Hint Mitolojisi

Hintliler Kimlerdir?

Hint halkı, Hindistan diye bilinen Güney Asya kıta parçasında yaşar. Hint ulusu, çeşitli etnik ve kültürel geçmişlere ve farklı mitolojik geleneklere sahip dilleri temsil eden halklardan oluşur.

Hint mitolojisine dair diğer yazılar:

• Hinduizm nedir? Tarihi, gelişimi ve Arilik inanışı
• Veda dönemi sonrası Hint yaratılış mitleri
• Rama: Hindu dininin kahramanı ve tanrısı
• Hindu tanrıları
• Ganesha: Hikayesi, anlamı ve mitolojideki yeri

Hinduizm Nedir?

Hinduizm, Hindistan'da yüzyıllar boyunca gelişmiş ve gelişmeye devam eden dini bir sistemdir. Hinduizm'in inançlarını tanımlamak zordur çünkü bir gruptan diğerine çok belirgin değişiklikler gösterir. Bir kişinin imanı bir tanrıya, bir başkasınınki bir başka tanrıya odaklanmış olabilir. O yüzden bir kişi, kendini Hindu olarak tanımlamak yerine, dini kimliğini Şiva, Vişnu ya da başka bir tanrının inananı şeklinde belirleyebilir.

Hinduizm'de, içlerinden belirli birkaçı daha baskın tapınma odağı olan, gerçekten de milyonlarca tanrı vardır. Hinduları daha genel olarak birleştiren birkaç özellik bulunur. Hindu anlatıları ya da mitleri zaman içinde doğmuş olmasına rağmen Hindular, Veda'lar gibi ortak dini metinleri veya kutsal kitapları paylaşırlar. Kendilerini belirli tanrılarla bağlantılı olarak tanımlama eğiliminde olsalar da, hepsi de en azından önemli tanrıları kabul ederler. Hindular, aynca belli ritüel süreçlerinde genel bir inancı ve evrensel tarihin döngüsel doğası olarak adlandırılabilecek bir anlayışı da paylaşırlar.

HİNT-AVRUPALILAR VE İNDUS VADİSİ KÜLTÜRÜ

Ari ya da Hint-Avrupalı Denen İnsanlar Kimlerdir?

Hindistan tarihi bağlamında Ariler, çoğu bilim insanına göre, esasen, MÖ 1500'lerde, kuzeyden Hint yarımadasına gelirken çeşitli gelenekleri de beraberlerinde getiren Hint-Avrupalılardır. Hint-Avrupalılar, Avrupa ve Ortadoğu'ya da (İran ve Hitit topraklarına) gelmişlerdir, hepsinin dilleri de ilk ön-Hint-Avrupa kökenli dillerdi. Semitik (Sami) ve Hint-Avrupa dilleri ile kültürleri arasında bağlantılar olduğunu düşünen bilim insanları da vardır. Hindistan'daki Hint-Avrupalıların dili, Hinduların ayinlerdeki ve kutsal kitaplardaki dili olarak kalan Sanskritçe'ydi. Yine, yarımadanın Hint-Avrupalılarca istila edildiği teorisi yerine Hinduizm dahil Hint kültürünün MÖ 6500'lerde yarımadanın içinde geliştiğini öne süren bilim insanları da vardır.

Hint-Avrupalıların Gelişinden Önce Hindistan'da Yaşayan İnsanlar

Bir Hint-Avrupalı istilası olsa da olmasa da, MÖ 1500'den önce Hindistan'da insanlar ve uygarlık mevcuttu, arkeolojik kanıtlar, bu insanların dini geleneklerinin Hinduizm ve Hint mitolojisinin evrimini derinden etkilediğini ortaya koymaktadır. Hindistan'daki ilk önemli kültür, İndus Vadisi veya Harappa kültürü olarak bilinir; Harappa İndus Vadisi'ndeki başlıca antik yerleşimlerden biriydi. Bazen buna, Hindistan'da baştan beri bulunan insanların konuştuğu dile istinaden Dravidya kültürü de denir.

