James Webb Uzay Teleskobu, Hubble Uzay Teleskobu'nun Nisan 1990'da göreve başlamasından bu yana en yenilikçi ve heyecan verici uzay görevlerinden biridir. NASA ile Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ürünü olan proje Güneş Sistemi ve de ilk galaksilerin oluşumuna dair anlayışımızı geliştirecek. Hubble Uzay Teleskobu adını evrenin genişlediğini keşfeden ABD'li astronom Edwin Hubble'dan alırken James Webb Teleskobu da adını uzay bilimine büyük katkıda bulunmuş birinden alıyor. Ancak James E. Webb ne bir bilim insanı ne de mühendisti. Peki James Webb kimdir ve neyi keşfetti? James Webb adı neden bir uzay teleskobuna verildi?
James Webb Kimdir?
James Edwin Webb, 1961'de NASA'nın ikinci yöneticisi olmuş bir hükümet yetkilisidir. Henüz 1958'de kurulmuş olan uzay ajansının 1968'e dek başında oldu. İnsanın Ay'a ayak basmasıyla sonuçlanan Apollo programının başarısında en başta James Webb olduğu belirtilir. 1902'de Kuzey Karolina'da doğan James Webb, 1928'de Eğitim Fakültesi diploması aldı. Sonra Deniz Piyade Kolordusu'na katıldı. İki yıl pilotluk yaptı ve hukuk okumaya karar verdi. Üniversitedeyken 1932-34 arasında meclis üyesi Edward W. Pou'nun asistanlığını yaptı. Webb'e kamu görevine bağlılığı öğreten önemli bir deneyimdi.
Webb, üniversiteden sonra bir elektronik şirketi olan Sperry'de hazinedar ve ardından başkan yardımcısı oldu. Şirketi 33.000 çalışana çıkardı ve II. Dünya Savaşı'nda önemli bir navigasyon ve hava radar sistemi tedarikçisi yaptı.
1944'te yeniden Deniz Piyadeleri'ne katıldı. Ancak bir yıl sonra ayrılıp yine kamu görevlisi oldu. Önce Bütçe Bürosu'na atandı ve sonra ABD başkanı Truman, Webb'i 1949'da dışişleri müsteşarlığı görevine getirdi. 1961 yılında Kerr-McGee petrol şirketi için çalışmaya başladı. Ancak bir demokrat olarak hükümet için faaliyet göstermeye devam etti. 1961'de John F. Kennedy, James Webb'i NASA'ya yönetici olmaya davet etti.
James Webb'in NASA'daki Rolü
John F. Kennedy, insanın 1970'e dek Ay'a ayak basması konusunda oldukça istekliydi ve Webb'den NASA'da üstlenmesini istediği görev buydu. James Webb görevi almakta önce tereddüt etmişse de sonunda NASA'da oldukça başarılı bir yönetici oldu. James Webb'in NASA'yı küçük bir havacılık organizasyonundan uzay biliminin öncüsü bir lidere dönüştürdüğü kabul edilir.
Webb, Kennedy'nin teklifi için şöyle dedi:
"Hayatımın modelini oluşturduğumu hissediyordum ve zaten bu iş için en iyi kişi ben değildim. Bana roket ve uzay hakkında daha çok şey bilen biri daha iyi olur gibi geldi."
James Webb'in NASA'ya atanmasının ardından Kennedy 1961'de halka insanların 1968'e dek Ay'a ayak basacağı sözünü verdi. Apollo Ay görevini yönetecek kişi Webb'di. Hükümetteki bağlantıları sayesinde NASA'nın Ay'a iniş programına kongre desteği ve hükümet finansmanı sağladı. Lyndon B. Johnson ABD başkanıyken de NASA'daki yöneticiliği devam etti.
O zamanlar Sovyetler de insanları uzaya ilk gönderen ülke olmaya çalıştığından uzay yarışı siyasete dönüşmüştü. Webb yöneticiliğiyle NASA'yı siyasetten uzak tutup bilim ve teknolojiye odaklanmasına yardımcı oldu.
James Webb'in vizyonuna olan güvenle NASA'ya olan yatırım asla kesilmedi. Böylece astronotların Ay'a inişinden önce Ay ortamının araştırılması için ilk robotik uzay araçları üretildi. Yine Mars ve Venüs'e bilimsel sondalar gönderildi. ABD, dış uzayın fotoğrafını çeken ilk ülke oldu. Webb 1965'teki yöneticiliği sırasında uzaya büyük bir uzay teleskobu göndermeyi de planlamıştı. Bu teleskop gelecekte Hubble oldu.
