Avrupa tarihinde önemli olaylar yazımızla tarihsel olayları kronolojik olarak anlatmaya devam ediyoruz. Daha önce MÖ 10.000 ve MÖ 1 dönemini bu adreste ve daha sonra 1 – 1000 dönemini de bu adreste anlatmıştık. Ardından 1000 ve 1400 yılları arasını da anlattık. Şimdi 1400 – 1700 yılları arasında Avrupa'da gerçekleşen önemli olayları sıralayalım.
Avrupa tarihinde önemli olaylar
1400 | 1420 | 1440 |
Galler İngiliz egemenliğine karşı başkaldırıyor, 1400 (-10). Polonyalılar Tannenberg'de Töton tarikatını yeniyor, 1410. V. Henry, İngiltere kralı 1413 (-22). Bohemyalı Jan Hus dine aykırı düşünceleri nedeniyle kazığa bağlanarak yakılıyor, 1415. İngilizler Agincourt Muharebesi'nde Fransızları yeniyor, 1415. V. Martinus tek para olarak seçiliyor ve Büyük Bölünme bitiyor, 1417. İngilizler Normandiya'yı fethediyor, 1419 (-20). Bohemya'da Hussit Savaşları patlak veriyor, 1419 (36). Portekizliler üç direkli karavelayı geliştiriyor, 1400. Brunelleschi saatte zemberek kullanıyor, 1410. Brunelleschi: Perspektif İlkeleri, 1412. Jan ve Hubert van Eyck yağlı boya resmi tanıtıyor, 1415. Denizde haberleşmek için flamalar kullanılıyor, 1400. Avrupa'da cüzam yok ediliyor, 1400. İngiltere'de pasaport kullanılıyor, 1414. | İngiltere ve Fransa Troyes Antlaşması'nı imzalıyor, 1420. İngiltere Kralı V. Henry Catherine de Valois'yla evleniyor, 1420. VI. Henry İngiltere kralı, 1422. VII. Charles, Fransa kralı, 1422 (61). Jeanne d'Arc dine aykırı düşünceleri nedeniyle Rouen'da kazığa bağlanarak yakılıyor, 1431. Mediciler Floransa'da egemenlik kuruyor, 1434 (-94). Burgonya ile Fransa arasında Arras Antlaşması, 1435. Yunan ve Roma kiliseleri Papalık gücü altında birleşiyor, 1439. Floransa Katedrali'nin kubbesine başlanıyor, 1420. Donatello: Davud, 1435. Jan van Eyck: Çeşmedeki Madonna, 1439. VI. Henry Cambridge'de King's College kuruyor, 1441. Korsika'da patlayıcı mermiler, 1421. Metal plakalardan yapılan zırhın yerini zincirden örülmüş zırh alıyor, 1430. | II. Kosova Savaşı: II. Murad Balkan ordularını yeniyor, 1448. Florsansa, Napoli ve Milano İtalya'ya egemen olmak üzere ittifak kuruyor, 1450. İngiltere Calais dışında kıtadan sürülüyor, 1453. Osmanlılar İstanbul'u fethediyor, 1453. Lodi Barışı İtalyan devletleri arasındaki barışı sağlıyor, 1454. İngiltere'de Güller Savaşı başlıyor, 1455 (-85). III. Vlad Tepeş (Kazıklı Voyvoda-Drakula), Romanya kralı, 1456 (-77). Fra Angelico: Annunziata Kilisesi gümüş dolap kapağındaki bir dizi resim 1440 (-50). Kadran geliştiriliyor, 1440. Papa V. Nicolaus Vatikan Kütüphanesi'ni kuruyor, 1447. Johannes Gutenberg matbaa makinesini icat ediyor, 1450. Boğazkesen Hisarı (Rumelihisarı) inşa ediliyor, 1452. Gutenberg ilk kitabı basıyor: Mezmurlar Kitabı, 1455. İngiltere'de Eton College kuruluyor, 1440. İsviçre'de kemikten takma diş yapılıyor, 1450. |
1460 | 1480 | 1500 |
