Hipotalamus beyninizdeki badem büyüklüğünde küçük bir yapıdır. Beyin anatomisine aşina iseniz, hipotalamus talamusun altında bulunur ve beyinden hipofiz bezinize bağlanan hipofiz sapına doğru iner. Hipotalamus, otonom sinir sisteminin aktivitesini koordine ediyor ve ayrıca hipofiz beziyle olan karmaşık ilişkisi nedeniyle endokrin sistemin fonksiyonunda önemli rol oynar.
Hipotalamusun Görevi
Hipotalamus, vücut ısısı, kan basıncı, sıvı ve elektrolit dengesi ve sindirimin düzenlenmesi dahil olmak üzere birçok temel fizyolojik fonksiyonun sürdürülmesi gibi spesifik işler yapmak için tasarlanmış özel çekirdekler içerir. Bu kısım çok tıbbi veya bilimsel gibi görünse de, size daha basit bir hipotalamus tanımı yapabiliriz: Burası, beynin susuzluk, açlık, vücut ısısı, uyku ve duygular gibi insan sağlığına kilit etkileri olan bir çok şeyi etkileyen bölgedir.
Hipotalamus vücudumuzda tam olarak ne yapar? Endokrin ve sinir sistemimizi birbirine bağlar ve hipofiz bezi (başka bir önemli düzenleyici bez) hipotalamustan sinyaller alır. Hipotalamus ve hipofiz bezi, hem sinir hem de kimyasal yollarla bağlanır ve hipotalamus, ön hipofiz bezinin işlevini etkileyen çeşitli nörohormonlarla birlikte nörotransmiterler, nöropeptitler üretir ve salgılar.
Hipotalamus ayrıca, hipofiz sapından aşağıya inen hipofiz bezinin arka lobuna giden ve doğrudan kan dolaşımına salınan hormonları (anti-diüretik hormon ve oksitosin) üretir. Hipotalamusta üretilen diğer hayati hormonlar arasında kortikotropin salgılayan hormon, dopamin, büyüme hormonu salgılayan hormon, somatostatin, gonadotropin salgılayan hormon ve tirotropin salgılayan hormon var.
Hipotalamus uygun tiroid fonksiyonu ve sağlığı için de hayati öneme sahiptir. Tiroid tarafından üretilen birincil hormonlara T4 ve T3 deniyor. Bunların üretilmesi, kan dolaşımında tiroid hormonuna duyulan ihtiyacı algılayan ve hipofiz bezinin üretime geçmesini söyleyen hipotalamusa bağlıdır. Kan dolaşımındaki değişen tiroid hormonu seviyelerine göre tiroid uyarıcı hormon olarak hipofiz bezi tarafından üretilir ancak hipotiroidizm veya Hashimoto hastalığınız varsa, bu sistem işe yaramaz. T3'e dönüştürülen çok az T4 vardır. Hipotalamus, hipofiz bezine düzgün bir şekilde sinyal vermez veya hipofiz bezi, sinyal verildikten sonra yeterince tiroid uyarıcı hormonu serbest bırakamaz.
Hipotalamus ürettiği hormonlarla genel olarak şunları kontrol ediyor:
- Vücut ısısı
- Kalp hızı
- Açlık
- Ruh hali
- Özellikle hipofiz bezi olmak üzere birçok bezden hormon salınımı
- Cinsiyet
- Uyku
Hipotalamus ayrıca iştah ve kilo, tuz ve su dengesi, duygu, büyüme, doğum ve süt üretimini düzenlemeye yardımcı olur.
Hipotalamus Bozuklukları
Cerrahi, travmatik beyin hasarı, radyasyon ve tümörler hipotalamus fonksiyon bozukluğunun en sık nedenleridir. Ayrıca, hipotalamus bozukluğunun diğer olası nedenleri de olabilir:
- Yetersiz beslenme
- Enfeksiyonlar ve inflamasyon
- Kafa travması
- Kanama
- Anoreksi ve bulimia gibi yeme bozuklukları
- Vücutta demir birikmesine neden olan genetik bozukluklar
Hipotalamusunuzla ilgili bir sorun olup olmadığını nasıl anlarsınız? Ana nedene bağlı olarak çeşitli semptomlar vardır, ancak sağlıksız hipotalamus fonksiyonunun en sık görülen belirtileri arasında yavaş kalp atışı, düşük vücut sıcaklığı, iştah artışı ve hızlı kilo alımı bulunuyor. Aşırı susuzluk, sık idrara çıkma ve diabetes insipidus yine hipotalamus probleminin belirtileri olabilir.