Ay'a iniş programına olan katkısına rağmen Ay'a inilen Temmuz 1969'dan aylar önce NASA'daki görevinden emekli oldu. O zamana dek Webb'in zamanında NASA'nın uzaya fırlattığı sondalar ile 75'ten fazla uzay bilimi görevi yapıldı. Güneş, diğer yıldızlar ve galaksiler incelendi. Uydu Güneş Gözlemevi ve Explorer adındaki gökbilimsel uydular bugüne kadarki en başarılı astronomik keşifleri başlatan girişimler oldu.
James Webb NASA'dan Sonra Ne Yaptı?
Webb, NASA'dan emekli olduktan sonra Smithsonian Enstitüsü'nde vekil olmak gibi çeşitli danışma kurullarında görev aldı. Ülkesine hizmetleri nedeniyle 1981'de Birleşik Devletler Askeri Akademisi tarafından Sylvanus Thayer Ödülü kendisine verildi. Mart 1992'de kalp krizinden öldü.
Teleskoba James Webb Adını Kim Verdi?
James Webb Teleskobu 1990'ların başından beri planlanan bir projeydi ve "James Webb" adını ilk kez 2002 yılında aldı. NASA evreni aydınlatacak teleskobu tasarlamakla meşgulken, bazı ABD'li bilim insanları James Webb'in NASA'da LGBTQ+ eşitliğine karşı olduğunu iddia ederek teleskobun adını değiştirmeye kalkıştı. Ancak iddialarına kanıt sunamayınca teleskobun adının James Webb olarak onunlandırılmasına kesin olarak karar verildi.
Yeni teleskobun adını NASA yöneticisi Sean O'Keefe basına duyurdu. Hubble'ın halefinin James Webb olacağını ve onun çabaları sayesinde dış uzayı ilk kez incelediğimizi belirtti. James Webb insanlığı ilk uzay keşfi yolculuğuna çıkararak büyük bir hayali gerçeğe dönüştürmüştü. NASA'daki en başarılı astronomik keşif dönemlerinden birinin temelini attı. Hubble Uzay Teleskobu, Chandra X-Işını Gözlemevi ve James Webb Uzay Teleskobu gibi girişimler her seferinde uzayı yeniden keşfetmemizi sağlıyor.
James Webb Hakkında Sık Sorulanlar
James Edwin Webb kimdir?
James Edwin Webb, 1961'den 1968'e kadar NASA'nın ikinci yöneticisi olarak görev yapan bir Amerikan hükümet yetkilisiydi. Webb, 1969 yılında ilk insanlı ay inişiyle sonuçlanan Apollo programının geliştirilmesini denetlemiştir.
Webb'in NASA'da görev yaptığı süre boyunca elde ettiği önemli başarılar nelerdir?
James Webb, Soğuk Savaş dönemindeki uzay yarışı sırasında NASA'nın misyon ve hedeflerinin şekillendirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Apollo görevlerini başlatmak için kullanılan Saturn V roketinin geliştirilmesini denetledi ve insanlı görevlerin ötesinde uzayın bilimsel olarak keşfedilmesini savundu.
James Webb'in uzay araştırmalarının geleceğine ilişkin vizyonu nasıldı?
Webb, uzay araştırmalarının hem bilimsel araştırmalara hem de ulusal güvenliğe odaklanan uzun vadeli ve sürekli bir çaba olması gerektiğine inanıyordu. Yeniden kullanılabilir bir uzay taşımacılığı sisteminin geliştirilmesini ve uzay araştırmalarında uluslararası işbirliğini savunmuştur.
Webb'in NASA'daki görev süresi boyunca karşılaştığı zorluklar nelerdi?
Webb, NASA'da görev yaptığı süre boyunca, Apollo programının maliyeti ve yönü konusunda Kongre'den gelen eleştiriler ve üç astronotun ölümüyle sonuçlanan Apollo 1 görevindeki teknik zorluklar da dahil olmak üzere bir dizi siyasi ve teknik zorlukla karşılaştı.
James Webb'in mirası uzay araştırmalarının geleceğini nasıl şekillendirdi?
Webb'in uzay araştırmalarına yönelik liderliği ve vizyonu NASA'nın önde gelen bir uzay ajansı olarak kurulmasına yardımcı oldu ve güneş sistemi ve ötesinin sürekli keşfedilmesinin yolunu açtı. Uzay araştırmalarında uluslararası işbirliğini savunması, dünyanın dört bir yanındaki uzay ajansları arasında gelecekteki ortaklıklar için de zemin hazırladı.
Kaynaklar: