Dünya habitatındaki en hızlı hayvanlardan bahsedelim. Doğadaki bazı hayvanlar inanılmaz derecede hızlı ve bazılarıysa inanılmaz derecede yavaştır. "Hız" ve "hayvan" kelimeleri bir araya geldiğinde aklınızda canlanan ilk canlı muhtemelen çita olur. Hız bir hayvan için hayatta kalmayı ya da neslinin tükenmesi ayrımını belirleyebilir. Peki karadaki en hızlı hayvanın hangisi olduğunu biliyor musunuz? Veya en hızlı kuşu ya da denizdeki en hızlı hayvanı? Aşağıda bu en hızlı hayvanları sıraladık.
En Hızlı Hayvanlar
İnsanlar hayvanlar alemindeki canlıları en zeki, en hızlı ve en güçlü olarak ayırmayı sever. Ne var ki bu nitelikleri belirlemek aslında oldukça zordur. Örneğin yelken balığının hızının saatte 110 km'ye ulaştığı söylenir. Bu hikayeler 1940'lara ve 50'lere dayanıyor. Bugün bazı bilim adamları suda 55 km'den yüksek hızda gitmenin yüzgeç dokularını tahrip edeceğine inanmakta.
En hızlı hayvanlara dair önceki rekor kıran rakamlar bazen yüksek rüzgar hızı gibi yanlış metodolojinin sonuçlarında elde edildi. En hızlı hayvanları belirlemek bu nedenle zordur. Ancak bilim adamlarına göre bu liste en iyi ihtimalle aşağıdaki gibi sıralanacaktır.
Bayağı Doğan – 380 km/s
Dünyanın en hızlı hayvanı ile tanışın. Bayağı doğan hem gezegendeki en hızlı hayvan hem de en hızlı kuştur. Dalış yaparken saatte 380 km'nin üstünde bir hıza ulaşabilir. Bu hız bilinen en hızlı insandan (Usain Bolt) neredeyse 9 kat daha yüksek.
Bayağı doğan yüksek zirvelerden yaptığı derin dalış tekniği ile çok yüksek hızlara çıkabilir. Elde ettiği bu hız nedeniyle avlanma başarı yüzdesi çok yüksektir.
Bayağı doğanlar genellikle diğer kuşları yer. Ancak küçük sürüngenleri veya memeliler ve belirli koşullar altında böcekleri yedikleri de gözlemlenmiştir. Dikey dalışlarda genel olarak avlarının kör noktalarında kalmaya çalışırlar. Bunun üzerine hızlı uçuş kabiliyeti de eklenince o av için son kaçınılmazdır.
Kartal – 320 km/s
Bayağı doğan kadar hızlı olmayan kartallar saatte yaklaşık 320 km dalış hızına ulaşabilir. Bu da onları en hızlı uçan hayvanlar arasına yerleştirir.
Kartallar besin zincirinin tepesinde olmaya yakınlar ve genellikle fırsatçı avcılar olarak bilinirler. Mevcut duruma bağlı olarak çok çeşitli küçük hayvanları (genelde memeliler veya kuşları) avlarlar. Yetişkin kartalların kanat açıklığı 2 metreye kadar ulaşabilir.
Guano Yarasası – 160 km/s
2016 tarihli bir makaleye göre incelenen yedi Brezilya serbest kuyruklu yarasası saatte 80 km'den hızlı uçarken tespit edildi. Beşi neredeyse 115 km hızla uçtu ve birinin hızı saatte 160 km'ye kadar çıktı.
Bu bilgiler Guano yarasasını potansiyel olarak dünyanın en hızlı uçan hayvanları arasına yerleştirir. Ne var ki bazı bilim adamları bu kayıtlara şüpheyle yaklaşıyor ve yarasaların yerçekimi veya rüzgardan yardım almış olabileceğini söylüyor. Ancak çalışmanın yazarları sonuçlara güvendiklerini ifade eder.
Hybomitra Hinei – 140 km/s
2000 yılında Discover'da yayımlanan bir makalede, Florida Üniversitesi'nden bir böcek bilimci Hybomitra hinei wrighti at sineğinin çiftleşme davranışını yeniden oluşturmaya çalıştı. Bu türün erkekleri dişileri kovalar ve yakalar ve birlikte yere düşerler. Bunu canlandırmak isteyen araştırmacı havalı tüfekten plastik bir pelet ateşledi. Erkek at sineği peleti kovalarken en az 140 km/saat hıza ulaştı. O zamandan beri aynı konu hakkında çok az araştırma yapıldığından "dikkate değer bir kayıt" olarak tarihe geçirilmiştir.
Gri Başlı Albatros – 130 km/s
Bununla birlikte resmi Guinness Dünya Rekorları'na göre düz uçuşta en hızlı kuş gri başlı albatrostur. Özellikle Antarktika fırtınası sırasında kayda alınan gri başlı albatrosların hızlarının 130 km olduğu kaydedildi. Raporda, "kuyruk rüzgarı ile uçan küçük albatrosların havadaki tipik hızının [saatte 30±15 km] olduğu, bu hızın artan rüzgar kuvvetiyle sabit olduğu" açıklandı. Kuşun kuyruk rüzgarının ise 60 ila 80 km olduğu belirtildi. Tüm bunlar albatros kuşlarının 130 km hızla uçabilecek tasarımda olduğunu gösteriyor.
Yelken Balığı – 120 km/s
Okyanusun en hızlı hayvanının ne olduğu ile ilgili tartışmalar var. Bazı araştırmacılar yelken balığı, diğerleri siyah marlin ya da kılıç balığının en hızlı deniz canlısı olduğunu söyler. İddialara göre her üçü de denizde saatte 120 km (veya daha fazla) hıza ulaşabiliyor. Yelken balığı, ismini büyük sırt yüzgeçlerinden almakta.
Yelken balığı genelde mavi ve gri renktedir ve karın kısmına doğru beyazdır. Hızlarına ek olarak, büyük sıçrayıcılar olarak da bilinirler. Hamsi ve sardalya gibi daha küçük balıkları yerler. Ters akıntıya karşı bile çok hızlı yüzebilen bu canlılar günümüzün en hızlı deniz canlılarından biri.
Siyah Marlin – 120 km/s
Yelken balığından bahsederken okyanusların en hızlı hayvanı çekişmesinde siyah marlinden söz ettik. Siyah Marlin sert göğüs yüzgeçlerine sahiptir ve genellikle Pasifik Okyanusu ve Hint Okyanuslarında bulunur.
Menüsünde ton balığı ve uskumrular başı çeker ve mürekkep balığı ya da kalamar yediği de bilinir. Tabi birçok hayvanda olduğu gibi dişileri erkeklerine göre daha cüsselidir.
Kılıç Balığı – 120 km/s
Kılıç balıkları vücut kaslarını kullanırken gözlerine ısı sağlayabiliyor. Bu sistem sayesinde denizde 600 metre derinlikte avlanabilirler. Zira bu derinlikte sıcaklık 5 dereceye düşer. Saatte 120 km hızla yüzebildiği raporlara geçen kılıç balığı okyanusun en hızlı balıklarından biri.
Kılıç balığı Pasifik, Hint ve Atlantik Okyanusu'nda yaşıyor. Yelken balığı gibi bir kez hızlandıklarında saniyede 1 vücut uzunluğu kadar mesafe gidebilirler. Bir zamanlar kılıç gibi burunlarını diğer balıklara sapladıkları düşünülürdü. Ancak aslında saplamaz; avlarını yavaşlatmak için keserler.
Ebabil – 110 km/s
Birçok kaynak düz uçuşta en hızlı kuşun beyaz boğazlı iğne kuyruk (sağangiller) olduğunu söyler. Ancak bu sonuca varırken kullanılan metodolojide yeterince kanıt olmadığından iğne kuyruğun en hızlı kuş olup olmadığı şüphelidir. Bu yüzden listenin bu noktasında başka bir sağangil türü var: Ebabil. Ebabil kuşu neredeyse 110 km hızla uçuyor ve düz uçuşta en hızlısı olduğuna inananlar var.
Çita – 100 km/s
İşte karanın en hızlı hayvanı. Çitaların saatlik hızları yaklaşık 100 km'dir. Avları üzerinde yarattığı en büyük tehlike bu hızlarıdır. Her ne kadar karanın en hızlı hayvanı da olsa avlanma başarıları bir bayağı doğan kadar yüksek değil.
