri olarak birkaç ülkeye daha açıldı. Bugünlerde firma 24 ülkede faaliyet gösteriyor ve 2019'da 47,3 milyar dolar gelire ulaştı.
1992: NetApp
Depolama ve veri yönetimi şirketi NetApp, 1992 yılında James Lau, David Hitz ve Michael Malcolm tarafından kuruldu. Şirket, 1990'ların sonu ve 2000'lerin başındaki dot.com balonundan sağ çıkmayı başardı ve o zamandan beri giderek büyüdü. Bugün NetApp, 2019'da 6,15 milyar dolar gelire ve 10,500 çalışana sahip.
1993: Nvidia
Yüksek kaliteli grafik işleme birimleri üretmesiyle tanınan teknoloji şirketi, Nisan 1993'te mikroişlemci tasarımcısı Jensen Huang ve mühendisler Chris Malachowsky ve Curtis Priem tarafından Sequoia Capital fonuyla kuruldu. Nvidia'nın bu günlerde 11,72 milyar dolar geliri var. Şirket yapay zeka dünyasına derin bir dalış yaptı.
1994: Amazon
1990'ların internet ticareti akımına dahil olan Jeff Bezos, 1994 yılında çevrimiçi perakende şirketi Cadabra'yı kurdu ve adını çok geçmeden Amazon.com olarak değiştirdi. Sadece kitap satmaya başlayan Jeff, şu anda dünyanın en büyük internet şirketi ve 2019'da akıllara durgunluk veren 232,9 milyar dolar ciroya ulaştı. Aynı zamanda değeri 1 trilyon dolara ulaşan ikinci Amerikan işletmesi oldu. Küçük başlangıçlar, kurucu Bezos'u 130,7 milyar dolar net servetle dünyanın en zengin adamı yaptı.
1995: eBay
Dünyanın önde gelen çevrimiçi pazarı, California merkezli girişimci Pierre Omidyar tarafından 1995 yılında AuctionWeb olarak kuruldu (resimde). İşletme 1990'larda olağanüstü bir büyüme yaşadı ve 1997'den itibaren eBay olarak tanındı. eBay'in geliri geçtiğimiz yıl 2,8 milyar doları aştı ve istihdamında 13.300 çalışanı var.
1996: Alexa Internet
Alexa, dünyanın en çok bilinen web trafiği ve analiz şirketidir. Firma, 1996 yılının Nisan ayında San Francisco'da Brewster Kahle ve Bruce Gilliat tarafından kuruldu. Alexa ismi Antik Mısır'daki İskenderiye Kütüphanesi'nden gelir (Alexandria, İskenderiye). Amazon, 1999'da 250 milyon dolarlık hisse senedi karşılığında şirketi satın aldı. Amazon şu anda Alexa adını 2014'te çıkardığı ev ses asistanı Alexa için kullanıyor. Ancak elbette tesadüf olabilir.
1997: Netflix
1997 yılında, Reed Hastings ve Marc Randolph o yılın Ağustos ayında Netflix'i kurduklarında, çoğu insan hala Blockbuster ve benzeri video ve DVD kiralama mağazalarından film kiralıyordu. Netflix, medya akış servisini başlatmadan önce postayla DVD kiralıyordu. Şirket günümüzde akış hizmetini film ve TV prodüksiyonuna genişletmiş durumda. 2019'da 20,16 milyar dolar gelir bildirdi.
1998: Google
Arama motoru devi, 1998 yılında Kaliforniya'nın Stanford Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Larry Page ve Sergey Brin tarafından kuruldu. Fon aldıkları kişiler arasında Amazon'dan Jeff Bezos ve Stanford Üniversitesi profesörü David Cheriton gibi yatırımcılar var. Zaman kaybetmeden arama motoru pazarına hakim olan firma, Ocak 2020'de 1 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşan dördüncü Amerikan şirketi olmuştur.
1999: Alibaba
Çin'in eBay ve Amazon'a cevabı olan Alibaba, 1999 yılında Jack Ma (ayakta duran) tarafından Hangzhou'daki dairesinde kuruldu. Çinli üreticileri batıdaki alıcılarla buluşturan bir işletmeler arası portal olarak düşünüldü. Şu anda dünyanın en büyük üçüncü perakendecisi olan Alibaba, 2000'ler ve 2010'larda olağanüstü büyüme yaşadı ve 2019'da 56,2 milyar dolar gelir elde etti. Kurucu Jack Ma 2019 yılında CEO rolünden ayrılmıştır.
2000: Baidu
Google, batı dünyasında arama motoru pazarına hakim olabilir, ancak Baidu, Çin'deki bir numaralı isim. İnternet girişimcileri Robin Li ve Eric Xu tarafından 2000 yılında Pekin'deki bir otel odasında kurulan firma, 2018'de 14,9 milyar dolarlık cirosuyla şu anda dünyadaki en büyük ikinci arama motoru.
