Arkeologlardan oluşan bir ekip, Türkiye'nin Yukarı Dicle Havzası'nda yer alan Neolitik Çemka Höyük'te bir mezar keşfetti. Bu mezar MÖ 10. binyıla tarihleniyor ve şaman ya da toplumunda manevi öneme sahip bir figür olabilecek bir kadının kalıntılarını içeriyor.
ÇH 2019/05 olarak adlandırılan mezar, bir sığır kafatası, küçük bir geviş getiren hayvanın kemikleri, bir keklik kemiği, bir köpek kemiği ve bir sansar kemiği de dahil olmak üzere, kadının vücudunun etrafına dikkatlice yerleştirilmiş bir dizi hayvan iskeleti ile birlikte keşfedilmiştir.
Bu bulgular, insanlar ve hayvanlar arasında, dönemin şamanik veya animistik uygulamalarıyla ilgili olabilecek bir bağlantı olduğunu düşündürmektedir. Mezar, Anadolu'da bulunan türünün en eskilerinden biri olarak öne çıkmakta ve Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A (PPNA) döneminin cenaze uygulamalarına dair yeni bilgiler sunmaktadır.
Son yıllarda Yukarı Dicle Havzası'nda giderek artan sayıda yapılan kazılar, PPNA döneminin ölü gömme geleneklerinin daha net bir şekilde görülmesini sağlamıştır.
Son bulgular, bir yerleşimden diğerine farklılık gösteren önemli çeşitlilikte mezar uygulamalarını ortaya çıkarmıştır.
Ancak, Çemka Höyük mezarını özellikle dikkate değer kılan şey, kadının yanında bulunan ve benzersiz bir ritüel uygulamasına işaret eden hayvan kalıntılarının çeşitliliğidir.
İnsan gömülerine hayvan kalıntılarının dahil edilmesi uygulaması tüm PPNA yerleşimlerinde yaygın değildir, bu da farklı toplulukların kültürel ve ruhani uygulamalarındaki değişkenliğe işaret etmektedir.
Körtik Tepe ve Hasankeyf Höyük gibi bazı yerleşmelerde boya izleri taşıyan iskeletler bulunurken, Hallan Çemi gibi diğer yerlerde insan kalıntılarının bulunmaması aynı bölge içindeki cenaze uygulamalarının farklılığına işaret etmektedir.
Çemka Höyük'teki mezarın keşfi, Yakın Doğu Neolitik arkeolojisinde önemli bir gelişmeyi temsil etmekte ve Çemka Höyük'ün erken Neolitik dönemde mezar uygulamalarının ve ruhani inançların gelişimini anlamak için kilit bir alan olarak öneminin altını çizmektedir.
Çalışma L'Anthropologie dergisinde yer almıştır.