Bir insanın kan grubu zamanla değişebilir mi? Uzun yıllar boyu insanın kan grubunun değişmez olduğu kabul edildi. Ancak yeni keşfedilen bazı etkenler var. Herkes belirli bir kan grubuyla doğar. Bu kan grubu AB pozitif, O negatif veya ikisinin arasında bir şey olabilir. Kan grubunun tüm hayat boyu sahip olunan değişmez bir özellik olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Bir açıdan doğru olsa da, insanın kan grubu aslında değişebilirdir. Tıpkı saç renginin yıllar içerisinde değişmesi gibi insana dair birçok biyolojik özellik değişebilir yapıya sahip. Ancak bunun kan grubu için de geçerli olduğunu bilmek şaşırtıcı gelebilir. Bu fenomenin nasıl yaşandığına değinelim.
Bir İnsanın Kan Grubu Nasıl Değişebilir?
İnsanın kan grubu bazı durumlarda değişime uğruyor. Bunun nedenleri arasında her şeyden önce kemiklerin içerisindeki hücrelerin oynadığı önemli rol var. Kan gruplarından bahsederken A-B-O ve Rh sistemleri kullanılıyor. Her biri kırmızı kan hücresinin yüzeyindeki farklı antijenleri ifade eder. A tipi kanda A antijeni, B tipinde B antijeni, AB tipinde her ikisi görülür ve O tipinde hiçbiri yoktur.
Kan gruplarına eklenen pozitif veya negatif işaretse Rh faktörü adı verilen bir proteini ifade eder. Pozitif olması Rh faktörüne sahip olunduğunu ve negatifse olunmadığını gösteriyor Hangi kan özelliklerine sahip olduğumuz genetik olarak belirlenir. İnsanın hangi kan grubuyla doğduğunu bilmesi birçok yönden hayati öneme sahip.
Kanıtlanmış Etkenlerden Biri
Nakil gibi bir işlem sırasında kişinin vücuduna kan grubuyla uyumlu olmayan bir kan aktarıldığında potansiyel olarak ölümcül bir tepki meydana gelebiliyor. Dolayısıyla insanda kan grubunu değiştirebilecek herhangi bir etken varsa bunu anlamak önemli. Hematopoietik kök hücre nakli şu ana kadar insanın kan grubunu değiştirebildiği bilinen kanıtlanmış durumlardan biri: Bu hücrelere kısaca HSC deniyor ve çoğunlukla kemikler olmak üzere vücudun her yerindeler.
Kanser gibi zorlu hastalıklar kimi zaman hematopoietik kök hücreye zarar verir veya onu tamamen yok etmeye çalışır. Böyle durumlarda kişi zaman içerisinde yenisine ihtiyaç duyar. Bu yeni hücreler kişinin vücudundaki başka bir bölgeden üretilebiliyor. Ancak aynı zamanda bir donörden de alınabiliyor.
Donörden alınması durumunda bu bağış insanın kan grubunu değiştirebiliyor. Kan grubunun değişmesinin temel nedeni şudur: HSC, kemiklerinize yerleştiği anda kırmızı kan hücresi gibi birbirinden özel hücreler üretmeye başlar.
Kemik İliği Nakli ve Kan Grubu Değişimi Arasında Bağlantı Var mı?
Bu nedenle, genleri farklı bir kan grubuna ait olan birinden hematopoietik kök hücre nakli aldığınızda kan grubunuz da değişir. HSC naklini muhtemelen ilk defa duyduğunuzu düşünebilirsiniz. Ancak aslında oldukça yaygındır. Kemik iliği nakli hemen herkesin mutlaka duyduğu bir HSC nakli. İsmi aksini çağrıştırsa da bu nakil kişinin kemiğinin içindeki dokuyu değiştirmekle ilgili değildir.
Daha ziyade birisine yeni hematopoietik kök hücreler vermekle ilgilidir. Amaç kanserli olanların yerini alması. Bu noktada şu soruyu sorabilirsiniz: Vücut bu uyumsuz kan hücrelerine saldıramaz mı? Bu nedenle HSC naklinde vericinin, alıcı ile aynı kan grubuna sahip olması önemsenir. Ancak istisnanın yaşandığı bir durum var:
Katı organ naklinin aksine, doktorlar bu vakada sadece A-B-O kan grubuna bakmıyor. Daha ziyade iki insanın aynı insan lökosit antijenine veya HLA tipine sahip olmasına önem verirler. Çünkü vücut belirli hücrelerin kendisine ait olup olmadığını anlarken aslında A-B antijenleri gibi ipuçlarını ele alıyor.
Ancak HSC nakillerinde bu antijenler aslında kan hücresindeki antijenden daha önemlidir. Çünkü kırmızı kan hücresi haline gelen kök hücrede henüz A-B antijenleri yoktur ancak HLA vardır. Uyumsuzluk halinde nakilde bazı komplikasyonlar görülebiliyor ancak bazen kan grubu değişimi yaşamak hiç nakil yaptırmamaktan daha iyidir.
İnsanın kan grubunun değişebileceği gerçeği bedenlerimizin hayranlık uyandıran sistemine bir başka bakış sunuyor. Vücudumuz, gerçek dünyada taklit edilmeyecek kadar karmaşık sistemlerden oluşmaktadır. Kan grubu gibi basit görünen bir şeyi dahi yeterince iyi anlamak hayat kurtarıcı etkilere sahip olabiliyor.