Augustus'un kurduğu ve iktidarı Julio-Claudian Hanedanı'nın beş üyesi arasında etkin bir şekilde devreden imparatorluk sistemine rağmen, princeps ya da birinci adam rolünün güvencesiz ve tehlikeli olduğunu unutmak zor değildir. Romalılar güçlü yöneticilerden nefret ederlerdi ve çok fazla yetki toplamış olan birçok hükümdarı öldürmüşlerdi.
Augustus'un başarısı, çökmekte olan Cumhuriyetçi hükümet ile kurnaz siyasi ve askeri zekasının bir araya gelmesiyle mümkün oldu. Bu makamın kırılgan yapısı, Neron'dan sonraki yıllarda birbiri ardına gelen imparatorların çılgın paranoyalarında ve dört imparatorun ölüm yılı olan MS 69'da patlak veren kanlı iç savaşta kendini gösterdi. Dört İmparatorluk Yılı terimiyle, dört ayrı imparatorun (Galba, Otho, Vitellius ve Vespasianus -Vespasian-) imparatorluğu aynı anda yönettiği MS 69 yılına atıfta bulunulmaktadır.
Dört İmparator Yılı'nın imparatorları
Dört İmparator Yılı Neron'un Ölümüyle Başlıyor
Neredeyse on dört yıllık liderliğine olağanüstü bir başlangıç yapmasına rağmen, Nero MS 68'de çoğunlukla sevilmiyordu. Gallia Lugdunensis valisi Gaius Julius Vindex, o yılın Mart ayında bir isyan düzenledi. Servius Sulpicius Galba, Vindex tarafından ikna edildikten sonra ona katıldı. Mayıs ayındaki Vesontio Savaşı, Vindex'in ordusunun yenilgisiyle sonuçlandı ve Vindex daha sonra intihar etti. Ancak Galba'nın popülaritesi zaman içinde İspanya'nın tüm bölgelerinde arttı. Gittikçe daha güçlü politikacılar Galba'ya desteklerini açıkladıkça, Neron habersiz, sıradan bir iyimserlik ile çılgınca bir üzüntü arasında gidip geliyordu. Nero'nun kendi Praetorian Muhafız valisi de ayaklanmaya katılınca, panik içinde Roma'yı terk etti.
Senato imparatoru Roma'nın düşmanı ilan ederken, imparator şehrin dışındaki bir villada köşesine çekildi. İntiharını planladı çünkü yakalanmak ve Roma'nın gözü önünde öldürülmek istemiyordu. Neron, su ve odun hazırlanmasına ve beden ölçülerine uygun bir çukur kazılmasına eşlik ederken, "İçimde bir sanatçı ölüyor," diye üzülüyordu. Sonunda gelen atların nal seslerini duyduğunda, yardımcısı kendisini boğazından bıçakladı. Roma İmparatorluğu, Nero'nun net bir halefi olmadığı için imparatorsuz kalmıştı. Bu durum iktidarı ele geçirmek için büyük bir girişime yol açtı ve MS 69'da ortaya çıkan Dört İmparator Yılı ile sonuçlandı.
Dört İmparator Yılı'nın İlk İmparatoru: Galba
Önemli rütbelere sahip kişiler boşluğu doldurmak için koşuşturdu ve nihayetinde Dört İmparator Yılı için ilk imparatorlarını seçtiler. Galba, isyancıların lideri ve ciddi bir tehlike olduğu anlaşıldıktan sonra Senato'nun desteğini hızla kazandı. Galba'nın açgözlülük ve şiddet konusundaki ünü, Roma'ya doğru yürüyüşüne başladığında da peşini bırakmadı. Suetonius, şehre girdikten sonra "ününün kesinlikle doğrulandığını ve dahası arttığını" ifade etmiştir. Bu nedenle gelişi gerektiği kadar sıcak karşılanmadı.
Yönetimde kaldığı yedi ay boyunca küçük varsayımlara dayanarak onurlu vatandaşları sık sık duruşma olmaksızın öldürdü. Ayrıca Roma vatandaşlarının mülklerine el koydu ve taraftarlarını siyasi kazanç elde etmek için vergi ve istimlak yetkisiyle donattı. Halk en düzenbaz iki yardımcısının cezaya çarptırılmasını talep ettiğinde, bunun yerine her ikisine de terfi verdi. En korkuncu, lejyonların maaşlarını keserek onları çileden çıkardı.
Her sosyal grup tarafından karşı çıkıldığı için sonu kesinleşmişti. General Aulus Vitellius, Aşağı Germanya lejyonları tarafından kısa sürede imparator ilan edildi. MS 15 Ocak 69'da Praetorian Muhafızları Galba'ya Roma Forumu'nda suikast düzenledi. Dört İmparator Yılı boyunca cesedi sokakta bırakıldı, ta ki sıradan bir asker cesedi bulup kafasını koparana ve ikinci imparator Marcus Salvius Otho'ya getirene kadar.
İmparator Otho'nun Trajik Hikayesi
Galba'nın takipçisi Otho onunla birlikte Roma'ya gitmişti, ancak Galba'ya olan kızgınlık artınca geri çekildi. Otho artık Senato tarafından imparator ilan edilmişti ama Vitellius bu iddiasını sürdürmekte kararlıydı. Otho'nun barış anlaşması yapma sözlerine rağmen Roma'ya doğru yürüyüşünü sürdürdü. Otho, Germanya'dan yaklaşan lejyonlara karşı koymak için birlikler gönderdi çünkü başka seçeneği yoktu. Ancak Bedriacum Muharebesi'nde askerleri küçük düşürücü bir kayıp yaşadı. Cassius Dio'ya göre savaş alanında 40.000 Romalı öldü. Yenilgi haberi yayıldığında, Otho Brixellum'a ek birlikler gönderdi. Gerçekte, savaşa katılan insanlar ulağı sadakatsizlikle ve alçaklıkla itham etmeye başlamış, ilk başta kimse haberi getiren ulağa itibar etmediği için savaşı yarım bırakıp kaçtığına inanmışlardı.
Otho, ulak korku ve çaresizlik içinde kendi kılıcıyla ayaklarının dibine atılırken, "bir daha asla böylesine yiğit savaşçıların hayatını tehlikeye atmayacağına" dair ant içti. Otho, mücadeleyi kazanma şansı hala yüksek olmasına rağmen daha fazla insanın hayatını kaybetmesine katlanamıyordu. Yaşamına son vermeden önce ailesiyle vedalaştı, parasını çalışanları arasında paylaştırdı ve üzerinde adı geçen herkesi korumak için belgelerini yaktı. Oradaki askerlerin çoğu, ölürken elini öptü, hıçkıra hıçkıra ağlarken onu dünyanın en cesur adamı ve eşsiz bir hükümdar ilan etti. Dört İmparator Yılı'nda Otho henüz üç ay hüküm sürmüştü.
Vitellius Roma'nın Nefretini Kazandı
Senato, Vitellius Roma'ya doğru ilerlemeye devam ederken ve komutanları ölmüşken, Dört İmparator Yılı'nın üçüncü hükümdarı olarak onu hemen imparator ilan etti. Her türlü aşırılığa düşkün olan Vitellius, zafer kazanmış bir şekilde şehre doğru ilerlerken Galya'daydı. Ziyaret ettiği her yerde yemek yiyor, eğleniyor ve kuvvetlerine halka terör estirmeleri için geniş bir özgürlük tanıyordu. İnsanlar yiyecek, mal ya da barınak gibi aşırı taleplerine direndiklerinde acımasızca darp ediliyorlardı.
Ancak bu özgürlüğün ve zevkin tadını çıkaran kendi askerleri bile, Bedriacum'a vardığında Vitellius'un davranışları karşısında korkuya düştüler. Çürümeye yüz tutmuş binlerce cesedin bulunduğu korkunç savaş alanı, deneyimli askerleri bile dehşete düşürmüştü. Vitellius, "Ölü bir düşmanın kokusu çok güzeldi, bir yurttaşınki ise daha da güzeldi" dediğinde öfkeden çılgına döndüler.
Roma'ya görkemli bir giriş yaptı, ülkenin uzun süredir devam eden kurallarını ihlal etti, kendini mutlak hükümdar olarak kabul ettirdi ve Neron'un mirasına muazzam bir saygı ve bağlılık gösterdi. Öldürmekten büyük zevk alan bir başka acımasız, kaprisli hükümdar olan Vitellius kendini kabul ettirdi. Ancak ordu hala onun kontrolü altındaydı ve otorite konumunu sekiz ay boyunca koruyabildi.
Vespasianus Taht İçin Meydan Okuyor
Flavian Hanedanlığı'nın ilk imparatoru, modern zamanlarda genellikle Vespasian olarak bilinen Titus Flavius Vespasianus, Dört İmparator Yılı'nı sona erdirdi. Yahudiye'de Yahudi ayaklanmasına karşı savaşan Roma birliklerinin başındaydı. Vespasianus'un askerleri ona bağlılık yemini etti ve Temmuz ayında Suriye ve İskenderiye lejyonlarıyla birlikte onu imparator ilan etti. Kısa süre sonra Moesia, Pannonia ve Illyricum lejyonları da onu takip edince, hemen büyük bir ordunun komutasını ele geçirdi. Tuna nehri lejyonları da Vespasianus İtalya'ya gitmeye hazırlanırken ona desteklerini bildirdiler.
Kudretli komutan Antonius Primus, Vitellius'un ordusunu aramak için kuzey İtalya'daki Roma şehirlerine doğru ilerleyen birliklerine önderlik etti ve sonunda MS 69 yılının Ekim ayında İkinci Bedriacum Muharebesi'nde onlarla karşılaştı. Savaş gece boyunca devam etti ve çok şiddetliydi. Primus'un kesin başarısı tek bir yanlış anlamadan ibaretti. Primus'un Lejyonu III Gallica uzun süre Suriye'de yaşamıştı ve oradayken her sabah güneşi selamlama uygulamasını benimsemişlerdi. Vitellialılar bu davranışı gelen birlikleri selamlama sanmışlardı. Çaresizlik içinde pes edip kaçtılar ama Flavian ordusu peşlerini bırakmadı ve bir şekilde Roma'ya ulaşmayı başardı. Aralık ayında şehre girmeyi başardılar.
Dört İmparator Yılı Sonlanırken Nerva–Antonine Hanedanı Kurulur
Vitellius'un destekçileri çatılardan kiremitler fırlatarak ve saldırganları dar sokaklardan oluşan bir labirente çekerek son bir mücadele verdiler. Primus'un birlikleri de benzer bir şiddetle karşılık verir ve Cassius Dio'ya göre 50.000'den fazla insan Roma sokaklarında öldürülür. Vitellius, tam bir dehşet içinde, üstü başı paçavralar içindeyken şehirden kaçmaya çalıştı, ancak kimliği tespit edildi ve tekrar saldırıya uğradı.
Boynuna bir ip bağlayarak onu Kutsal Yol'dan Forum'a götürdüler ve burada yarı çıplak bir şekilde halkın alay ve tacizine maruz kalırken, yukarı bakmaya zorlamak için çenesinin altına bir kılıç dayadılar. Ağlama Merdivenleri'nde ona sonsuza dek sürecekmiş gibi görünen bir işkence yaptıktan sonra, sonunda amaçlarına ulaştılar. Daha sonra cesedini bir kancaya takarak sokaklarda gezdirdiler ve Tiber Nehri'ne attılar, ancak kafasını bir sopaya geçirerek şehirde teşhir ettiler. Senato, Vespasianus'u MS 69 yılının 22 Aralık günü Roma'nın dördüncü imparatoru olarak atadı.
Dört İmparator Yılı sırasında saltanatına kanlı bir başlangıç yapmasına rağmen, Vespasianus nihayetinde yetenekli ve ılımlı bir lider olduğunu kanıtladı. MS 79'da tahta geçen en büyük oğlu Titus ne yazık ki sadece iki yıl görevde kaldıktan sonra ateşe yenik düşerek hayata veda etti. Ondan daha genç olan Domitianus da önceki imparatorlarla aynı paralelde paranoya ve savurganlık içindeydi. Neron'un kendi ölümünün tüyler ürpertici bir kopyası olarak, sonunda bir halef belirleyemeden devletin üst düzey yetkilileri tarafından infaz edildi. Birçok Romalı, Dört İmparator Yılı'nı karakterize eden şiddet, dehşet ve kargaşanın geri döneceğinden korkuyordu. Neyse ki, Nerva-Antonin Hanedanlığı'nı başlatan ve Roma'nın en müreffeh on yıllarından bazılarına öncülük eden Nerva'nın (Beş İmparator Yılı) hızla iktidara yükselmesi bunu önlemiş oldu.