Saçlarınızı bozan bir günden trajik bir doğal afete kadar rüzgar son derece yıkıcı olabilir. Kendisini bu yüzden zorlu bir düşman gibi düşünebilirsiniz. Ancak ya rüzgar olmasaydı? Rüzgar olmasa uçaklar yine de uçar mıydı? Hava durumu nasıl olurdu? Dünya rüzgarsız nasıl bir yere dönüşürdü?
Rüzgarsız Bir Dünya
Ilıman sıcaklıklar, tohum dağılımı, tozlaşma, kurak bölgelerde beklenen yağmur… bunlar için rüzgara ihtiyaç vardır. Kirli bir şehirde temiz bir gökyüzü mü? Cevap yine rüzgar. Rüzgar ayrıca hava modellerinin ve ekosistemlerin oluşmasını sağlar. Rüzgarsız Dünya başka bir yabancı gezegen gibi olurdu. Peki ama rüzgar nedir?
Rüzgarın Oluşumu
Biraz aklın sınırlarını zorlama zamanı. Rüzgar, Dünya'nın eşit ısınmamasının bir sonucu. Güneş'in denizi ısıtması karayı ısıtmasından uzun sürer. Bu durum denizin üstündeki havanın düşük basınca ve karanın üstündeki havanın yüksek basınca sahip olmasını sağlıyor.
Bu birbirine zıt hava basınçları difüzyona neden oluyor. Difüzyon, yüksek yoğunluklu bir şeyin düşük yoğunluklu bir şeye doğru yaptığı harekettir. Buzun içeceğin içinde erimesine neden olan prensip budur. Hava durumuna gelince bu etki farklı hava basınçlarının birlikte hareket etmesini sağlıyor ve rüzgarı oluşturan budur.
Dünya'nın dönüşü ve hızı da rüzgar ve hava durumu modellerini etkiliyor. Buna Coriolis etkisi denir ve fırtınaların Güney Yarımküre'de saat yönünde ve Kuzey Yarımküre'de saat yönünün tersine dönmesini sağlar.
Dünya her gün bir tam dönüş yapar ancak Dünya'nın şekli nedeniyle (ekvatorun geniş, kutupların dar olması) gezegenin her noktası aynı hızda dönmez. Ekvator en geniş ve dolayısıyla en hızlı dönen nokta. Hızı 1.600 km/saattir. En dar kutup noktalarında dönme hızı 2 metreye düşer.
Dünya'da hava akımı bu nedenle Kuzey Yarım Küre'de sağa, Güney Yarım Küre'de sola dönerek ilerler. Coriolis etkisi rüzgarın sıcak havayı Ekvator'dan Kuzey ve Güney kutuplarına getirmesini sağlıyor. Bu sıcaklık dağılımı çok önemlidir ve Dünya'da havanın ılıman olmasını sağlayan şeydir.
Rüzgar Esmeyi Bıraktığında Yaşanacaklar
Dünya'da hem sıcak hem de soğuk havayı gezegen boyunca dolaştıracak hafif bir esinti veya güçlü bir fırtına olmasa yaşaması imkansız bir yer haline gelirdi. Ekvator çevresindeki alanlar aşırı derecede ısınır ve kutuplar ise yekpare buza dönerdi. Bütün ekosistemler değişir ve bazıları yok olurdu.
Rüzgarın tek etkisi sıcaklık değildir. Yağmur bulutlarını da rüzgar taşıyor. Bu durumda yanında su kütlemesi bulunmayan topraklar kuruyarak çöle dönüşürdü. Suya yakın araziler ise çok fazla yağış alırdı.
Bu aşırı uçlu sıcaklık ve soğukluk nedeniyle Ekvator ve kutuplar gibi uç noktalar insanlarca terk edilir ve ılıman yerlere kitlesel bir göç başlardı. Endonezya, Brezilya ve Kolombiya gibi yerlerde kimse yaşamaz; Kuzey Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kanada ve Güney Avrupa gibi yerler yoğun nüfus baskısıyla karşılaşırdı.
Dahası, rüzgarın olmayışı okyanus akıntılarını etkileyerek hava düzenlerini daha da değiştirirdi. Dünya tamamen farklı bir yere benzerdi. Bununla birlikte kasırga veya siklon olmazdı. Bu şiddetli rüzgarlar ülkelerde can kaybına ve yüz milyarlarca dolar hasara neden oluyor.
İnsanlar Rüzgarsız Yaşayabilir mi?
Yine de rüzgarsız bir dünyada yaşamanın maliyeti yüksek olurdu. Öncelikle, bol yağmur alan kıyı bölgelerindeki suyu güneşli ve kurak tarım arazilerine taşımak için devasa sulama altyapıları kurmak gerekirdi.
Sulama çözülse bile değişen iklimle beraber yeterli gıdanın üretilmesinde sorun yaşanırdı ve tüm dünyada kıtlık olurdu. Kıtlık altında dünya nüfusu giderek azalır ve insanlık artık daha fazla ilerleyemezdi. Bununla birlikte uçaklar rüzgarsız uçabilirdi. Uçaklar uçuşta rüzgarı kullansa da varlığı şart değil. Rüzgar sadece daha hızlı havalanmayı sağlar. Rüzgar olmadan kalkış için gereken hıza ulaşmak için daha fazla yakıt harcanırdı.
Rüzgar atmosfer için önemlidir ve genelde bunun hiç farkında değiliz. Atmosfer yalnızca sıcak bir günde serin esinti sağlamakla kalmaz aynı zamanda ekosistemleri oluşturur. Rüzgar olmadan Amazon yağmur ormanları olmazdı. Amazon, dünyadaki oksijenin %25'ini ürettiğinden onu kaybetmek insanlık ve yaşam için kötü olurdu.