II. Dünya Savaşı şifreleri ve şifre kırıcıları konusunu detaylı anlatacağız. Daha önceki yazımızda Enigma makinesinden bahsetmiştik. Alman Enigma makinesi II. Dünya Savaşı'nda taraflarca kullanılan bir dizi elektromekanik rotasyonel şifreleme aygıtının en ünlü örneğidir. İngilizler Type X adında benzer bir makine kullanıyorlardı, Amerikalılar ise daha karmaşık bir şifreleme makinesi olan SIGABA'yı geliştirmişti. Japon şifreleme makinesi PURPLE adı verilen bir kod üretiyordu, bu kod 1942'de kırıldı. Her gün, her saat, hatta her dakika sinyal göndermek için kullanılan bir şifreleme sistemini kırmak muazzam sayıda hesaplama gerektirdiğinden, bütün bu makineler tarafından üretilen şifreli metinler kırılamaz varsayılıyordu.
Ancak, kilit nokta da yine buydu; çoğunlukla zırhtaki çatlak, insan hatası ya da tembelliği sonucunda açılıyordu. Başka bir yazıda anlattığımız Enigma'nın kırılma hikayesi de böyle bir problemi barındırıyor. Enigma şifresinin çözülmesiyle alınan istihbarata ULTRA deniyordu ve tıpkı Zimmermann telgrafında olduğu gibi, ULTRA istihbaratının meselesi de, gizli mesajlarının deşifre edilip okunduğunu Almanlara fark ettirmeden, elde edilen istihbaratla ne kadar ileri gidebileceğiydi.
II. Dünya Savaşı şifreleri ve şifre kırıcıları
- Type X Mark III
Sahada kullanım için tasarlanan bu alet, el manevrasıyla işliyor ve elektrik enerjisi gerektirmiyordu. Bant silindiri şifresiz veya şifreli metin üzere değiştiriliyor; el manivelası ise döner şifre disklerini çeviriyordu.
- SIGABA
Type X'e kıyasla daha karmaşık olan bu makineler 1943 yılından itibaren Kombine Şifre Makinesi sistemiyle mesajlaşma sağladı. Makine sahada kullanılamayacak kadar ağırdı. Şifrelemede beş şifreli rotor diskinin üç seti kullanılıyordu ama reflektör yoktu.
Bletchley Park ve şifre kırıcı kadınlar
İngiltere, Buckinghamshire'daki bu sessiz safiye evi birçok başka zorlu işin yanı sıra, Enigma şifreleme sistemini kırma mücadelesinin de mekanı oldu. 1939'da, yeni kurulan ve Room 40'ın yerini alarak yeni İngiliz şifre çözme merkezi haline gelen Devlet Kod ve Şifre Okulu'nun karargahı oldu. Savaşla birlikte şifre çözümleyiciler, matematikçiler, bilimciler, tarihçiler, dilbilimciler ve bilimsel araştırmacılardan oluşan tuhaf bir grupla doldu. Gruba dikkatle teftiş edilmiş ordu yazıcılarından, sekreterlerden ve muhabere subaylarından oluşan bir kadro destek veriyordu. Yaratıcı işbirliğini teşvik etmek için rounders ve tenis maçları yapılıyordu. Ekibin tek zorlu görevi Enigma değildi, Alman donanmasının el kodu şifresi, İtalyanların ve Japonların mesajları üzerine de çalışıldı.
Manhattan projesinin şifreleri
Savaştaki en önemli ve gizli girişim büyük bir hızla bir nükleer "aygıt" ın geliştirilmesiydi. İngiltere desteğiyle ABD tarafından üstlenilen ve Amerikan fizik dehası Robert Oppenheimer'ın denetiminde çokuluslu bir grup tarafından yürütülen bu projeye "Manhattan" kod adı verilmişti. Bu isim New York şehrinin Manhattan Mühendisler Bölgesi'ndeki ABD Mühendisler Kolordusu'ndan türetilmişti ve projeye onların gözetiminde geliştirilecekti. New Mexico eyaletinde, Sangre de Cristo dağlarının topraklarındaki yürütülen bu çok gizli projenin kod adları şöyleydi:
- 509. Karma Grup
B-29 Superfortress uçaklarını kullanan bu grup, Manhattan Projesi'nin bombardıman kanadını oluşturuyordu.