Yorklar İngiltere, Towton'da Lancaster'ları yeniyor, 1461. VI. Henry tahttan indiriliyor; IV. Edward İngiltere'nin kralı oluyor, 1461. III. Ivan (Büyük) Moskova'ya hükmediyor, 1462 (-1505). Cesur Charles, Burgonya dükü, 1467 (-77). Aragon ve Kastilya birleşerek İspanya'yı meydana getiriyor, 1469. VI. Henry yeniden İngiltere kralı oluyor, 1470 (-1). Yorklar Tewkesbury'de Lancaster'ları eziyor, 1471. IV. Edward İngiliz tahtını tekrar ele geçiriyor, 1471 (-83). Picquigny Antlaşması: İngilizler Fransa'dan çekiliyor, 1475. İspanyol Engizisyonu başlıyor, 1478. Mantegna, Mantova'da saray ressamı oluyor, 1460 (-1506). Malory: Arthur'un Ölümü, 1469 (-70). Fransız matbaa makinesi Sorbon'da kuruluyor, 1470. Moskova'da Uspenski Katedrali inşa ediliyor, 1475 (-9). Caxton, Westminster'da matbaa makinesi kuruyor, 1476. Boticelli; İlkbahar 1477. | III. Ivan Rusya'yı Moğol egemenliğinden kurtarıyor, 1480. Torquemada, baş engizisyoncu olarak tayin ediliyor, 1483 (-90). V. Edward Londra Kulesi'nde öldürülüyor, 1483. III. Richard, İngiltere kralı, 1483 (-5). VII. Henry, İngiltere'nin ilk Tudor kralı, 1485 (-1509). Granada'nın alınmasıyla İspanya'nın yeniden fethi sona eriyor, 1494. Tordesillas Antlaşması: Yenidünya İspanya ile Portekiz arasında bölüşülüyor, 1494. Poynings Yasaları'yla İrlanda İngiliz egemenliğine giriyor, 1495. Cem Sultan Napoli'de ölüyor, 1495. Botticelli: Venüs'ün Doğuşu, 1480. Bosch: Zevk Bahçesi, 1495. Da Vinci: Son Akşam Yemeği, 1495 (-7). Michelangelo: Pieta, 1499. III. Richard College of Arms, okulunu kuruyor, 1484. Matematikte ilk kez artı ve eksi sembolleri kullanılıyor, 1489. İskoçya'da viski damıtılıyor, 1495. İngilizler ağırlık ve ölçü birimlerini standartize ediyor, 1496. | VII. Henry İngiltere kralı, 1509 (-47). İngilizler Flodden'da İskoçları yeniyor, 1513. Luther'in Doksan Beş Tez'i reformu ateşliyor. İspanya Kralı V. Karl Kutsal Roma-Cermen İmparatoru, 1519. Everyman, ibret oyunu, 1500. Paracelsus hidrojeni keşfediyor, 1500. İtalyan rönesansının doruk noktası, 1500. Leonardo Da Vinci: Mona Lisa, 1503 (-5). Michelangelo: Davud, 1504; Sistina Şapeli, 1508 (-12). Erasmus: Deliliğe Övgü, 1511. İngiltere'de ilk iki katlı savaş gemisi yapılıyor, 1512. Machiavelli: Hükümdar, 1513. El yazması gazete, İngiltere, 1513. Arabistan'dan kahvenin gelişi, 1516. Meksika'dan çikolatanın gelişi, 1520. |
1520 | 1540 | 1560 |
Luther Worms Fermanı'yla aforoz ediliyor, 1521. Osmanlılar Belgrad'ı alıyor, 1521. Osmanlılar Rodos'u fethediyor, 1522. Portekizliler dünyayı dolaşıyor, 1522. Malmö Antlaşması: İsveç bağımsızlığını kazanıyor, 1524. Osmanlılar Mohaç Savaşı'nda Mazarları yeniyor, 1526. Kutsal Roma-Cermen İmparatoru V. Karl Roma'yı yağmalıyor, 1527. I. Viyana Kuşatması, 1529. Malta'da Hospitalier tarikatı yerleşiyor, 1530. Aziz Ignacio de Loyola Cizvit tarikatını kuruyor, 1534. İngiltere Galler'i ilhak ediyor, 1536. Prezeve Savaşı: Barbaros Hayreddin yönetimindeki Osmanlı donanması Adrea Doria komutasındaki Haçlı donanmasını yeniyor, 1538. Schöner iki yarım küre halinde dünya haritasını çiziyor, 1520. Aristo: Orlando furioso, 1532. Rabelais: Gargantua, 1534. Holbien İngiltere'de saray ressamı oluyor, 1536. Pare yapay el ve kol icat ediyor, 1539. Meksika'dan hindi geliyor, 1523. | Osmanlılar Macaristan'ı fethediyor, 1541. John Calvin Cenova'da Reform kilisesini kuruyor, 1541. Trento Konsili: Karşı reformun başlangıcı, 1545. IV. Ivan (Korkunç) Rusya çarı, 1547. Richard