Depresyon kelimesi genellikle üzüntüden huzursuzluğa kadar değişen semptomları tanımlamak için kullanılır. Bununla birlikte, klinik olarak anlamlı depresyon, bir kişinin semptomları belirli bir eşiğe ulaştığında ve resmi tanı olarak nitelendirildiğinde ortaya çıkar.
Klinik olarak anlamlı depresyon kriterlerini karşılamak için, bireyin sıkıntısı önemli olmalı ya da semptomlar günlük işleyişi bozmalıdır – ki bu üzülmek ya da üzgün olmakla aynı şey değildir.
Herkes bazen bitkin hisseder ve üzüntü dönemleri geçirmiş olabilir. Bununla birlikte, klinik olarak anlamlı depresyonu olan bir kişi, sürekli yaşadığı üzüntü, depresif bir ruh hali veya zevk aldıkları aktivitelere olan ilginin azalması ve günlük yaşamlarında işlevlerini yerine getirme kabiliyetlerini engelleyecek şekilde diğer bazı depresyon belirtileriyle karşılaşır.
Üzgün, ama yine de çalışıp sosyalleşebilen biri, klinik olarak anlamlı depresyon eşiğini karşılamıyor. Ancak, konsantre olamama nedeniyle okulda dersleri eksik olan ya da yataktan çıkmakta zorlanan ya da işlerine yetişemeyen bir kişi klinik olarak depresyona girebilir.
Belirtileri
Klinik olarak anlamlı depresyon belirtileri, kalıcı oldukları için bazen düşük ruh hali ve üzgün olma duygularından ayrılır.
Bir gün hatta bir hafta boyunca üzgün hisseden biri genellikle semptomların düzeldiği varsayılarak klinik olarak anlamlı depresyon kriterlerini karşılamayacaktır.
Semptomlar iki hafta sonra düzelmezse ve kişinin işlevsel yeteneğinde büyük bir değişikliğe neden olursa, klinik olarak anlamlı depresyon yaşıyor olabilirler.
Depresyonu gösterebilecek semptomlar şunları içerir:
- Üzüntü, ağlama veya sık ağlama
- Suçluluk, umutsuzluk veya değersizlik duyguları
- Uykusuzluk veya çok fazla uyumak
- Yorgunluk, düşük enerji ve azalan motivasyon
- Normalden daha fazla veya daha az yemek; kilo kaybı veya kilo alma
- Huzursuzluk, ajitasyon ve kaygı
- Öz bakım ve ev işleri gibi görevleri tamamlamada sorun
- Sevdiğiniz aktivitelere ilginin kaybolması / azalması
- Konsantre olma, odaklanma ve karar verme güçlüğü
- Ölüm veya intiharı düşünmek veya kendine zarar verme düşünceleri
Depresyon ve keder / üzüntü
Keder yaşayan bir kişide klinik olarak anlamlı depresyon tanısı koymak zor olabilir. Kederi depresyondan ayırt etmek zor olabilir, çünkü birbirlerinden farklı olmalarına rağmen benzerlikler gösterirler.
Büyük bir kayıp yaşadıktan sonra birisinin derin bir üzüntü ve diğer klinik depresyon belirtilerini hissetmesi beklenir. Keder belirtileri genellikle zamanla iyileşir, ancak bu olmazsa veya işleyişte önemli bozukluklara neden oluyorlarsa, kederli birine depresyon teşhisi konabilir.
Semptomları klinik olarak anlamlı olmayan bir kişi, depresif bozukluk kriterlerini karşılamasa bile yine de sıkıntı yaşayacaktır.
Üzüntü zaman içinde kendi başına veya arkadaşların ve ailenin desteğiyle çözülebilir. Bununla birlikte, klinik olarak önemli depresyona ilerlerse, bir kişinin doktorundan destek alması gerekebilir.
Nedenler
Depresyonun birçok potansiyel nedeni olduğu düşünülmektedir ve araştırmacılar genellikle durumun gelişmesi için birkaç farklı faktörün bir araya geldiğine inanmaktadır.
