Kemikleri güçlü tutmak için süt içeriz ve arkasındaki mantık açıktır: Süt ve süt ürünleri kemiklerimiz için yoğun kalsiyum kaynağı ve kalsiyumun kemikleri güçlendirdiği ve osteoporozu önlediği biliniyor. Ancak çok fazla süt içmek kemikleri kırılgan hale getirebilir mi? Fazla süt tüketmenin kemik erimesi ile ilişkisi nedir? Tüm bunların bazı cevapları var.
Fazla Süt ve Kemik Sağlığı
Sütün insan sağlığı üzerindeki etkisini inceleyen birçok araştırma var. Bunlardan biri İsveç'ten ve sütün kemik sağlığı için iyi olduğunu ancak fazlasının zarar verebileceğini belirtir. Çalışma, çok fazla süt tüketmenin yani günde üç veya daha fazla bardak süt içmenin kırık ve kalça kırığı riskinin artışına ve muhtemelen onunla ilişkili ölüm riski artışına bağlantısını gösteriyor.
Ayrıca, her gün üç veya daha fazla bardak süt içtiğini bildiren kadınların, her gün bir bardaktan daha az içen kadınlara kıyasla ölüm riski neredeyse iki kat artmıştır. Erkekler kadınlar kadar etkilenmez ancak her gün üç veya daha fazla bardak süt içen erkeklerin ölüm oranında hala önemli bir artış olmuştur.
Yine bir başka çalışma daha yüksek süt ve süt ürünü tüketiminin aslında osteoporoz (kemik erimesi) ve kalça kırığı riskini düşürmediğini belirtir. Bu sonuca vaka kontrol çalışmasından daha avantajlı olan kohort çalışmalara bakılarak ulaşılmış.
D Vitamini Cevap Olabilir
Tüm bunlar süt içmemeniz gerektiği anlamına mı geliyor? Henüz değil. İsveç'teki araştırma ilginç soruları gündeme getirse de sütün kısıtlanmasını gerektirecek güçlü kanıtları yok. Sütün hala günlük beslenme önerilerini karşılamaya katkı sağladığını ve kronik hastalıklara karşı korunma sunduğunu gösteren çalışmalar var.
D vitamini ve kalsiyumla dolu bir beslenme güçlü kemiklerin anahtarıdır. Kalsiyum kemik sağlığı ile doğrudan bağlantılı olsa da kalsiyum emilimini D vitamini artırıyor. D vitamini kanda yeterli düzeyde kadar kalsiyum ve fosfat olmasını sağlar ve kemik mineralizasyonunu destekler. Kemik mineralizasyonu (kemiğin kalsiyum fosfat nanokristali ile dolması) kemiğin gücünü artırırken aşırı veya az olması zayıflatır.
Yani yeterli D vitamini olmadan kemikler ince ve kırılgan hale gelecektir ve güçlü yeni kemik oluşumu önlenecektir. D vitamini bu yönüyle yaşlı yetişkinleri kemik erimesine karşı koruyor. D vitamini düzeyi kan testi ile ölçülebilse de kalsiyum düzeyi için böyle bir ölçüm yok. Yani çok süt tüketip ancak yeterli D vitamini alınmadığında kemik sağlığı olumsuz etkilenecek demektir.
Süt Dışındaki Kalsiyum Kaynakları
Şu anda her ihtimale karşı aşırı süt tüketiminden uzak durulması öneriliyor. Sütün içerisinde kontrollü tüketilmesi gereken başka maddeler var. Süt, bardak başına 300 mg kalsiyum içerir ancak kalsiyum için başka birçok iyi diyet kaynağı var. Beslenmenize peynir, yoğurt, yeşillikler (karalahana, lahana), soya fasulyesi, incir, brokoli, portakal, sardalya ve somon (kemikli) ve pek çok zenginleştirilmiş besin ekleyerek yeterli miktarda kalsiyum alabilirsiniz.
Güçlü kemikler için süt içmek isteyenlere öneri günde bir bardaktan fazla içmemektir. Bu alışkanlığı kalsiyum açısından zengin bir diyetle birleştirebilirsiniz. Özellikle kış aylarında günde yaklaşık 1200 mg kalsiyum ve 600 ila 800 IU D vitamini alımı yeterlidir.
Sonuç
Bilimsel çalışmalar süt ve süt ürünü tüketiminin bazı kronik hastalıkların riskini azalttığını ve kemik mineral yoğunluğu üzerinde faydalı etkisi olduğunu gösteriyor. Bununla beraber doğrudan sütün kemik kırılmasına veya kemik erimesine yol açtığı görülmez. Süt tüketiminin kronik hastalıklara (tip 2 diyabet), kardiyovasküler hastalıklara (inme) ve bazı kanserlere (kolorektal, mesane, mide, meme) karşı destekleyici olduğuna dair kanıtlar var.