Chancellor Kuzeybatı Geçidi'ni arıyor, 1553. I. Mary İngiltere'nin Katolikliğe dönmesini sağlıyor, 1553, (-8). Augsburg Barışı din savaşlarını sona erdiriyor, 1555. I. Elizabeth, İngiltere kraliçesi, 1558 (-1603). Andreas Vesalius: İnsan Vücudunun Yapısı Üzerine Yedi Kitap, 1543. Nikolas Kopernik Dünya'nın Güneş'in etrafında döndüğü sonucuna varıyor, 1543. Nostradamus: Yüzlükler, kehanetler kitabı, 1555 (-8). İngiltere'de at yarışları, 1540. Osmanlı ülkesinden Avrupa'ya lale geliyor, 1554. Orta Amerikan'dan tütün geliyor, 1559. | Fransa'da din savaşları, 1562 (-98). Anglikan kilisesinin doktrini yerleşiyor, 1563. İsveç ve Danimarka arasında "Yedi Yıl Savaşı", 1563. Troyes Barışı İngiliz-Fransa savaşına son veriyor, 1564. İspanyol-Venedik filosu İnebahtı'da Osmanlıları yeniyor, 1571. Bkz: İnebahtı Deniz Muharebesi Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı, 1572. Hollandalıların İspanyollara karşı isyanı, 1572 (-1648). Cebir ve trigonemetride harf semboller, 1560. Marcator dünya haritası çiziyor, 1599. Palladio: Mimarlığın Dört Kitabı, 1570. Hawkins önderliğinde İngiliz köle ticareti başlıyor, 1562. İlk kurşun kalem, 1565. |
1580 | 1600 | 1610 |
İspanya Portekiz'i ilhak ediyor, 1580. İngilizler İspanyol donanmasını mağlup ediyor, 1588. IV. Henry, Fransa kralı, 1589 (-1610). Rusya'dan Karışıklık Dönemi, 1598 (-1648). Nantes Fermanı: Fransa'da dinsel hoşgörü, 1598. Olimpico Tiyatrosu, Vicenza, İtalya, 1580. Stevin matematiğe ondalık sayıları sokuyor, 1587. Marlowe: Doktor Faustus, 1588. İngiltere'de steno kullanılıyor, 1588. İlk mikroskop, Hans ve Zacharias Jansen, 1590. Shakespeare. III. Richard 1592; Romeo ile Juliet, 1596. Gallieo: termometre, 1595. Globe Tiyatrosu, Londra, 1599. Güney Amerika'dan patates geliyor, 1530. Gregoryen takvim oluşturuluyor, 1582. İngiltere'de William Lee örgü makinesini icat ediyor, 1589. İlk sifonlu tuvalet, Sir John Harrington, İngiltere, 1589. | İngiliz Doğu Hindistan Şirketi kuruluyor, 1600. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi kuruluyor, 1602. I. Elizabeth ölüyor, yerine I. James geçiyor, 1603 (-25). Protestanların Ulster'e yerleşmesi başlıyor, 1608. İspanya Morisco'ları kovuyor, 1609. Hollanda Cumhuriyeti bağımsız oluyor, 1609. Orkestralarda arp kullanılıyor, 1600. Prag'da ilk başarılı karın cerrahisi, 1602. Shakespeare: Hamlet 1603; Macbeth 1605. Cervantes: Don Kişot, 1605. Bacon: Bilginin Gelişimi, 1605. Ben Jonson: Volpone, 1606. Hans Lippershey teleskobu icat ediyor, 1608. Johannes Kepler'in gezegen yasaları, 1609. İngiltere'de ipek üretiliyor, 1604. İngiltere'nin ilk ulusal bayrağı Union Jack, 1606. Norwich'te İngiltere'nin ilk belediye kütüphanesi, 1608. Çin'den çay geliyor, 1609. | Fransa Kralı IV. Henri öldürülüyor, 1610. İsveç kralı II. Gustaf Adolf, 1611 (-32). İlk Romanov çarı Mihail, 1613. Fransız Ulusal Meclisi son kez toplanıyor (1789'a kadar), 1614. Prag'da isyan 30 Yıl Savaşları, 1618 (-48). Walter Raleigh idam ediliyor, 1618. Galileo'nun keşifleri kiliseye meydan okuyor, 1610. El Greco: Ziyaret, 1610. Monteverdi: Vesperum, 1610. Galileo Galilei: Sidereus Nuncius, 1610. Kral James İncili, 1611. Lope de Vega: Fuente Ovejuna, 1614. Salzburg Katedrali, 1614 (-28). James Napier logaritmayı buluyor, 1614. İstanbul'da Sultanahmet Camisi, 1617. İngiltere'de dine aykırı düşünceler nedeniyle son kez iki kişi yakılıyor, 1612. İngiliz tavernalarında para atılarak tütün alınan makineler, 1615. Londra'da tek yönlü caddeler, 1617. |
