Oswald Mosley Kimdir? Britanya Faşistler Birliği Lideri

Britanya sınırlarına faşizmi aşılamaya çalışan Oswald Mosley'nin çabaları.

Britanya Faşistler Birliği
Britanya Faşistler Birliği bayrağı

Avrupa'da 20. yüzyılın önemli faşist liderleri arasında Benito Mussolini, Francisco Franco ve Adolf Hitler sayılabilir, ancak Oswald Mosley kendi Britanya sınırları dışında o kadar iyi bilinmemektedir. Bununla birlikte, Mosley'nin mirası İngiliz siyasetinde hala hissedilmektedir ve popüler İngiliz suç dizisi "Peaky Blinders" da kötü adam olarak tasvir edilmesi, halkın karaktere olan hayranlığının daha da çoğaldığına işaret etmektedir.

Mosley, aristokrat bir İngiliz ailesinde doğmuş ve I. Dünya Savaşı'na katılmış olmasına rağmen, İngiliz Parlamentosu'nun en genç üyelerinden biriydi. Kariyerindeki iniş çıkışlara rağmen, Avam Kamarası'ndaki hitabet yeteneği ve Keynesyen ekonomiye dayanan, dönemin İşçi Partisi yönetimi tarafından nihai olarak reddedilen ancak yine de kendisine saygı kazandıran makul önerileri nedeniyle çok seviliyordu. Mosley'nin İngiliz siyasetine dair derin hayal kırıklığı arttıkça, toplumsal sorunların temel nedenlerine ve bu sorunların çözümüne yönelik stratejilere dair görüşleri de değişmeye başladı.

Mosley 1931 yılına gelindiğinde, otoriter bir rejim kurma hedefiyle kurduğu Yeni Parti için yerleşik İngiliz siyasi partilerinden ayrılmıştı. Ertesi yıl başarısız bir faşist örgütle birleşerek İngiliz Faşistler Birliği'ni kurdu. Mosley mitinglerini Mussolini ve Hitler'in mitinglerine dayandırarak kısa sürede hatırı sayılır bir takipçi kitlesi oluşturdu. Hatta bir süre için, İngiliz hükümetini Hitler'in Nazi Almanyası ile bir barış anlaşması yapmaya teşvik edebilecek gibi göründü.

Ancak tüm bunlar savaş ilan edildiğinde değişti.

Oswald Mosley
Oswald Mosley 4 Ekim 1936'da Doğu Londra'daki bir Faşist mitingde, British Library.

Anti-faşist bir tarihçi olan Morris Beckman, Nazi Almanya'sının durdurulamayacağı anlaşıldığında Oswald Mosley ve İngiliz Faşistler Birliği'nin (BUF) ulusal güvenliğe açık bir tehdit olarak görüldüğünü iddia etmektedir. Beckman, İngiliz hükümetinin, Nazilerin Birleşik Krallık'ı işgal etmesi halinde Mosley ve BUF gibi yerli faşistlerin içerideki düşman haline geleceğini fark ettiğini iddia etmektedir.

1940 yılının Mayıs ayında Mosley, ulusal güvenliğe potansiyel bir tehdit oluşturduğu gerekçesiyle tutuklandı. Savaş süresince tutuklu kalmadı. 1943 yılında özgürlüğüne kavuştu. Diana Mosley, kocasının flebit olduğunu söyleyerek Churchill'in eşinden kocasının eve gitmesine izin vermesini istedi. Serbest bırakıldığında büyük bir kargaşaya neden oldu çünkü savaşın dehşetine rağmen Birleşik Krallık'ta faşistler hala aktifti.

Oswald Mosley: Başka bir isimle faşizm

İngiliz Faşistler Birliği'nin eski lideri Oswald Mosley, Londra'nın doğusundaki bir toplantıda, bir aracın tavanından büyük bir kalabalığa hitap ediyor. 1948 yılında, siyasi ve ekonomik olarak birleşik bir Avrupa'yı savunan "Birlik" hareketinin lansmanını yaptı.

Morris Beckman'a göre, II. Dünya Savaşı'nın sonuna doğru sadece İspanya ve Birleşik Krallık'ta faşist örgütler vardı. 1945'te Oswald Mosley'nin totaliter kahramanları Hitler ve Mussolini gitmişti ama Mosley destekçilerini harekete geçirmeye ve savaş sonrası yeni siyasi duruma uyum sağlamaya hazırdı. Journal of Contemporary History'ye göre, Mosley savaştan sonra taraftarlarına, kendisinin 1930'ların faşist içerikli literatürünü yaymaya devam etmesinin de gösterdiği gibi, savaşın ve hapishanenin faşist görüşlerini güçlendirdiğini söylemiştir.