- Alberta
Pasifik'teki Tinian Adası'nda bombaları monte eden ekip.
- ALSOS
Nükleer bilimcileri ve uranyum gibi hammaddeleri kaçırmak amacıyla Avrupa'nın işgal altındaki bölgelerinde işletilen gizli Müttefik görevleri. Sadece üç adetti.
- Bockscar
9 Ağustos 1945'te Nagazaki'ye atom bombasını atan uçak.
- Box 1663
Projeye dahil olan herkesin kullandığı Santa Fe posta kodu.
- Enola Gay
6 Ağustos 1945'te ilk atom bombasını Hiroşima'ya atan uçak. Adını Pilot yarbay Paul Tibbets'in annesinden almıştı.
- Fat Man
9 Ağustos 1945'te Nagasaki üzerinde patlatılan atom bombası.
- Fisyon
Otto Frisch tarafından bulunan bu terim, atomları nötron bombardımanına tutarak ayırmak anlamına gelir.
- Gadgets
Los Alamos görevlililerinin genel olarak geliştirdikleri nükleer aygıtlar için kullandıkları bir terim. Küçük aletler…
- Little Boy
6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya atılan atom bombası.
- Site-Y
Los Alamos laboratuvarı. Bölgenin sakinleri buraya "Tepe" de diyordu.
- Trinity
16 Temmuz 1945'te yapılan ilk nükleer denemenin yeri.
II. Dünya Savaşı operasyonlarının kod adları
II. Dünya Savaşı'na katılan çoğu kuvvet, yüzeysel bir güvenlik düzeyi sağlamak için hemen hemen her operasyon ya da girişime bir kod adı veriyordu.
- Adlertag
Britanya Muharebesi'ne yol açan Luftwaffe saldırısı, 1940
- Attila
Fransa'nın Vichy bölgesinin Naziler tarafından işgali, 1942
- August Storm
Mançurya'nın Sovyetler Birliği tarafından istilası, 1945
- Avalanche
Müttefiklerin Salerno'ya yaptığı çıkarma, 1943
- Avonmouth
Narvik'e Müttefik harekatı, 1940
- Bagration
Belarus'u özgürleştirme amaçlı Sovyet taarruzu, 1944
- Barbarossa
Almanya'nın Soyvetler Birliği'ne saldırısı, 1941
- Cartwheel
Güneybatı Pasifik'teki birleşik müttefik operasyonları, 1943
- Gomorra
Birleşik Krallık Hava Kuvvetleri'nin Hamburg'a yaptığı bombardıman, 1943
- Ichi-Go
Çin'de Japon Taarruzu, 1944
- I-Go
Japonya'nın Güneybatı Pasifik'teki karşı taarruzu, 1943
- Lightfoot
El Alamein Muharebesi, 1942
- Market-Garden
Arnhem yakınlarına Müttefik çıkarması, 1944
- Nordlicht
Leningrad'a Alman Taarruzu, 1942
- Overlord
Müttefiklerin Normandiya'yı istilası, 1944
- Steinbock
Almanların İngiliz şehirlerine yaptığı hava saldırıları, 1944
- Torch
Fransız Kuzey Afrikası'na yapılan Müttefik çıkarmaları, 1942
- Weiss
Almanya'nın Polonya istilası, 1939
II. Dünya Savaşı şifreleri ve savaşın genelinde görülen her şeyi gizleme sorumluluğuyla ilgili bir takım bilgiler verdik. Savaşın seyrini değiştiren Enigma'nın kırılış hikayesini buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.