1620 | 1630 | 1640 |
Beyaz Dağ Muharebesi: Bohemyalılar yeniliyor, 1620. IV. Felipe Fransız siyasetine egemen oluyor, 1624 (-42). İngiltere İspanya'ya savaş ilan ediyor, 1624. I. Charles, Britanya ve İrlanda kralı, 1625 (-49). Danimarka Otuz Yıl Savaşı'na giriyor, 1628. Fransa kralı ile Huguenot'lar arasında barış, 1628. Gustolf Adolf 30 Yıl Savaşları'na giriyor, 1630. Frans Hals: Gülen Atlı, 1624. Rubens: Müneccimlerin Tapınması, 1625. Rembrandt, otoportreler, 1625. William Harvey kan dolaşımını keşfediyor, 1628. Matematikte parantez kullanılıyor, 1629. İlk basılı gazete, Corante, İngiltere. Yeni Dünya'dan gelen patates Almanya'da ekiliyor, 1621. Kara Ölüm Veba Londra'da 41.000 can alıyor, 1625. İngiltere'de tütün vergisi, 1625. | Lützen Savaşı: Gustolf Adolf ölüyor, 1632. Wallenstein öldürülüyor, 1634. Prag Savaşı ile 30 Yıl Savaşları'nın Almanya bölümü sona eriyor, 1635. Fransa Otuz Yıl Savaşları'na giriyor, 1635. Bradenburg Prusyası'nın büyümesi, 1640 (-88). İngiltere'de çarpım işareti kullanıma giriyor, 1631. Oughtred sürgülü hesap cetvelini icat ediyor, 1632. Van Dyck saray ressamı olarak İngiltere'ye yerleşiyor, 1632. Calderon de la Barca: Hayat Bir Rüyadır, 1635. Corneille: Le Cid, 1637. Descartes: Usul Üzerine Nutuk, 1637. Venedik'te ilk opera binası, 1637. Covert Garden Pazarı, Lonra, 1634. İngiltere'de işkence sona eriyor, 1638. Fransa'da ilk tırtıklı kenarlı madeni para, 1639. | Portekiz, İspanya'dan ayrılarak bağımsız oluyor, 1640. İngiliz İç Savaşı başlıyor, 1642 (-6). XIV. Louis, Fransa kralı, 1643 (-1715). Vestfalya Antlaşması Otuz Yıl Savaşları'nı sona erdiriyor, 1648. Hollanda'nın bağımsızlığı şeklen tanınıyor, 1648. Rusya tüm köylülerin serf olduklarını ilan ediyor, 1649. İngiltere I. Charles'ın idamı, 1649. İngiltere'de Uluslar Topluluğu yasası, 1649 (-53). Tıpta arsenik kullanılıyor, 1641. Evangelista Torricelli barometreyi icat ediyor, 1643. Manchester'da pamuklu kumaş fabrikası kuruluyor, 1640. Püritenler İngiltere'de tiyatroları kapatıyor, 1642 (-60). İngiltere'de gelir vergisi, 1642. Duvar kağıdı kullanımı yaygınlaşıyor, 1645. |
1650 | 1660 | 1670 |
İlk İngiliz-Hollanda Savaşı: Hollanda'nın gerileme dönemi başlıyor, 1662 (-3). Cromwell, İngiltere Lord Protector'u, 1653 (-8-). Rusya Polonya'yla yaptığı savaşta Ukrayna'yı kazanıyor, 1654. XIV. Louis Reims'te taç giyiyor, 1654. İsveç İmparatorluğu'nun yükselişi, 1658. Pireneler Barışı İspanya'nın gerilemesinin işareti oluyor, 1659. William Harvey embriyoloji araştırmalarına başlıyor, 1651. Thomas Hobbes: Leviathan, 1651. Viyana'da ilk opera binası, 1652 Blaise Pascal olasılık kuramını açıklıyor, 1654. Huygens Satürn'ün halkalarını gözlemliyor, 1655. San Pietro Bazlikası, Roma, Bermini tarafından tamamlanıyor, 1656. Velazquez: Nedimeler, 1656. Rusya içki