Hindistan'da Ön-Hint-Avrupa Dönemine Ait Mitoloji Neydi?

Hindistan'da ön-Hint-Avrupa mitolojisine ait yazılı kanıt olmadığı için o döneme özgü mitleri keşfetmek imkansızdır. Yine de, İndus Vadisi kültürünün bir ana tanrıçası olduğu kesindir. Mehrgarh olarak bilinen yerleşimin MÖ 6000'e tarihlenen kalıntılarında, antik dönemde tanrıça gücünün önemini teyit eder görünen tanrıça heykelcikleri bulunmuştur. Bu güçlü dişi figür, sonradan Devi'nin çeşitli halleri haline gelecektir. Yine bir tür yoga uygulamasıyla ilgili bir tanrıya, yüce Hindu tanrısı Şiva olarak gelişecek bir tanrıya tapıldığı da aşikardır. Mühürler ve heykelcikler, İndus Vadisi halklarının yılanlara (naga'lara) taptığını ve ayinsel banyo ve ayinsel kurban uygulamaları yaptıklarını da gösterir.

VEDA KÜLTÜRÜ

Hindu Mitolojisinin Gelişim Evreleri

Artık, Hindu mitolojisi olarak düşündüğümüz mitoloji, Hindistan'da erken Hint-Avrupa kültüründen doğduğu için MÖ 1500-900 arasındaki dönemde yani, Vedalar olarak bilinen kutsal metinler koleksiyonunun Samhitalar bölümünün oluşturulmasıyla tanınan Veda veya Samhita döneminde başlar. Sonra, MÖ 900-600 arası, Brahmanalar'ın ("Yorumlar") ve Aranyakalar'ın ("Orman Kitapları") oluşturulduğu Brahman ve Aranyaka dönemleri gelir. MÖ 800-400 arası, ilk Upanişadlar'ın (Vedalara yapılan felsefi ilaveler) yazıldığı Upanişad dönemidir. Epik dönem, MÖ 400'den MS 400'e kadar uzanır.

Bu dönem, iki önemli mitolojik destanın, ana hikâyesine ilaveten felsefi bir eki, yani Bhagavadgita'yı da içeren Mahabharata ile Ramayana'nın yavaş yavaş derlendikleri dönemdir. Purana dönemi, MS 250-1000 arasında yazılmış, kutsal metinlerin yani Puranalar'ın dönemidir. Hinduizm ve mitolojisi, orta çağda ve yakın çağda, Tantra gibi çeşitli hareketler ve biçimlerle ve çeşitli popüler guruların ya da swamilerin (Hindu din bilgini ve öğretmeni) öğretileriyle gelişmesini sürdürmüştür.

Hindu mitolojisi yüzyıllar boyunca evrenin, dünyanın ve hayatın anlamına ışık tutmak amacıyla geliştirilen karmaşık ve bazen de çelişkili benzetmelerden oluşan engin bir koleksiyon olarak düşünülebilir.

Vedalar Nedir?

Veda "bilgi" demektir. İlk dört Veda (Rigveda, Yajurveda, Samaveda ve Atharvaveda) şu anki durumlarına MÖ 1500-1000 arası erken Hint-Avrupa döneminde gelmiş olan hikayeleri, ilahileri, sihirli sözleri ve kurban ayinlerini içeren Sanskritçe şiirsel eserlerdir. Yazılı olarak aktarılmamışlardır çünkü rişiler (kahinler, gurular, bilgeler, brahmanlar yani rahipler) tarafından yapılan sözlü aktarımların daha isabetli olduğu düşünülmüştür. Bu yüzden bu metinler, daha az kutsal veya sruti ("hatırlanan" yazılı metinlere göre çok daha kutsal veya sruti ("duyulan") kabul edilir.

