Glory ve Brocken Hayaleti: İnsanın Kutsal Işıkla Deneyimi

brocken-hayaleti

Mini gökkuşağı olarak da bilinen glory geçmişte nadiren görülen ancak günümüzde dikkatli hava yolcuları tarafından sık tespit edilen bir atmosferik hava olayı. Bu renkli yansıma Güneş ışığı su bulutları veya sisin üzerine düştüğünde aradaki kişinin veya nesnenin gölgesi etrafında beliriyor. Brocken hayaleti onun daha ilginç bir türü. Birçok insan bu ışığı ilk kez gördüğünde kutsal bir deneyime maruz kaldıklarını düşünerek ilgiyle etraflarına anlattılar.

Glory

glory hayaleti
Bir uçağın gölgesi etrafındaki Glory. Glory'nin merkezinin konumu, gözlemcinin kanatların önünde olduğunu göstermektedir.

Glory'nin oluşması için Güneş ışığının düştüğü su damlacıklarının saydam olması gerekir. Glory'nin nasıl oluştuğu uzun süredir bilinmiyordu. Bu gizemli atmosferik optik olayı isabetli modelle açıklayan ilk kişi 1947'de Van de Hulst oldu. Tam olarak anlaşılması ise bir 50 yıl daha aldı. Hava yolculuğu yaygınlaşmadan önce glory nadiren görülüyordu. Glory, Güneş'in her zaman zıt tarafındadır. Işığın havadaki küçük damlalardan saçılmasıyla oluşuyor. Glory genelde havadaki gözlemciler tarafından görülür ve yerden gözlenmesi nadirdir.

Glory'nin çapı damla boyutuyla ters orantılıdır. Dairesel olmayan glory'ler de görülür ve önceleri ışığın küresel olmayan damlalardan yansımasıyla oluştuğu düşünülürken şimdilerde buluttaki damlacık boyutundaki çeşitlilikten kaynaklandığı biliniyor. Bu çeşitlilik renkleri meydana getiriyor. Dairesel gökkuşağından tamamen farklıdır.

Diğer karasal gezegenlerde de glory görülmüştür. Son zamanlarda Venüs atmosferinde gözlemlendi. Mars'ta oluşmaması için neden yoktur. Güneş Sistemi'nin dışındaki ötegezegenlerde de glory gibi benzer optik olayları tespit etmemiz an meselesi.

Brocken Hayaleti

Brocken Hayaleti
Glory halkaları içinde bir Brocken hayaleti.

Bir tepeden veya dağdan bakarken diğer kişilerin gölgelerinin etrafında değil yalnızca kendi başınızın gölgesi etrafında renkli halkaların oluştuğunu görmek şaşırtıcıdır. Aslında o anda yakınınızdaki kişiler de kendi başları etrafında renkli halkalar görürler ama onlar da sizinkinin görmez. Daha da tuhafı eğer olduğunuz yerden fotoğraf çekmek için kameranızı uzatırsanız kamera gölgesinin etrafında aynı Brocken hayaleti halkaları görünür.

Glory'ye benzer biçimde Güneş alçalırken gözlemcinin gölgesi üzerinde durduğu dağın altındaki bulutların üstüne düşer. Güneş ışığının buluttaki su damlacıkları tarafından kırılmasının sonucu olarak gözlemcinin gölgesi genelde renkli halkalarla çevrilir. Buna Brocken hayaleti deniyor. Aynı etki bulut tabakasının üzerinde uçan uçaklarda da yaygın olarak gözleniyor.

Dağ gibi yüksek tepelere tırmananlar, zaman zaman altlarındaki bulutların veya sislerin üzerine düşen üst bedenlerinin gölgesini çevreleyen renkli halkalar görürler. Diğer adıyla "Brocken Spectre" terimi bu olayı tanımlarken yaygın olarak kullanılıyor. Çünkü tarihsel olarak en sık Kuzey Almanya'nın Harz dağlarındaki Brocken'de görüldü ve insanlar (kendilerine ait) bu uzun gölgelerin bir hayalete ait olduğunu düşündüler.