Mosley, BUF'un diktatörlük yanlısı görüntüsünün Nazi Almanya'sına yönelik savaştan sonra İngiliz halkının sempatisini kazanmak için yetersiz olduğunu fark etti ve 1946'da yöntemlerini değiştirdi. Pan-Avrupa hükümeti kurmak için AB'den 30 yıl önce Birlik Hareketini (Union Movement) kurdu. Günümüzde AB'ye destek artık sol bir tutum olarak kabul ediliyor, bu nedenle Mosley'nin kariyerinin bu bölümü tuhaf görünebilir. The New European'a göre, Birlik Hareketi'nin amacı bütün Avrupalı Yahudilerin Filistin'e tahliye edilmesi çağrısında bulunarak eşitlikçi olmaktan uzaktı.

İngiliz faşistlerin Holokost inkarı

Oswald Mosley'nin İngiliz Faşistler Birliği'ni kurduğu 1930'lardan bu yana, antisemitizmi göze batan bir özelliği olmuştur. Morris Beckman, BUF'un antisemitizmi bilinçli bir şekilde kullanarak öfkeli Britanyalıların kalplerini ve zihinlerini kazanmaya çalıştığını ve ülkedeki sorunların Yahudi toplumundan kaynaklandığını öne sürdüğünü belirtmektedir. Nazi Almanyası'nın 1945'te çöküşünden sonra, Holokost vahşeti yaygın olarak biliniyordu; yine de Mosley'in nefreti Holokost inkarcılığı biçimini alarak hız kesmeden devam etti.

The Jewish Chronicle'ın yazısına göre, Nazi toplama kamplarının ortaya çıkarılmasının ardından tarihçiler, Avrupa'da Holokost inkarcılarındaki yükselişin olası nedeni olarak Mosley de dahil olmak üzere bir dizi faktöre işaret etti. Nürnberg mahkemelerini kınamasının yanı sıra, Buchenwald ve Belsen'deki toplama kamplarının varlığına da açıkça itiraz etmiş, gaz odaları ve toplu katliamlara ilişkin fotoğrafik delilleri alaya almış, kamplarda yaşananlar hakkında Hitler'in bir bilgisi olabileceğini reddetmiş ve gerçekten var olduğunu kabul ettiği kamplardaki kötü koşulların "Müttefik bombardımanı ve sonrasında ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklardan" ileri geldiğini savunmuştur.

Oswald Mosley'nin siyasi başarısızlıkları

Notting Hill ayaklanmaları 1958 yazında Londra'yı sarstı ve beyaz Britanyalılar o dönemde sayıları 5.000 olan bölgenin Karayipli nüfusuna ırkçı saldırıda bulundu. Irksal gerilimlerden siyasi kazanç elde etmeye her zaman hevesli olan Oswald Mosley, bu olayları Parlamento'ya dönmek için bir fırsat olarak gördü. Empire Windrush gemisi savaş sonrası ilk Karayipli göçmen grubunu Birleşik Krallık'a getirdiğinden beri, Mosley ve Birlik Hareketi Karayip karşıtı duyguları aşılamaktaydı. Kensington North'tan 1959'da güçlü bir göçmen karşıtı zemin üzerinde milletvekili adayı oldu.

Mosley ve yandaşları Notting Hill ayaklanmalarının davalarına geniş bir destek sağlayacağını ummuşlardı, ancak Journal of Contemporary History'nin bildirdiğine göre büyük bir yanılgıya düştüler. Oyların sadece %8.5'ini aldı ve bu nedenle kampanya için yatırdığı paranın yok olmasını izlemek zorunda kaldı. Benzer bir aksilik 1966'da da başına geldi.

Oswald Mosley'nin Fransa sürgünü ve ölümü

Oswald Mosley İngiliz siyasetine geri dönmekte başarısız oldu. Aslen İrlandalı olan ve iki ikametgahı bulunan Mosley, sonunda ailesiyle birlikte Fransa'ya taşındı ve hayatının geri kalanını orada geçirerek anılarını yazdı. 1980 yılına kadar yaşadı ve 84 yaşında hayata veda etti.

Washington Post'ta yayınlanan sert bir ölüm ilanında, Mosley'in son yıllarında faşist inançlarını 1972'de yayınlanan bir otobiyografide savunmaya çalıştığı belirtildi. Makalede ayrıca Mosley'in yaşamı boyunca sürdürdüğü antisemitizmden ve İngiliz kültürü üzerindeki zararlı etkisinden de bahsediliyordu. Aynı yayın için yazan Kenneth Rose, Mosley'in hatıratından "korkunç bir geçmişten gelen tuhaf, hayali bir güldürü[,]" olarak bahsetmiş ve "Mosley'in savunmasını çürütecek çok sayıda kanıt var ve ben kendi adıma İngiliz faşizminin temelde iyi niyetli olduğuna ikna olmadım" sonucuna varmıştır. O zamandan beri, çocukları kendilerini babalarının görüşlerinden ayırmak için ellerinden geleni yaptılar; en büyükleri Nicholas, onu özellikle eleştiren iki biyografi kaleme aldı.