Mormonları zaman zaman film ve dizilerde duyar veya onlarla ilgili haberlere rastlarız. Mormonlar hem Hıristiyanlık kavramlarını hem de kurucuları Joseph Smith tarafından yapılan açıklamaları benimseyen bir dini gruptur. Mormunluk inanışının merkezi Utah'ta kurdukları Salt Lake City şehridir. Dünya çapında 16 milyondan fazla üyeye sahipler ve resmi olarak Son Zaman Azizler Kilisesi'ne (LDS) bağlılar. Bloomberg News'in tahminine göre kilisenin 40 milyar $ ila 200 milyar $ serveti bulunuyor. Mormonların 250.000 üyeli Mesih Topluluğu gibi mezhepleri dahi var. Mormon dini resmi olarak 1830'da Mormon Kitabı yayınlandığında kuruldu. Joseph Smith tarafından 25 yaşındayken 3 ayda yazılan Mormon Kitabı inananlara göre MÖ 2200'den MS 421'e kadar Amerika'da yaşamış peygamberlerin metinlerini içeriyor. Kitap çıktıktan sonra bir kilise inşa edildi ve her biri farklı görüşlere sahip diğer kiliselerin Tanrı'nın kilisesi olmadığı savunuldu. Mormon kilisesi elde ettiği zenginlik ile günümüzde ABD başkan adayı çıkaracak kadar güçlendi. Bu isim Mitt Romney oldu. Türkiye'de de bir kiliseleri var.
Mormonların inançları
Mormonlar birçok Hıristiyan inancını benimsese de kendi farklı felsefeleri, değerleri ve uygulamaları var. Birçok Hıristiyan Mormonizmi resmi mezhep olarak kabul etmez. İsa'nın çarmıha gerilmesine, dirilişine ve kutsallığına inanırlar. Tanrı'nın İsa'nın ölümünden sonra daha fazla peygamber gönderdiğini belirtirler. Mormon Kitabı'nın yazarı Joseph Smith ayetleri Melek Moroni'den aldığını söyler. LDS kilisesine göre Adem ve Havva Cennet Bahçesi'nden sürüldükten sonra ABD'nin Missouri eyaleti Daviess bölgesinde yaşamaya başlamıştır.
Mormonizm'de cennetin üç katı bulunur: Göksel, karasal ve telestial. Yalnızca göksel katta olanlar Tanrı'nın huzurunda yaşar. Hristiyanlıktaki üçlü kavramını tanımaz ancak Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un üç ayrı ilah olduğuna inanırlar. Mormonizmi kuran Joseph Smith kendisini peygamber ilan etti ve öyle kabul ediliyor. Sağlıklı ve katı yaşam tarzı için alkol, tütün, kahve veya çay Mormonlara yasaktır. Aile hayatı, iyi iş ahlakı, otoriteye saygı ve misyonerliğe ise önem verilir.
Bununla birlikte dini önem taşıyan özel iç çamaşırları giydikleri garip bir ritüelleri var. "Tapınak kıyafeti" olarak bilinen bu kıyafet yaratıcıya kutsal vaatte bulunan yetişkin üyeler tarafından giyilir. Tüm Mormon kiliseleri "Mormon" ismini kabul etmez çünkü terim aşağılayıcı anlamda kullanılan moron ismini çağrıştırır. Ancak Mormonların kendi kitabında da moron ismi geçer.
Joseph Smith'in hikayesi
LDS kilisesinin de kabul ettiği gibi Joseph Smith bazıları 14 yaşında olmak üzere 40 kadar kadınla evlenmiş bir "peygamber"di. Kilise çok eşlilik uygulamasını yasaklamış olsa da Mormonlar da tarihsel olarak birçok kadınla evlenmiştir.
23 Aralık 1805 Vermont doğumlu olan Joseph Smith Jr. kitabını 1830'da yayımladığında 14 yaşındayken Tanrı ve İsa'dan diğer Hıristiyan mezhebi kiliselerine katılmamasını belirten vahiy aldığını söyledi. Üç yıl sonra kendisine Moroni adında meleğin göründüğünü ve 4. yüzyılda yazılmış Mormon Kitabı'nı çevirmesi için seçildiğini ekledi. Moroni'nin babası Mormon'un adını taşıyan kutsal bir metindi. Kitabın neden en başta kaybolduğu veya adının hiç duyulmadığı belirtilmez.
Moroni'ye göre bu ruhani kitap Amerika'da yaşayan antik insanlara dair bilgiler içeriyordu. Smith, kitabın o sırada kendisine yakın olan New York, Palmyra'daki altın levhalara yazıldığını söyledi. Mormon Kitabı'nı tercüme etti ve 1830'da yayımladı. Kitabı tercüme ederken İslam'da peygamber olarak kabul edilen (ve Yahudilik ile Hristiyanlıkta bilinen) Yahya Peygamber'in kendisine göründüğünü ve kiliseyi restore etmesini istediğini belirtti.
Öldürülmesi
Mormon Kitabı yayımlandıktan sonra Mormonizm nispeten hızlı yayılmaya başladı. Smith Missouri, Ohio ve Illinois'de Mormon toplulukları kurdu. Joseph Smith mevcut dini görüşe aykırı fikirler öğrettiğinden eleştirilmeye başladı ve Şubat 1844'te vatana ihanet suçundan erkek kardeşiyle hapse atıldı. 27 Haziran 1844'te Carthage, Illinois'de Mormon karşıtı bir çete tarafından hapishanede öldürüldüler. Smith öldükten sonra kilise bölündü ve bazıları Smith'in halefi olan Brigham Young'ı takip etti. Young, Mormon Kitabı'nı değiştirdi ve yeni yorumlar getirdi. Ayrıca Illinois'de zulüm gören Mormonları dini özgürlük arayışına götürdü. Grup 1847'de Utah'ın Tuz Gölü Vadisi'ne ulaştı. 1850'lerde Young yaklaşık 16.000 Mormon'un Illinois'den Utah'a göçünü organize etti. Bugün 200.000 nüfuslu Salt Lake City şehrini kurdu ve Utah Bölgesi'nin ilk valisi oldu.
Köktendinci Mormonlar
Utah'da izole bir alana taşınmalarına rağmen Mormonlar ile diğer Amerikalılar arasındaki gerilim devam etti. Eylül 1857'de Mormon milisleri Arkansas'tan gelen bir vagon trenine saldırarak yaklaşık 120 kişiyi öldürdüler. Bu olay Mountain Meadows Katliamı olarak bilindi. Katliamın kesin nedeni hala bilinmez ve bazı kayıtlarda Mormon liderlerin saldırıyı örtbas etmeye çalıştığı görülür.
Hayali topluluklar
Mormonlar, Mormon Kitabı'nın İncil'de bulunan bilgileri doğruladığına inanır. Metin, Amerika'da yaşadığı iddia edilen peygamberlerden bahseder ve yaklaşık MÖ 2500'den MS 400'e kadar yaşanan olayları paylaşır. Kitaba göre, Kudüs'te zulümden kaçan Yahudiler Amerika'ya gelir. Ardından birbiriyle savaşan iki gruba ayrılır: Nefitler ve Lamanitler. Nefitler MS 428'de yenilir. Metin, Lamanitlerin Amerikan Kızılderilileri olduğunu söyler. Mormon Kitabı'na göre İsa Mesih çarmıha gerildikten sonra Amerika'daki Nefitlere vaaz verdi. Tarihte Lamanitler ve Nefitler diye bir topluluğa rastlanmaz.