dükkanlarını yasaklıyor, 1652. Paris'te posta kutuları, 1653. Berlin'de gazeteler, 1655. Londra'da çikolata dükkanı, halka çay satışı, 1657. | İngiltere'de II. Charles dönüyor, 1650 (-85). XIV. Louis mutlak hükümdar oluyor, 1661. Osmanlılar Macaristan'ı işgal ediyor, 1664. İkinci İngiliz-Hollanda Savaşı 1665 (-7). İngiltere ve Fransa Hollanda için savaşıyor, 1666. Aix-la-Chapelle Antlaşması Veraset Savaşı'nı sonlandırıyor, 1668. Osmanlılar Girit'i alıyor, 1669. Fransız kültürünün altın çağı, 1660. Samuel Pepys: Samuel Pepys'in Günlüğü, 1660 (-9). Royal Society, Londra, 1662. Boyle Yasası, 1662. Moliere: Tartüf, 1664. Robert Hooke bitkilerin "soluduğunu" keşfediyor, 1665. Kraliyet Bilimler Akademisi kuruluyor, 1666. Newton kalkülüsü icat ediyor, 1666; yansıtıcı teleskop, 1668. John Milton: Paradise Lost, 1667. Londra'da büyük veba salgınıında 70.000 kişi ölüyor, 1665. Büyük Londra Yangını, 1666. | Jan Sobieski Ukrayna Kazaklarını baskı altına alıyor, 1670. İspanya ve Birleşik Eyaletler Fransa'ya karşı ittifak kuruyor, 1671. Macar Ayaklanması; terör devri, 1671. Üçüncü İngiliz-Hollanda savaşı, 1672 (-4). Jan Sobieski Polonya kralı seçiliyor, 1674. III. William İngiltere prensesi Mary'yle evleniyor, 1677. Blaise Pascal: Düşünceler, 1670. Vermeer: Sanatçı Atölyesinde, 1670. Isaac Newton yansıtıcı teleskopbu mükemmelleştiriyor, 1671. Leibniz'in ilk hesap makinesi, 1671. Christiaan Huygens sarkaçlı saati tasarlıyor, 1673. Moliere: Hastalık Hastası, 1673. Christopher Wren: Greenwich Gözlemevi, 1675. Racine: Phaidra, 1677. John Buryan: Mümin'in Yolculuğu, 1678. Saatlerde yelkovan kullanımı, 1670. Japonya'dan Hollanda'ya kasımpatı gidiyor, 1678. |
1680 | 1690 | 1700 |
XIV. Louis, sarayı Versay'a taşıyor, 1682. İspanya ve İmparatorluk Fransa'ya karşı savunma birliğinde, 1682. Türkler Viyana'yı kuşatıyor, 1683. Nantes Fermanı iptal ediliyor; Huguenot'lar Fransa'dan kaçıyor, 1685. II. James, İngiltere'nin Katolik kralı, 1686 (-8). XIV. Louis'ye karşı Augsburg Birliği, 1686. İngiltere'de "görkemli devrim", 1688. Büyük Petro, Rusya çarı, 1689 (-1725). Jacques Bossuet: Fransızca ilk dünya tarihi, 1681. Edmond Halley "Halley Kuyruklu Yıldızı"nı gözlemliyor, 1682. Isaac Newton: Principia Mathematica, 1687. Purceli: Dido ve Aeneas, 1689. Kahve, şehri kuşatan Türkler aracılığıyla Viyana'ya ulaşıyor, 1683. | Rijswizk Antlaşması Augsburg Birliği'nin savaşına son veriyor, 1697. İspanya'da veraset sorunu nedeniyle Paylaşım Antlaşması, 1698. Avusturyalılarla Karlofça Antlaşması: Osmanlı ilk kez toprak kaybediyor, 1699. Kutsal Birlik Savaşı, 1699. John Locke: İnsan Arılığı Üzerine Bir Deneme, 1690. Huygens ışıkla dalga kuramını geliştiriyor, 1690. Stradivarius kemanları, 1690. İlk Fransızca sözlük, 1694. Schönbrunn Sarayı, Viyana, yeniden inşa ediliyor, 1696 (-1700). İlk metronom, 1696. Savery pratik buhar makinesini geliştiriyor, 1698. Newton ses hızını hesaplıyor, 1698. Kömür gazının bir aydınlatma aracı olduğu gösteriliyor, 1691. Lloyd's Coffee House deniz sigortacılığının merkezi oluyor, 1692. Bank of England kuruluyor, 1694. | YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYIN |