Yağmurlu havalar bazı insanları mutlu yapar. Psikologların bu konuya dair geliştirdiği klinik kavramlar arasında mevsimsel değişimin tetiklediği bir depresyon türü var. Buna göre belirli mevsimlerde depresyon yoğunlaşır. Bunun bir alt türü ters mevsimsel duygusal bozukluktur ve kısaca "yaz depresyonu" veya SAD denir. SAD, genellikle sıcaklıkların düştüğü ve gün ışığının seyrekleştiği sonbahar veya kış aylarında tetikleniyor. Ancak bu vakaların sadece yüzde 10'u yaz mevsimini kapsar ve bunlar genellikle Hindistan gibi bunaltıcı iklimlerde yaşayan insanlarda olur.
Yağmurun mutlu hissettirmesinin nedenleri
Psikologlar, anksiyeteden muzdarip bazı insanların neden bulutlu günleri daha rahatlatıcı bulduğuna dair çeşitli açıklamalar geliştirdi. Teorilerden biri bu insanların beyinlerinin "duyusal girdiye aç" olmasıdır. Yağmur, beyaz gürültü denilen bir ses üretir. Beyin, bu duyusal girdi ihtiyacını, yağmurun zihni sakinleştiren beyaz gürültüsünden yararlanarak karşılar. Tıpkı parlak güneş ışığının bizi canlandırması gibi.
İlgili: Beyaz, Pembe, Mavi ve Kahverengi Gürültü Nedir?
Araştırmalar "pembe gürültü"ye de odaklanıyor. Pembe gürültü bilinçaltını meşgul edecek düzeyde frekans değişkenine sahip olan ancak dikkati dağıtacak veya zihni rahatsız edecek kadar yoğunluğu olmayan seslere denir. Yağmur, rüzgar veya fırtına sesleri böyledir veya düşen su damlası gibi. Laboratuvar ortamında yapılan bir testte pembe gürültünün uyku ve hafıza üzerinde olumlu etkisi olduğu görüldü. Pembe gürültü türündeki sesler yüksek ve düşük frekansların karışımına sahip olur.
Sorunların küçüklüğünü hatırlatır
Beyaz gürültü ve pembe gürültü gibi bilimsel unsurların yanı sıra, yağmurun yağışını seyretmek bize dünyanın ne kadar büyük ve kudretli olduğunu ve sorunlarımızın bunun yanında ne kadar küçük kaldığını hatırlatıyor. Yağmur getiren şimşekli ve fırtınalı havalar insanlara dünyanın kendilerinden daha büyük bir gücün kontrolünde olduğunu göstererek onları dertlerinden uzaklaştırıyor.
Yağmur insanı doğaya yakınlaştırır. Depresif veya kaygılı birçok insan yağmurun yağışını, doğanın kendileriyle kurduğu bir empati ve dert paylaşımı olarak algılamayı sever. Güzel ve ışıltılı bir gün, zihinlerindekini yansıtmıyor olabilir ve kendilerini yabancı ve yalnız hissetmelerine neden olabilir. Kişi yağmur veya karla sakinleşmeye hazırsa etki daha da güçlenir. Bulutları görmek stres giderici haline gelir.
Yağmur sesinin zihne etkisi
Bugün anksiyete ve depresyona karşı yağmur sesi dinlemeyi seven milyonlarca insan var. Mevsimsel olarak ortaya çıkan majör depresif bozukluk (mevsimsel afektif bozukluk veya SAD) bazı insanlarda kış aylarında depresyon belirtilerine neden oluyor. Mevsimsel duygudurum bozukluğunun yazın beliren bir çeşidi de var. Hava durumları ruhsal bozukluğa neden olabiliyorsa yağmurun ve yağmur sesinin ruh sağlığını nasıl olumlu yönde etkilediği merak edilir.
Yağmur yağışında düzenli ve öngörülebilir bir model vardır. Beyin bunu sakinleştirici, tehdit edici olmayan bir ses olarak işler. Bu yüzden yağmur sesinin kullanıldığı, dinleyiciyi rahatlatan pek çok video var. Pembe gürültü, beyaz gürültüdeki tıslama benzeri sesten çok daha rahatlatıcı bulunur. 2012'de yapılan küçük bir çalışma pembe gürültünün beyin dalgası karmaşıklığını azaltarak dinleyicinin uykusunu önemli ölçüde iyileştirdiğini gösteriyor.
Yağmur kokusu
Yağmurun neden bazı insanlarda bu kadar güçlü pozitif duygular uyandırdığına dair bir hipotez daha var. Bu hipotez koku duyumuz ile anılarımız arasındaki etkileşime odaklanır.
2016'da yapılan araştırmaya göre alınan koku ile anımsanan bir anı, diğer duyularla tetiklenen anıdan daha güçlü duygusal etkiler yaratıyor. Koku ilk olarak koku soğanı tarafından işlenir. Bu organın, duygu ve hafıza oluşumuyla ilişkili beyin bölümleri olan amigdala ve hipokampus ile güçlü bağlantıları var.
Yağmuru seven bazı insanlar yağmuru geçmişlerindeki bazı olumlu duygularla ilişkilendiriyor. Tıpkı yağmurdan önce ve sonra havaya karışan o tatlı, ince kokunun kişide sıcak ve güvende hissettiği bir anıyı canlandırması gibi.
Negatif iyonlar
Pek çok farklı duygusal deneyim gibi, insanın yağmura duyduğu sevgiyi açıklaması da kolay değil. Bazen hissin içinizde olduğunu bilirsiniz ancak nasıl açıklayacağınızdan emin olamazsınız. Ancak araştırmacılar bu noktada negatif iyonlara da işaret ediyor.
Negatif iyonların SAD'li insanlar üzerinde olumlu etkisi olduğunu gösteren sonuçlar var. Beş hafta boyunca her sabah yüksek yoğunluklu negatif iyonlara maruz bırakılan katılımcıların yarısından fazlası çalışmanın sonunda SAD semptomlarının azaldığını bildirdiler.
Negatif iyonlar, büyük miktarda su molekülü birbirine çarptığında oluşur. Yıldırım ve yağmur ile hava arasındaki sürtünme bu iyonları doğuruyor. Şelaleler, okyanus dalgaları, yağmur fırtınaları hepsi negatif iyon üretiyor. Bu mikroskobik parçacıkları göremez, koklayamaz veya dokunamazsınız ancak solursunuz.
Kan dolaşımına ulaşan negatif iyonların kimyasal reaksiyon oluşturarak stres ve endişe duygularını hafiflettiğine inanılıyor.
Yağmur çoğu insan için endişe kaynağı
Elbette bir kişi için iyi olan bir başkası için tam tersi olabiliyor. Yağmur ve beraberindeki unsurlar–rüzgar, gök gürültüsü ve şimşek–birçok insanda endişe ve çaresizlik duygularını uyandırır.
Dünyanın bazı yerlerindeki fırtınalar ciddi tehlike taşımakta. Zarar verme potansiyeli düşük olsa bile bir fırtınanın endişe duygularını tetiklemesi ve şiddetli panik belirtilerine neden olması insanlar arasında oldukça yaygın.
Sonuç
Öyleyse yağmurun neden kaygıyı yatıştırmaya yardımcı olduğuna dair somut bir bilimsel açıklama var mı? Tam olarak yok ancak yukarıdakilere göre insanların yağmurlu havada mutlu hissetmesinin birbirinden farklı ilginç nedenleri var.
Kapak görseli: Joy Stamp