Bunun sebebi savana üzerinde uzun koşular ile başlayan avlanmada avı yakalarken geçen her zamanın çitaların aleyhine olması. Yüksek düzeyde esnek ve kıvrak olan çitaların maksimum hızlarını çok uzun süre koruması mümkün değil.
Hızları arttıkça kalp atışları ve vücut ısıları da bir o kadar artan bu hayvanlar olması gereken ısılarına dönmek ve oksijeni tekrar verimli kullanmak için bir süre sonra yavaşlamak ve durmak zorunda.
Sadece 3 adımda 60 km hıza ulaşabilen çitalar her 7 av girişiminden 1 tanesinde başarılı olur. Çitalar bu kadar süratli hareket etmeyi hafif vücut yapısı ve muhteşem aerodinamik tasarımlarına borçlular.
Ortalama 57 kg ağırlığında olan bu canlılar küçük kafatasları ve dar göğüs kafesleri sayesinde hava direncini çok aza indiriyor. Peki bu kadar süratli koşan bir canlı nasıl olur da ani dönüşlerde sendelemeden yoluna devam edebilir? Cevap uzun ve kaslı kuyruğunda gizli. Bu kuyruk bir dümen vazifesi görüp ani dönüşlerde denge sağlar.
Ayak yapıları ince olup patileri bir leopar ya da aslandan farklıdır. Yüzeyi bir araba lastiğı gibi düzdür. Tıpkı bir krampon gibi zemini kavramak için tasarlanmıştır.
Amerika Antilobu – 99 km/s
Amerika antilobu ya da pronghorn antilop, çita kadar hızlı bir hayvan değil ancak hızını çitalardan çok daha uzun süre korurlar. Bir antilop saatte 85 kilometreyi aşan hızlarda koşar. Çita sprinter olsa antilop bir maraton koşucusu olurdu. Yüksek aerodinamik yapıya sahipler. Bu nedenle oksijeni verimli şekilde kullanabilirler.
Anna'nın Sinek Kuşu – 96 km/s
Bu küçük kuş çiftleşmek için yaptığı dalışlarda kısa mesafede 96 km hıza çıkabiliyor. Sadece bu hız bile tek başına etkileyici ancak sinek kuşu aynı zamanda boyutuna göre en hızlı omurgalı hayvandır.
2009 tarihli bir makaleye göre, saniyede 385 vücut uzunluğu kadar mesafe gidebiliyorlar. Bu ölçüme kuşun uzun gagası eklense dahi sayı 320'den aşağı değil. Eğer karşılaştırmak gerekirse, atmosfere yeniden giriş yapan uzay mekiği saniyede 207 gövde uzunluğu kadar yol kat eder. Mavi balina, sinek kuşu kadar hızlı olsa tüm Dünya'nın çevresini 1 saatte dolaşırdı.
Keseli Ceylan – 94 km/s
Son araştırmalara göre antilopların uzun mesafeleri yüksek hızlarda koşmasına izin veren sıra dışı kas lifleri var. Antilop ile akraba olan keseli ceylan da bu liflere sahip. Bu özellik onların Afrika savanasındaki çita gibi yırtıcılardan kaçmasına izin veriyor. Keseli ceylan, ismini sırtındaki kese benzeri deriden alır. Bunun yanında çok iyi zıplayıcılar olduklarını da belirtelim. 75 cm boyunda ve 45 kilo ağırlığında olmalarına rağmen 2 metre yukarıya yükselebilirler.
Quarter Atı – 88 km/s
Listenin en yavaş hayvanı hala bir otomobil kadar hızlı olan quarter atıdır. Quarter atı aslında safkan akrabalarından daha hızlı bir hayvandır. İsmini çeyrek mil mesafeyi (400 metre) diğer atlardan daha hızlı koşmasından alıyor.
Birçok farklı yarış ve mesafe üzerinden yapılan ölçümlerde quarter atının ortalama hızı 72 km olarak bulundu. Safkan atlar ise aynı yarışlarda 55 km hızla koştu. Yani quarter atlar diğer atlardan neredeyse %50 daha hızlıdır. Dahası quarter at yarışı bitirmeye yaklaşırken hızı 88 kilometrenin üstüne çıkar. Safkan atlar daha uzun yarışlar koşabiliyor.