Bir kişinin çevresi ve genetik gibi belirli faktörler, birisini yaşamları boyunca depresyona daha yatkın hale getirebilir. Ergenlik, hamilelik ve menopoz sırasında hormonların değişmesi gibi biyolojik ve fiziksel değişiklikler de depresyon belirtilerine yol açabilir.
Depresyonun nedeni açıkça bir kişinin hayatındaki bir yatkınlık veya olaya bağlı olmayabilir. Bazen insanlar depresyon geliştirir ve kendilerini iyi hissetmeleri için bir "neden" olmadığını düşünürler. Bununla birlikte, beynin, kimyasının ve vücudun diğer bölümlerinin (bağırsak gibi) depresyona katkıda bulunduğu yollar çok karmaşıktır.
Depresyonda olan her kişi için nedenler farklı olsa da, depresyonun kendisi çok yaygındır. Dünya Sağlık Örgütü, dünyada yaklaşık 300 milyon insanın depresyonla yaşadığını tahmin ediyor. ABD'deki yetişkinlerin yaklaşık %6,7'si geçtiğimiz yılın bir kısmında büyük bir depresif dönem geçirdi.
Herkes, çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere yaşamın herhangi bir aşamasında klinik olarak önemli depresyon geçirebilir. ABD'de 12-17 yaşları arasında yaklaşık 3,2 milyon genç geçen yıl en az bir majör depresyon geçirdiğini bildirdi.
Ne yazık ki, depresyon semptomları gözden kaçırılabileceği veya davranış problemleri gibi diğer nedenlerle ilişkilendirilebileceği için, depresyonu olan birçok çocuk ve genç teşhis edilemediği için tedavi edilemiyor.
Yaşlı yetişkinler ve yaşlılar da depresyon riski altındadır. Sosyal izolasyon, sağlık sorunları ve duygusal yaşlanma süreci gibi faktörler klinik olarak anlamlı depresyon belirtilerine katkıda bulunabilir.
Teşhisi
Birkaç farklı depresyon türü vardır. Her biri döneme, varsayılan nedenlere ve semptomlara göre değişir. En etkili tedavi, tipe olduğu olduğu kadar kişiye göre de değişecektir.
Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabında (DSM-5) kategorize edilen en yaygın depresif bozukluklardan bazıları şunlardır.
- Yıkıcı duygudurum düzenleyememe bozukluğu: Sık sık öfke patlamaları, öfke ve sinirlilik olan çocuklar için tanı.
- Majör depresif bozukluk (MDB): İki haftalık yoğun üzüntü ve / veya diğer birçok depresyon belirtisi olan hemen hemen tüm aktivitelere olan ilgi kaybından sonra tanı konur.
- Kalıcı depresif bozukluk (PDD): İki veya daha fazla yıl sürebilen kronik depresyon belirtileriyle tanı konur.
- Premenstrüel disforik bozukluk (PMDD): Menstrüel siklusların çoğunda regl başlangıcından kısa bir süre önce başlayan depresif belirtiler.
DSM teşhis kriterlerinin tarihçesi
Duygudurum bozukluklarının teşhisi için kriterler ve bunların klinik önemi DSM tarafından belirlenir. Her birkaç yılda bir DSM güncellenir ve akıl hastalıklarının teşhisi için kriterler değişebilir.
DSM tarihi boyunca, depresif bozukluk kriterleri birkaç kez değişmiştir. DSM-III, akıl hastalığı için geniş bir tanı kriterlerine sahiptir. 2000 yılında DSM-IV, tüm ruhsal bozuklukların tanı kriterlerine "klinik olarak anlamlı sıkıntı ve bozulma" ekledi.
DSM-5 2013'te piyasaya sürüldüğünde, klinik anlamlılık standartları devam etti. Editörler ayrıca depresif bozukluklar için tanı ölçütlerini optimize etmek için çeşitli şiddet ölçütleri eklediler.
Tedavisi
Doktorunuz sizde klinik olarak önemli depresyon belirtileri olduğunu belirlerse, muhtemelen tedaviyi tartışmak isteyecektir. Tedavi seçenekleri, semptomlarınızı nasıl deneyimlediğinize ve doktorunuzun DSM kriterlerine ilişkin olarak nasıl algıladığına bağlı olacaktır.
