En Hızlı Yüzen Balıklar

Okyanus ve denizler, deniz seviyesindeki havadan yaklaşık 700 kat daha yoğun olduğundan bu balıkların söz konusu yüksek hızlarda yüzebilmesi başlı başına hayranlık uyandırıcıdır.

Yazar Burcu Kara
en hızlı balık

Balıklar denizin en hızlı canlılarıdır. Balıkların çağlar boyu insan kültürüne büyük etkileri oldu. Tanrı ve dini sembollerin yanı sıra sanat eserleri, kitaplar ve filmlerin parçası oldular. Dünya'da şimdiye kadar tespit edilen 31.500 balık türü var ve bu yönüyle diğer omurgalı sınıflarından daha fazla tür çeşitliliğine sahipler. Yelken balığı, dünyanın en hızlı balığıdır: 109 km/saat hızla yüzebilir. Onun ardından 80 km/saat hızla yüzen merlin balığı gelir. Aşağıda en alttan başlayan ve yükselerek devam eden dünyanın en hızlı yüzen balıklarını bulacaksınız.

Dünyanın En Hızlı Balığı

9. Tarpon

en hızlı balık denildiğinde hatırlanan tarpon balığı.
(Fotoğraf: Paul Dabill)

Tarpon balığının ortalama hızı: 56 km/s

Tarpon yaşayacağı suyu seçerken en çok su sıcaklığını önemser ve bu nedenle çok çeşitli habitatlarda görülebilir. Sıcaklıktaki hızlı düşüşler sudaki balıklarda ciddi azalmaya yol açabildiğinden tarpon böyle ısı düşüşlerinde beslenmek için daha sıcak derin sulara yüzer. Tümüyle etoburdurlar ve yiyeceklerini bütün olarak yutarlar.

Tarpon, balıkçıların büyük tuzlu sularda en zor avladıkları hayvanlardan biri. Sadece büyüklüğü nedeniyle değil aynı zamanda ortaya koydukları mücadele ve hayranlık bırakan sıçrama yetenekleri ile ün salmışlardır.

Kemikli bir balıktır ve eti lezzetli değildir, bu yüzden çoğu yakalandıktan sonra geri bırakılır.

En hızlı balıklardan biri olmasına karşın kolay ürperir ve insanların etrafındayken aşırı ihtiyatlı davranır. Buna rağmen bazen insanları yaralarlar. Yine de kasıtlı değil tesadüfi olduğu kabul edilir. Böyle bir durumdan kaçınmak için, henüz yeni yakalanmış olan bir tarpon tekneye çıkarılmaz.

8. Dört kanatlı uçan balık

en hızlı balık listesinde dört kanatlı uçan balık da var.

Dört kanatlı uçan balığın ortalama hızı: 56 km/s

En hızlı balık listesinde dört kanatlı uçan balık da var. Bu uçan balık aynı zamanda 'Mavi ve Gümüş Atlantik Uçarbalık' olarak biliniyor ve tüm okyanuslarda, özellikle de ılık tropikal ve subtropikal sularda yaşıyorlar.

Bu uçan balık türünde hem pektoral hem de pelvik yüzgeçler genişçedir. Torpido benzeri aerodinamik şekli su altında yüksek hız kanmalarına ve suyu kırarak yükselmelerine yardımcı olur.

Özel pektoral yüzgeçleri balığın sudan dışarı sıçramasına ve su yüzeyinin hemen üzerinde kısa bir süzülüş uçuşu yapmasına olanak tanır. Bu davranış avcılardan kurtulmalarını da sağlar.

Işığa ilgi duyarlar ve ne yazık ki balıkçılar bundan yararlanır. Şu anda bu hayvanlar üzerinde koruma statüsü bulunmuyor.

7. Kılıçbalığı

en hızlı yüzen balık denildiğinde kılıçbalığı da hatırlanır.

Kılıçbalığının ortalama hızı: 64 km/s

En hızlı balık denildiğinde kılıçbalığı es geçilemez. Adını, aerodinamik yapıya sahip olan ve suyu kolaylıkla ve çeviklikle yarmasını sağlayan kılıca benzer keskin ağızından alıyor. Kılıçbalığı genellikle kıyıya yakın yaşadığından balıkçılık sporunun popüler hedefleri arasındadır. Ancak popülasyonları son zamanlarda azalmıştır.

2016'da yayımlanan bir çalışmada MRI taraması sonucu kılıçbalığının üst çenesinde özel bir organ olduğu keşfedildi. Bu organ kılcal damarlara bağlı yağ üreten bir bezeye sahipti. Organ baştaki yağ üreten gözeneklere bağlanıyordu. Bu buluş sonucunda, kılıç balığının başından salgıladığı yağ ile suda süper hidrofobik bir katman oluşturduğu ve azalan sürtünme sonucu daha yüksek hızlara daha az enerjiyle ulaşabildiği keşfedildi.

Kılıçbalıkları sürü halinde toplanmaz. Yalnızca erkekler ve dişiler yumurtlama mevsiminde bir araya gelerek çiftleşir. Beslenme eksikliği nedeniyle kendi yavrularını yedikleri bilinir. Kılıçbalığı, yetişkinliğe eriştiğinde tüm dişlerini ve pullarını kaybetmiş olur. Çoğu balık gibi dişiler erkeklerden daha büyüktür.

Kılıçbalığı her gün beslenmek zorundadır. Çoğunlukla geceleri daha küçük balıkları bulmak üzere yüzeye çıkarlar. Dinç ve güçlü dövüşçülerdir. Yetişkin olanların büyük köpekbalıkları ve ispermeçet balinaları dışında çok az doğal düşmanı var.

6. Kemik balığı

kemik balığı

Kemik balığının ortalama hızı: 64 km/s

Bonefish ya da kemik balığı sahip olduğu çok sayıda ince kemiği ile biliniyor. Aynı zamanda muz balık, Hint-Pasifik kemik balığı, uğur balığı vb. de denir. Vücutları simli ve yüzgeçleri koyu renklidir. Dünya çapında sıcak denizlerde yaşarlar.

Kemik balığı çiftleşme olgunluğuna 3 ila 4 yaş arasında ulaşır ve bu noktada tipik olarak 43-48 cm uzunluğa erişir. Bu balıklar 19 yıldan fazla yaşayabiliyor.

Sayıları 100'ü bulan sürüler halinde toplanırlar. Hepsi aynı hızda hareket eder ve birbirinden eşit mesafede dururlar. Kemik balıkları genellikle köpekbalıkları ve baraküda tarafından avlanıyor. Tümüyle hızlı olmak için tasarlanmıştır zira tek savunması yüksek yüzüş hızıdır.

Canlı karides ve yengeçler ev sevdikleri besinler arasında. Av sporu olarak hedef alınsalar da eti kemiklidir ve geniş oranda yenilmez.

5. Mavi köpek balığı

en hızlı balıklar arasında Mavi köpek balığı.
(Fotoğraf: )

Mavi köpek balığı ortalama hızı: 69 km/s

Büyük mavi köpekbalıkları, dünyaya en geniş şekilde yayılmış memeli hayvan olarak biliniyor. Ilıman ve tropikal okyanuslardaki derin sularda yaşarlar. 20 yıldan fazla yaşadıklarına inanılıyor.

Genelde ağır başlı olsalar da istediklerinde çok hızlı hareket edebilirler. Çoğunlukla küçük kemikli balıklar ve kalamar yerler. Ayrıca fırsatçılardır ve balık ağlarından beslendikleri ve ölü deniz canlılarını tükettikleri bilinir.

Genellikle cinsiyet ve büyüklük yönünden birbirinden ayrılan sürülerde yer alırlar ve bu da kendilerine "denizin kurtları" lakabını kazandırır. En çok avlanan köpek balıkları büyük mavi köpekbalıklarıdır. Her yıl yaklaşık 10 ila 20 milyon tanesi öldürülüyor. Mavi köpekbalıkları saldırgan bir tür değildir ve insanları nadiren hedef alırlar.

4. Orkinos (Tuna)

Orkinos

Orkinos (Tuna) ortalama hızı: 70 km/s

Mavi yüzgeçli orkinos, Atlantik Okyanusu ve Pasifik Okyanusu subtropikal ve ılıman sularda yaşarlar. Henüz gençken sürü oluştururlar; bu büyük sürüleri geceleri dahi gözlemlemek kolaydır. Mavi yüzgeçli orkinos, en büyük ton balığı türleri arasında. Katil balinalar ve pilot balinalar en çok onlarla besleniyor.

Diğer birçok balık gibi tuna balığının ulaşabileceği maksimum hızın yüzgeçler üzerindeki kavitasyon etkisinden dolayı sınırlandığı düşünülür.

Mavi yüzgeçli orkinos veya tuna balığı hem taze hem de dondurulmuş olarak insan tüketimine sunulması yönüyle oldukça değerli bir gıda. Kaliteli olanları balık pazarlarında yüksek fiyata satıldığı Japonya'da özellikle tercih edilir. Mavi yüzgeçli orkinos, özellikle Kuzey Amerika'da popüler bir av balığı.

Bu balık, balıkçılar ve gurmeler arasında yumuşak ve narin etiyle biliniyor. Aynı zamanda olağanüstü yüzücülerdir ve son derece güçlü oldukları kabul edilir. 700 kiloya ve 4 metreye varan ölçüleriyle hem hidrodinamik şekli hem de hızlanması bir Porsche otomobilden yüksektir. 15 yıl yaşar ancak en büyüklerinin 50 yaşında olduğu tahmin edilir.

3. Vahu

en hızlı yüzen balıklardan biri olan Vahu balığı.