Hindular, Vedaların daima var olmuş olduğuna ve Manular diye bilinen bir dizi varlığın veya avatarın (tanrı Vişnu'nun enkarnasyonu) yardımıyla metnin, evrenin düzenli ayrışmalarından sonra bile yeniden ortaya çıkmış olduğuna inanırlar. Orjinal Vedalara, sonuç olarak eklenen çeşitli metin grupları da sruti olarak kabul edilir. Bu metinler (Brahmanalar, Aranyakalar, belli Upanişadlar, Vedangalar ve Sutralar) geleneksel olarak Vedalar olarak kabul edilir.

Vedalar'ın Hindu Mitolojisine Katkıları

Hindistan'daki erken Hint-Avrupa mitolojisine dair bildiklerimiz, diğer şeylerden ziyade Rigveda'dan gelir. Rigveda, yaratılış mitlerini, kozmolojiyi ve Varuna, Mitra ile Aryaman'ın (hepsi de güneş tanrılarıdır) egemen olduğu panteon ile sonra en azından ismen onların yerini alan İndra, Agni ve Surya gibi üçlüler tarafından yönetilen bir dizi panteonu içerir. Rigveda ile diğer kutsal ve yarı kutsal metinlerin efsanevi unsurları arasında ve hatta Vedalar'ın kendi içlerindeki efsanevi unsurlar arasında çelişkiler olduğundan, bu mitlerin, inananlar için bile, kelimesi kelimesine alınması gereken hikâyeler yerine hayatın çeşitli yönleriyle ilgili benzetmeler oldukları var sayılabilir.

Brahmanalar Nedir?

Brahmanalar, dört orijinal Veda ile ilgili yorumlamalardır. Özellikle ritüellerin doğru kullanımını ve gerçekleştirilmesini amaçlarlar ve Vedalar'dan daha dogmatiktirler. Brahmanalar, evrenin başlangıcını ve yaratılışın diğer yönlerini bir belirsizlik notu düşerek tanımlayan Rigveda'nın aksine dogmatiktir.

Brahmanalar Hindu Mitolojisine Ne Şekilde Katkıda Bulunmuştur?

Brahmanalar'da, tanrı üçlüsü (devalar) geleneği, ateş tanrısı Agni'yi, canavar katili İndra'yı ve güneş tanrısı Surya'yı içerir. Rigveda'da İndra ile Surya bunların en önemlileri olmuştur. İndra, Dyaus Pitar (Gökyüzü) ile Prithvi Mata'nın (Yeryüzü) oğlu ve canavar şeytan Vritra'nın katili olan tanrı kraldı. Güneş olan Surya, yaratıldı, hayatın koruyucusuydu, devamlılığını sağlardı. Brahmanalar'da, aslında özellikle ateş kurbanı geleneğiyle ilgili olan Agni'nin karşısında İndra ve Surya'nın rütbeleri indirgenmiştir.

Upanişadlar Nedir?

Vedanta (anta = son + Veda = Vedalar'ın sonuncusu) olarak da bilinen Upanişadlar, çoğunlukla bilge ile müritleri arasındaki bir dizi felsefi tartışmadır. Dolayısıyla, bu Sanskritçe terimin tam anlamı, "yanında oturan" dır. Upanişadlar, Hindu teolojisinin felsefi temelini oluştururlar. Vedanta terimi, Hindudizm'in bir felsefe ekolü için de kullanılır.

Upanişadlar, Hindu Mitolojisine Ne Şekilde Katkıda Bulunmuştur?

Upanişadlar'ın Hindu mitolojisine başlıca katkısı, Mutlak'ın Vedanta din ekolü tarafından geliştirilen bir kavramı olan Brahman'dır. Bu ekol için özellikle Advaita Vedanta için, Brahman (Sanskritçede Brahma teriminin cinsiyet bilgisi içermeyen halidir) bütün hakikatin bilinmeyen özüdür. Brahman, evrendir. Tanrılar, Brahman'ın benzetmeleridir. Gerçek Benliğimizi (Atman) içimizde bularak Brahman olduğumuzu keşfederiz.