Hipotalamus fonksiyon bozukluğu ile ilişkili bazı bozukluklar arasında aşağıdakiler vardır, ancak bunlarla sınırlı değildir:
Şişmanlık
Çok sayıda çalışma hipotalamusun işlev bozukluğunu obezite ile ilişkilendirdi. Bu şaşırtıcı değil çünkü hipotalamusun, metabolizma ve enerji kullanımında büyük rol oynadığını biliyoruz. "Hipotalamik obezite" terimi, hipotalamusun zarar görmesiyle başlayan ve anlaşılmayan kilo alımını tanımlar. Hipotalamik obezite ne yazık ki bazı beyin tümörü mağdurları arasında sık görülüyor, özellikle de çocuklarda. Kraniyofarinjiyomadan sağ kalanların tahmini üçte biri tanı ve tedaviden sonra ciddi obeziteye yakalanıyor.
Adrenal Yetersizlik
Düşük adrenal fonksiyonu veya adrenal yetmezlik hipotalamus fonksiyon bozukluğu ile ilişkilidir. Hipotalamus, hipotalamus-hipofiz-adrenal ekseninin bir parçasıdır ve adrenal yetmezlikte önemli bir rol oynar. İdeal koşullar altında, hipotalamus cinsiyet hormonu üretimini, tiroid ve adrenal fonksiyonları kontrol etmek için hipofiz bezini "salgılayan hormonlar" gönderir. Hipofiz bezi daha sonra adrenal bezlerle iletişim kurma ve adrenal hormon üretimini hızlandırmak için adrenokortikotropin denilen uyarıcı hormonu gönderme sorumluluğuna sahiptir.
Genellikle adrenaller işlerini yapar, uygun seviyelerde kortizol ve diğer hormonları üretirler ve hipofiz bezi ve hipotalamus mesajı alırlar – ancak adrenal yetmezliği olan insanlarda, tüm iletişim hatları kesilir. Düşük adrenal fonksiyon belirtileri baş dönmesi veya halsizlik içerebilir.
Baş Ağrıları
Son zamanlarda yapılan çalışmalar, hipotalamusun baş ağrısı atağı sırasında uyarıldığını göstermiştir. Çin'de yapılan bir 2013 çalışmasında, "atak" dönemindeki akut spontan baş ağrısı sırasında hastalarda sağ hipotalamusa göre fonksiyonel korelasyonda önemli artışlar tespit edildi. Araştırmacılar, baş ağrısı çeken hastaların, özellikle ağrıyı işlemeden sorumlu beyin bölgelerindeki fonksiyonun işlev bozukluğuna uğradığı sonucuna vardılar.
Hipotalamik disfonksiyon ile ilişkili diğer sağlık sorunları şunlardır:
- Beyin tümörü
- Hipotiroidi ve Hashimoto hastalığı
- Hipopitüiterizm
- Gonadal eksikliği veya ikincil yetmezlik
- Büyüme hormonu eksikliği
- Sekonder erkek hipogonadizmi
Hormonal değişiklikler, vücut ısısını kontrol eden hipotalamusu etkiler ve bu, menopoza girmekte olan kadınların rapor ettikleri "sıcak basmaları"nın ortak nedenidir. Ayrıca, kısırlık (infertilite) yaşayan bir kadınlarda, sağlıksız hipotalamus fonksiyonuyla ilişkili polikistik over sendromu oluşmuş olabiliyor.
Hipotalamus Fonksiyonuna İlişkin Önlemler
Hipotalamus fonksiyonunuzla ilgili bir problemin olup olmadığını belirlemek için doktorunuz muhtemelen fizik muayene yapacak ve semptomlarınızı soracaktır. Ayrıca hormon seviyelerinizi değerlendirmek için kan veya idrar testleri de yapılacaktır.
Doktorunuz hormon eksikliğinizin bulunduğunu tespit ederse, hormon replasman ilacı önerilecektir. Herhangi bir ilacın yan etkileri konusunda kendinizi eğittiğinizden emin olun. Ayrıca, hormonları doğal olarak dengelemek için elinizden geleni yapın.
Esansiyel yağları kullanırken, özellikle de hassas cildiniz varsa, her zaman dikkatli olun. Herhangi bir olumsuz reaksiyon meydana gelirse, kullanmayı bırakın. Herhangi bir alerjik reaksiyon olmayacağından emin olmak için yağı sürmeden önce daima cildinizdeki küçük bir alanda test edin.
Devam eden bir tıbbi probleminiz varsa veya ilaç kullanıyorsanız, yeni doğal tedavilere başlamadan önce doktorunuza danışın.