Doktorunuz, büyük bir depresif bozukluk için tam kriterleri karşılamasalar bile semptomlarınız için tedaviyi uygulamanızı önerebilir. Tedavinin artılarını ve eksilerini tartmanız ve bunun doğru bir hareket şekli olup olmadığına karar vermeniz gerekecektir.
Doktorunuz belirtilerinizin kendiliğinden düzelip düzelmediğini görmek için "izlemek ve beklemek" yöntemini tercih edebilir- özellikle durumsal ise (yani yaşamınızdaki büyük bir değişiklik veya kayıptan sonra başladıysa). Bu süre zarfında, doktorunuz stresi yönetmenize ve düzenli egzersiz gibi ruh halinizi iyileştirmenize yardımcı olacak bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmanızı önerebilir.
Depresyon tedavisine başladıktan sonra, tedavinin faydalarını hissetmeniz zaman alabilir. Belirtilerinizi etkili bir şekilde yönetmek için birden fazla tedaviyi denemeniz veya aynı anda birden fazla tedaviyi kullanmanız gerekebilir.
Depresyonu olan birçok kişi yardımcı olması için antidepresan ilaçların ve tedavinin bir kombinasyonunu tercih edebilir. Birini veya diğerini veya her ikisini denemeye karar vermeniz olası. Ek olarak, tamamlayıcı ve alternatif tıp ve yaşam tarzı değişiklikleri potansiyel olarak yardımcı olabilir. Elektrokonvülsif tedavi (ECT), bazı şiddetli depresyon türleri için etkili bir seçenektir.
Depresyonla başa çıkmak
Herhangi bir akıl hastalığında olduğu gibi, belirtilerinizle başa çıkmanın ve depresyonla iyi yaşamanın yolları vardır. Depresyon belirtileri yaşıyorsanız ancak doktorunuz klinik olarak anlamlı olup olmadığından henüz emin değilse, hangi adımları (atmanız) yapmanız gerektiğinden emin olamayabilirsiniz.
Doktorunuz henüz ilaç veya terapi gibi bir tedavi önermemiş olsa bile, semptomlarınızı yönetmeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır.
Bir destek sistemi oluşturun. Yaşamınızda, depresyonunuz olmasa bile pozitif, destekleyici ve kabul gören insanlara sahip olmak, zihinsel sağlık ve refah için gereklidir. Depresyon belirtileri nedeniyle günlük yaşamınızla başa çıkmakta zorlanıyorsanız, sağlam bir destek sistemine sahip olmak daha da önemlidir. Güvenebileceğiniz ve kendiniz olabileceğiniz insanlar için arkadaşlarınıza, ailenize ve çevrenize bakın. Doktorlar ve akıl sağlığı profesyonelleri de ekibinizin bir parçasıdır, bu nedenle onlarla nasıl hissettiğiniz konusunda açıkça konuşmaktan çekinmeyin.
Vücuduna önem verin. Çeşitli ve dengeli bir diyet; bol su içmek; uyuşturucu, tütün ve alkolden kaçınmak; düzenli egzersiz yapmak; ve düzgün bir uyku rutinine bağlı kalmak, depresyon belirtilerini yönetmeye yardımcı olmak için kendi başınıza üstlenebileceğiniz yaşam tarzı değişiklikleridir. Bazen, bu alanlarda değişiklik yapmak ruh halini önemli ölçüde iyileştirir.
Stresi kontrol altında tutun. Yaşamınızdaki stres kaynaklarını tanımayı öğrenmek, zihninizi ve bedeninizi nasıl etkilediğini öğrenmek ve bunlarla başa çıkmanın etkili yollarını bulmak, geçici veya uzun süreli olsun depresyon belirtilerini yönetmenin bir parçasıdır. Stres, fiziksel ve zihinsel sağlığınız üzerinde derin bir etkiye sahip olabilir. Bunu yönetmek için sağlıklı yollar bulmak, genel refahınız için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir.