Birçokları gibi siz de muhtemelen ejderhaların söylencesel hayvanlar olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Ne de olsa uçan, ateş püsküren bir sürüngen gerçek hayatta asla var olamaz, öyle değil mi? Ateş püskürten ejderhaların keşfedilmediği doğru, ancak fosil kayıtlarında uçan kertenkele benzeri yaratıklar görülmüştür. Hatta bazı benzerleri bugün vahşi doğada yaşıyor. Kanatlı uçan canlıların bilimine ve bir ejderhanın ateş püskürebileceğini gösteren olası bilimsel mekanizmalara göz atalım.
Ejderhanın Olası Büyüklüğü
Bilim adamları modern kuşların genel olarak uçan dinozorlardan geldiğini kabul eder. Bu nedenle ejderhaların uçup uçamayacağına dair tartışmamıza gerek yok. Sorun bir ejderhanın insanları ve hayvanları avlamaya yetecek kadar büyük olup olmadığı. Potansiyel cevabı ise, evet.
Geç Kretase dönemine ait teruzor yani uçan sürüngen Quetzlcoatlus northropi bilinen en büyük uçan hayvanlardan biridir. Büyüklük tahminleri değişkenlik gösteriyor ancak en ılımlı tahminler bile kanat açıklığını 11 metre, ağırlığını 200 ila 250 kilogram olarak gösterir. Başka bir deyişle, bir insanı veya keçiyi taşıyabilen modern bir kaplan kadar ağırlardı.
Modern kuşların neden tarih öncesi dinozorlar kadar büyük olmadığına dair teoriler var. Bazı bilim adamları tüylerini uzatmak için harcadıkları enerjinin boyutlarını kısıtladığına inanıyor. Diğerleri ise dünyanın iklimi ve atmosferik kompozisyonundaki değişikliklere işaret ediyor.
Günümüzde Yaşayan Bir Ejderha
Geçmişteki ejderhalar belki bir koyunu veya insanı taşıyacak kadar büyüktü ama "modern ejderhalar" ancak böcekleri, bazen de kuşları ve küçük memelileri yutabiliyor. Bunlar Agamidae ailesine ait iguanian kertenkeleleridir. Bu ailede, evcil sakallı ejderler, Çin su ejderi ve ayrıca vahşi bir cins olan Draco var.
Draco'lar uçan ejderhalar gibidir. Bu hayvanlar tam bir süzülme ustası. Bu kertenkeleler uzuvlarını düzleştirerek ve kanat benzeri kısımlarını uzatarak 60 metreye kadar süzülebiliyor. Draco inişini stabil ve kontrollü hale getirmek için kuyruk ve boyun kanadını kullanır. Gerçek bir ejderha görünen Draco Güney Asya'da yaşıyor. En büyükleri yalnızca 20 santimetredir. Eğer püskürselerdi ejderhalara dair şüphemiz olmazdı.
Kanatsız Ejderha da Olabilir
Ejderhalar devasa olsa da kanatlı olmaları şart değil. Birçoğumuz yılanları karada yaşayan canlılar olarak düşünürüz, ancak havada uzun süre süzülebilen "uçan" yılanlar da var. Bu yılanlar havada bir futbol sahası veya olimpik yüzme havuzunun iki katı kadar mesafeyi süzülebilir.
Örneğin, Asya'nın uçan Chrysopelea yılanı vücutlarını kıvırıp döndürerek 100 metreye kadar "uçar". Bilim adamları yılanın süzülmesi için gereken en uygun açıyı, yılanın kafası yukarı doğru ve kuyruğu aşağı doğru bakacak şekilde 25 derece olarak ölçtü.
Bu kanatsız ejderhalar teknik olarak uçamazken çok uzun bir mesafeyi süzülebiliyor. Yani bir ejderha türü eğer içinde havadan daha hafif gazlar depoluyorsa kanatsız da uçabilir.
Ejderha Ateş Püskürebilir mi?
Bugüne kadar ateş püsküren hayvan bulunamadı. Bununla birlikte, bir hayvanın ateş çıkarması imkansız değildir. Bombardıman böceği (Carabidae ailesi) karnında hidrokinon ve hidrojen peroksit depolar ve tehdit edildiğinde püskürtür. Kimyasallar havaya karışır ve ekzotermik (ısı yayan) kimyasal bir reaksiyona girer. Hedefe tahriş edici bir kaynar sıcak sıvı püskürtmüş olur.
Düşündüğünüzde, canlı organizmalar aslında her zaman yanıcı, reaktif bileşikler ve katalizörler üretiyor. İnsanlar bile kullandıklarından daha fazla oksijen solur. Örneğin, hidrojen peroksit yaygın bir metabolik yan üründür. Asitler ise sindirim için kullanılır. Yine metan yanıcı bir sindirim ürünüdür. Katalazlar kimyasal reaksiyonların verimini arttırır.
Bir ejderha ateş püskürmek için gerekli kimyasalları kullanma zamanı gelinceye dek vücudunda saklayabilir. Ardından onları kimyasal ya da mekanik olarak ateşleyerek dışarı püskürebilir. Bu mekanik ateşleme, piezoelektrik kristallerinin ezilmesiyle oluşan kıvılcım kadar basit olabilir. Piezoelektrik maddeler gibi yanıcı kimyasallar çoğu hayvanda halihazırda mevcut. Örnekler arasında diş minesi, dentin, kuru kemik ve tendonlar var.
Yani hayvanların ateş soluması kesinlikle mümkün. Bu gözlemlenmedi ancak hiçbir canlı türünün böyle bir yetenek geliştirmediği anlamına gelmiyor. Tıpkı ateş püsküren bir organizmanın bunu anüsünden veya ağzındaki özel bir yapıdan yapabileceği gibi.
Bir Ejderha Nasıl Olamaz?
Filmlerde canlandırılan ağır zırhlı ejderhaların olma ihtimali ise biraz düşük. Zira ağır pullar, dikenler, boynuzlar ve diğer kemikli çıkıntılar ejderhanın havalanmasını zorlaştıracaktır. Bununla birlikte hayalinizdeki ejderhanın küçük kanatları varsa bilim bu konuda henüz tüm cevaplara sahip değil çünkü bombus arılarının nasıl uçtuğu bile ancak 2001 yılında anlaşılabildi.
Kısacası, bir ejderhanın var olması, uçabilmesi, insanları yemesi ya da ateş soluması bilimsel olarak mümkün görünüyor.
Anahtar Çıkarımlar
- Bugün ejderha benzeri hayvanlar vardır ve yine ejderhaya benzer fosil kayıtları bulunmuştur. Onlar sadece fantezi ürünü değiller.
- Kanatsız ejderhalar kelimenin tam anlamıyla uçamazken, fizik yasalarını ihlal etmeden uzun mesafeleri süzülebilirler.
- Ateş püskürmek hayvanlar aleminde görülmemiş bir özellik olsa da teorik olarak mümkün. Birçok organizma depolanabilen, salıverilebilen ve yanabilen bileşikler üretiyor.
Ejderhalar Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ejderha kelimesinin taksonomik anlamı nedir?
Ejderha teriminin zoolojik bir anlamı yoktur, ancak Hint-Malaya bölgesinde bulunan birkaç küçük kertenkele türü için Latince genel adı Draco'da kullanılır. Bu isim aynı zamanda Endonezya'da keşfedilen ve Komodo ejderi olarak bilinen dev monitör kertenkelesi için de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ejderha terimi nereden geliyor?
İngilizce ejderha kelimesi Yunanca drakōn kelimesinden gelmektedir ve bu kelime aslen herhangi bir büyük yılan için kullanılmıştır ve mitolojideki ejderha, daha sonra aldığı şekil ne olursa olsun, esasen bir yılan olarak kalmıştır.
Çin ejderhası neyi temsil ediyor?
Asya kültürlerinde ejderha prestijini korumayı başarmıştır ve iyiliksever bir yaratık olarak bilinir. Çin ejderhası olan lung, Çin kozmolojisindeki yin-yang'da cennetin, aktifliğin ve erkekliğin temeli olan yang'ı temsil eder. Ejderha imparatorluk ailesinin amblemiydi ve 1911 yılına kadar Çin bayrağını süsledi.
Bir ejderha genellikle nasıl resmedilir?
Bir ejderha genellikle büyük, yarasa kanatlı, ateş püskürten, dikenli kuyruğu olan pullu bir kertenkele ya da yılan olarak tasvir edilir. Görünüşe göre bu yaratıklara olan inanç, eskilerin ejderhalara benzeyen dinozorlar hakkında en ufak bir bilgisi olmadan ortaya çıkmıştır.