Hipotalamus Neden Önemli?
Hipotalamus çoğu insan için unutulmuş ya da bilinmeyen bir salgı bezidir, ancak anatomik sağlığımız için doğumdan itibaren önemli rol oynayan bir bölgedir. Hipotalamus düzgün çalışmıyorsa, yanlış gidebilecek çok şey var.
Hipotalamus fonksiyonu ve hipofiz fonksiyonu genel sağlığımızla ilgili tüm süreçleri düzenler. Umarız, hipotalamus hakkında daha iyi bilgilere sahip olmak, bu bezin sağlığını önemsemenin neden genel sağlığınızı iyileştirmek için anahtar nokta olduğunu ve kaçınılabilecek birçok ciddi sağlık sorununu önleyebileceğini görmenizde yardımcı olmuştur.
Hipotalamus, beynin derinliklerinde, kafatasının tabanının hemen üstünde bulunur. Temel genel işlevi, vücudumuzun homeostazını düzenlemektir. Başka bir deyişle, insan vücudunu stabil, dengeli bir durumda tutmaya yardımcı olur. Hipotalamus düzgün çalışmadığında, bu hipofiz bezinin çalışmasını engeller. Fakat burayla bitmiyor çünkü hipofiz bezi adrenal bezleri, yumurtalıkları, testisleri ve tiroid bezlerini kontrol ediyor. Bu nedenle, hipotalamus işlevi doğru olmadığında, sağlık için hayati öneme sahip sıkıntılar başlayabilir.
Son araştırmalar, yaşlanmanın birçok yönünün hipotalamus tarafından kontrol edildiğini gösteriyor. Çalışmalar, yaşlanma sürecini yavaşlatmak ve uzun ömürlülüğü artırmak için hipotalamus içindeki sinyal akışını değiştirebileceğimize dair umut veriyor. Hipotalamusun sağlığımızı ne zaman ve nasıl etkileyebileceğini ve bu bezin işlevini doğal olarak nasıl güçlü tutacağımıza dair bir göz atalım.
Hipotalamus Performansını Geliştirmenin Yolları
Hipotalamus insan beyninin önemli bir parçasıdır ve çoğu hormon için "kontrol merkezi" olarak kabul edilir. Hipofiz bezi ve böbreküstü bezleriyle çalışma ilişkisi sinir sistemimizi ve endokrin sistemlerimizi etkiler. Hipotalamus temel olarak kalori alımı, kilo kontrolü ve vücut ısısında önemli roller oynuyor. Hipotalamus fonksiyonuna aşina olmasanız bile, insan varlığı için açıkça önemli olduğuyla ilgili büyük resmi artık görmüşsünüzdür.
Krom Alımını Artırın
Krom, vücudun sağlıklı çalışması için az miktarda ihtiyaç duyduğu harika bir mineraldir. Hipotalamus, vücut sıcaklığını, susuzluğu, açlığı, uykuyu ve duygusal aktiviteyi kontrol etmeye yardımcı olan otonom sinir sisteminin merkezi bir parçasıdır ve son derece önemlidir. Çalışmalar, kromu daha sağlıklı hipotalamus fonksiyonuyla ilişkilendiriyor. Araştırmalar hipotalamusun sağlıklı tutulmasının, yaşlı erişkinlerde iştahın daha iyi düzenlenmesine ve beyin nöronları üzerindeki yaşlanmanın neden olduğu olumsuz etkileri önlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Aşağıda doğal yollardan daha fazla krom tüketmenizi sağlayan en iyi gıda kaynakları yer alıyor:
- Brokoli
- Patates
- Sarımsak
- Fesleğen
- Otla beslenmiş sığır eti
- Portakal
- Hindi
- Yeşil fasulye
- Elmalar
- Muz
Krom takviyesi almayı düşünebilirsiniz, ancak krom takviyesi almanın faydaları hala biraz tartışmalı ve bazı tıp uzmanları tarafından bugüne kadar yapılan çalışmalar karışık sonuçlar verdiğinden teknik sorgulanıyor. Yapabilirseniz, doğal gıdalardan krom almak en iyisidir.
Esansiyel Yağlar Kullanın
Buhur ve esansiyel yağlar Kutsal Kitap dönemine dayanan son derece uzun kullanım geçmişlerine sahiptir ve beyin sağlığını geliştirdikleri de ifade edilmektedir. Terpen ve seskiterpen olarak adlandırılan iki primer aktif bileşik, hem buhur hem de mür yağda bulunur. Bu bileşiklerin her ikisinin de vücut üzerinde antienflamatuar ve antioksidan etkileri vardır.
Seskiterpenler kan-beyin bariyerini geçebilir; beynin limbik sistemini, hafızayı tetikleyen ve duyguları serbest bırakan diğer bezleri uyarabilir. Seskiterpenlerin, hipotalamus, pineal ve hipofiz bezlerinin yakınındaki reseptör bölgelerinde oksijeni arttırdığı da bulunmuştur. Seskiterpenlerin özellikle hipotalamustaki duygu merkezimizi etkilemesi, sakin ve dengeli kalmamıza yardımcı olur.
Bu gerçeği ve mürünü günlük yaşamınıza dahil etmenin birçok yolu vardır. Uçucu yağları sıkabilir, şişeden doğruca alabilir ya da jojoba gibi bir taşıyıcı yağ ile karıştırabilir, karışımı doğrudan cilde uygulayabilirsiniz.
Vitex'i Deneyin (özellikle kadınlar)
Ayrıca, iri ağacın meyvesi olarak da bilinen Vitex, kadın hormonlarını dengeleme kabiliyetine sahip olduğu için çok beğenilen bir bitkidir. Chasteberry'in hormonal sağlık sorunlarını olumlu yönde etkileme yönündeki özelliği, bitkide bulunan dopaminerjik bileşiklerden kaynaklanır. Peki, Vitex hormonal dengeyi tam olarak nasıl kuruyor? Vücuda hormon sağlamasa da, doğrudan hipotalamus ve hipofiz bezleri üzerinde etkilidir. Kadınlar için, luteinize edici hormonu arttırır, prolaktin modüle eder ve progesteron seviyelerini hafif yükselterek progesteronun östrojene oranını dengelemeye yardımcı olan folikül uyarıcı hormon salınımının önlenmesine yardımcı olur.
Kısırlık ve / veya PKOS'dan muzdaripseniz, vitex özellikle yardımcı olabilir. Vitex veya chasteberry, eczanelerde veya çevrimiçi olarak birçok farklı biçimde satın alınabiliyor. Kurutulmuş, olgunlaşmış chasteberry, kapsüllere ve tabletlere konulan sıvı özütleri veya katı özütleri hazırlamak için kullanılır. Kapsül veya tablet hayranı değilseniz, sıvı ekstresi mükemmel bir seçimdir. Ayrıca çay formundaki vitex'i kendi başınıza veya hormonal dengeyi destekleyen diğer şifalı bitkiler ile birleştirerek kolayca kullanabilirsiniz. Ayrıca kurutulmuş meyveleri sipariş edebilir ve evde kendi tentürünüzü oluşturabilirsiniz.
Sağlıklı Yağları Tüketin
Vitex'e ek olarak, hormonlarınızı dengelemek ve daha iyi hipotalamus işlevi elde etmek için birçok başka doğal yol vardır. Vücudunuzda hormonal denge oluşturan hipotalamus, hipofiz bezinizin işlevi üzerinde doğrudan olumlu bir etkiye sahiptir. Hormonlarınızı diyetinizle dengelemenin en iyi yollarından biri düzenli olarak sağlıklı yağlar tüketmektir.
Kolesterol ve diğer yağlar hücresel membran ve hormon yapımında önemli bir rol oynar. Kolesterol de dahil olmak üzere bazı yağ türleri, bazı önemli beyin destekleyici moleküllere ve nörotransmiterlere karşı antioksidanlar gibi davranırlar. En etkili sağlıklı anti-enflamatuar yağ kaynaklarından bazıları arasında zeytinyağı, hindistan cevizi yağı, avokado, ot bazlı tereyağı ve yabani somon balığı sayılabilir. Zeytinyağı gibi iyi yağlar tüketmek, uygun hormon sentezinin önemli bir yönü olan sağlıklı kolesterol seviyelerini destekler.
Yeterince Uyuyun ve Stresi Azaltın
Uyku, hormonlarımızı kontrol altında tutmamızın anahtarıdır. Uykusuzluk, uzun süreli kortikosteroid kullanımı ve kronik stres, yüksek kortizol seviyelerine katkıda bulunan en büyük üç faktördür. Hint Endokrinoloji ve Metabolizma Dergisi'nde yayınlanan bir raporda, "Stres, glukokortikoidler, katekolaminler, büyüme hormonu ve prolaktin gibi birçok hormonun serum seviyesinde değişikliklere yol açabileceğini" belirtmektedir.
Kortizol, kolesterolden enzimler tarafından sentezlenen bir glukokortikoid hormondur. Ancak çok fazlasına sahip olduğunuzda sorunlara neden olabilir. Kortizol, hipotalamus-hipofiz-adrenal ekseni tarafından düzenlendiğinden ve kortizol, stres artışından sorumlu birincil hormon olduğundan, kortizol üretimini sağlıklı bir seviyede tutmak ve yeterli uyku ve stresi azaltmak, hipotalamusunuzun sağlığı için son derece yararlıdır.
Düzenli Egzersiz
Düzenli olarak hafif egzersiz yapmak, tüm vücudunuzun yanı sıra, hipotalamusunuz için mükemmeldir. Daha önce birçok çalışma, hipertansif hayvan deneklerin hipotalamusunda bir gama-amino-bütirik asit eksikliği bulmuştur. 2000 yılında yayınlanan bir çalışmada, hayvan deneklerinde hipotalamus, egzersiz ve yüksek tansiyon arasındaki ilişki incelenmiştir.
Bu çalışmada, araştırmacılar düzenli egzersizin hipotalamusta hem gen ekspresyonu hem de nöronal aktivite üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu bulmuşlardır. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, düzenli egzersizin hipertansif hayvanlarda kan basıncı seviyelerini düşürdüğünü de buldular. Egzersizin sadece kalp sağlığını artırmakla kalmayıp, aynı zamanda hipotalamus sağlığını da iyileştirdiğini ve her ikisinin de iyileştirilmesinin, hem insanlar hem de hayvanlar için kan basıncının düşmesine yardımcı olacağı görülmektedir.
Araştırmalar ayrıca, enerji dengesinin yanı sıra sağlıklı metabolik fonksiyona da katkıda bulunabilecek bir dizi "hipotalamusta egzersizin tetiklediği mekanizmalar" olduğunu göstermiştir.
Hipotalamus Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hipotalamusu benzersiz kılan nedir?
Beyninizin derinliklerinde bir yapı olan hipotalamusunuz, vücudunuzun akıllı kontrol koordinasyon merkezi olarak görev yapar. Ana işlevi vücudunuzu homeostaz adı verilen istikrarlı bir durumda tutmaktır. Otonom sinir sisteminizi doğrudan etkileyerek veya hormonları yöneterek işini yapar.
Hipotalamusumuz olmadan yaşayabilir miyiz?
Hipotalamus beynin merkezinde küçük bir alandadır. Büyüme ve gelişmeden ruh haline, kalp sağlığına ve doğuma kadar pek çok vücut fonksiyonu için gereklidir.
Hipotalamus ve hipofiz bezi arasında önemli bir ilişki vardır ve birinin işlev bozukluğu diğerinin de işlev bozukluğuna yol açacaktır. Diğer temel bezlerle birlikte vücudun hayati endokrin sistemini oluştururlar.
Hipotalamusa neler zarar verebilir?
Yeme bozuklukları (anoreksiya), aşırı kilo kaybı gibi beslenme sorunları. Anevrizma, hipofiz apopleksisi, subaraknoid kanama gibi beyindeki kan damarı sorunları. Prader-Willi sendromu, ailesel diabetes insipidus, Kallmann sendromu gibi genetik bozukluklar.
Hipotalamus aşkı hisseder mi?
Hipotalamus aynı zamanda beynin zevk ve ödül merkezidir. Aşık olduğunuzda, büyük miktarda dopamin adı verilen mutluluk hormonu salgılanır. Bu, hipotalamusta bir ödül olarak kaydedilir ve bağımlılığa benzer bir mekanizmayı başlatır.
Hipotalamus duyguları etkiler mi?
Hipotalamusun lateral kısımları zevk ve öfke gibi duygularla ilgiliyken, medyan kısmı nefret, hoşnutsuzluk ve kontrol edilemeyen ve yüksek sesle gülme eğilimi ile ilişkilidir.
Hipotalamus stresi hissediyor mu?
Stres zamanlarında, beyin ve endokrin sistemi birbirine bağlayan bir çekirdekler topluluğu olan hipotalamus, hipofiz bezine bir hormon üretmesi için sinyal verir ve bu da böbreklerin üzerinde bulunan adrenal bezlere kortizol üretimini artırması için sinyal verir.
Depresyon hipotalamusu etkileyebilir mi?
Bu çalışma, hipotalamus ve subgenual korteks arasındaki iletişimin psikotik özellikleri olan majör depresyon hastalarında bozulduğunu göstermektedir. Ayrıca, bu bozulmaların artan semptom şiddetiyle ilişkili olduğunu ve kortizol düzensizliğinin bir nedeni veya sonucu olabileceğini öne sürmektedir.