Vahu ortalama hız: 77 km/s

Dünya çapında tropikal ve subtropikal sularda yaşayan vahu balığı kısa sürelerle saatte 77 km'ye varan hızlarda yüzmesiyle biliniyor. Bu yüzden bir kez gözüne kestirdiği avını genellikle kaçırmaz ve çabucak yakalar. Yüksek hızı ve mücadele yeteneği sayesinde balıkçılara büyük zorluklar çıkarır.

Hızlı büyürler ve en az 5-6 yaşına kadar yaşarlar. Beslendikleri diğer canlılar arasında kalamar ve diğer pelajik balıklar var. Wahoo veya vahunun eti beyaz ve lezzetlidir. İnsan tüketimine çok uygun olduklarından bu amaçla yakalanma eğilimindeler.

Bu balık bazen büyük baraküda veya kral uskumru ile karıştırılır. Maksimum 83 kg ağırlığa ve 2,50 metre uzunluğa ulaşırlar. Genellikle siyah renkli olan ve yalnız yaşayan vahu küçük balıklar ve mürekkep balıklarına düşkün bir etobur olarak biliniyor.

2. Merlin

en hızlı balıklar arasında merlin
(Fotoğraf: Doug Perrine)

Merlin balığının ortalama hızı: 80 km/s

Marlin veya Türkçe merlin adının hayvanın, denizcilerin kavelasına (marlinspike) benzer ağız yapısından kaynaklandığı düşünülüyor. Merlin balığı inanılmaz derecede hızlı yüzer ve saatte yaklaşık 80 kilometreye ulaşır. Kendisini avlayan yırtıcılar arasında beyaz köpek balığı ve kısa yüzgeçli mako var. Dünyanın en hızlı yüzen balığı listesinde ikinci sırada.

Merlin çoğunlukla sadece kaliteli gurme restoranlarında görülür. Ernest Hemingway'in 1952'ye ait ünlü İhtiyar Balıkçı romanındaki balıkçı 5,5 metrelik bir merlin yakalar.

Kılıçbalığı ile aynı aileden olan merlinin mahmuzunun uzunluğu boyunun üçte birine ulaşıyor. Balık, burnundan uzanan kılıcını avına saplar ve ardından başını su yüzeyine çıkararak avı kılıçtan sıyırır. Yaralı av ardından mideye indirilir. Merlin balığı 900 kg ağırlığında ve 5 metre boyunda olabiliyor. Olağanüstü mücadele gücü nedeniyle balıkçılar arasında gıpta edilen bir balıktır.

1. Yelken balığı

Yelken balığının ortalama hızı: 109 km/s

Maksimum süratinde saatte 112 kilometre hıza çıkan yelken balığı dünyanın en hızlı yüzen balığıdır. Denizin ve okyanusun en hızlı hayvanı olarak dünyanın beş okyanusunda da bulunur ve sıcak bölgeleri tercih eder. Yelken balığının Hindistan-Pasifik türü dünyanın en hızlısıdır. İsmini, sırtındaki yelken benzeri yüzgecinden alır ve suda derinde yüzdükçe sürtünmeyi azaltmak için yelkenini katlar.

Bu balık pelajiktir, yani sığ sulardan ziyade açık denizde yüzer. Tek seferde uzun mesafeleri katedebilir. 100 kilograma kadar ağırlığa ve neredeyse 3 metreye kadar boya sahip olur.

Biology Open tarafından yapılan bir 2016 çalışması hayvanın kaslarının elektrik tepkisine verdiği kasılmayı ölçtü ve balığın maksimum sınır hızını saniyede 10 ila 15 metre olarak buldu. Daha üst sınırda kavitasyon yüzgeçlere hasar verecekti.

İki türü var ve her ikisi de hızlı büyüyor. Tek bir yılda 1.2-1.5 metre uzunluğa ulaşıyorlar. Renkleri üstte koyu mavi, yanlarda kahverengimsi ve alt kısımda gümüş olarak değişir. Ayrıca gövdesinin yan tarafında parlak mavi renkte yirmi kadar çubuk desen görülür.

Yelken balığının dikkate değer özellikleri arasında başlı başına yelken olarak bilinen sert sırt yüzgeci ve uzun gagası bulunuyor. Sardalya, hamsi ve uskumru gibi sürü balıklarıyla beslenirler.

Su altında yüksek hızlara çıkmanın en büyük problemi suyun belli bir noktadan sonra kaynamaya başlaması ve açığa çıkan gazların patlamasıdır… Ok gibi kemikli gagalarının bu patlamaları bastırdığı düşünülür. Memeli olan yunusların yapıları gereği çok daha hızlı yüzmeleri mümkünken patlayan gazların kafalarına ve burunlarına verdiği büyük acı nedeniyle bundan kaçındıkları biliniyor.

Bazı bilimciler yelkenbalığı ve merlinin bu denli yüksek hızda yüzdüklerini kabul etmezken bazı balıkçılar bir balıkçı makarasını 130 km hızla sardıklarına şahit olduklarını belirtmiştir.