Güneş Benzeri Yıldızın Yakın Geçişi Milyarlarca Yıl Önce Dış Güneş Sistemini Şekillendirdi

Forschungszentrum Jülich ve Leiden Üniversitesi'nden astrofizikçilerden oluşan bir ekibin yeni araştırmasına göre, Samanyolu Galaksimizdeki en az 140 milyon Güneş benzeri yıldızın benzer bir yıldız uçuşu yaşamış olması muhtemel.

Antik yıldız geçişinin anlık görüntüsü
Antik yıldız geçişinin anlık görüntüsü. Turkuaz renkli parçacıklar yıldız geçişi sırasında gezegen bölgesine enjekte edilen TNO'ları göstermektedir. Perturber yıldız, resmin sağ tarafında 110 AU'luk bir perihelion mesafesinde diskin içinden geçmiştir. Görsel: Pfalzner ve diğerleri, doi: 10.1038/s41550-024-02349-x.

Güneş sistemi gezegenleri, genç Güneş'in etrafında dönen bir toz ve gaz diskinden birikmiştir. Bu nedenle gezegenler ortak düzlemlerine yakın dairesel yörüngelerde hareket ederler.

Neptün'ün ötesinde Güneş'in etrafında dönen yaklaşık 3000 küçük cisim gözlemlenmiştir. Şaşırtıcı bir şekilde, çoğu eksantrik ve eğimli yörüngelerde hareket etmektedir. Bu nedenle, bir güç bu Neptün ötesi nesneleri (TNO'lar) oluştukları diskten kaldırmış ve yörüngelerini belirgin bir şekilde değiştirmiş olmalıdır.

Forschungszentrum Jülich'te astrofizikçi olan başyazar Dr. Susanne Pfalzner, "Güneş Sistemimizi düşündüğümüzde, genellikle bilinen en dış gezegen olan Neptün'de sona erdiğini varsayarız" dedi.

"Bununla birlikte, binlerce gök cisminin Neptün'ün yörüngesinin ötesine hareket ettiği bilinmektedir. Çapı 100 km'den fazla olan on binlerce cisim olduğundan bile şüpheleniliyor."

"Şaşırtıcı bir şekilde, bu TNO'ların çoğu Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin ortak yörünge düzlemine göre eğimli olan eksantrik yörüngeler üzerinde hareket etmektedir."

Çalışmada, Dr. Pfalzner ve meslektaşları, tüm farklı TNO popülasyonlarını, konumlarını ve göreceli bolluklarını yeniden üreten olası bir yıldız uçuşunun belirli özelliklerini belirlemek için gözlemlenen TNO özelliklerini binlerce uçuş simülasyonuyla karşılaştırdı.

Araştırmacılar, 0,8 güneş kütleli bir yıldıza 110 AU mesafeden yapılacak bir yanaşmanın, bilinen TNO'ların eğimli ve dış merkezli yörüngelerini açıklayabileceğini buldular.

Dr. Pfalzner, "2003 yılında keşfedilen Güneş Sistemi'nin en dışındaki cüce gezegen Sedna'nınki gibi çok uzak nesnelerin yörüngeleri bile çıkarılabilir" dedi.

"Ve ayrıca gezegen yörüngelerine neredeyse dik yörüngelerde hareket eden nesneler. Böyle bir uçuş, gezegenlere ters yönde hareket eden iki gök cismi olan 2008 KV42 ve 2011 KT19'un yörüngelerini bile açıklayabilir."

Forschungszentrum Jülich'ten Dr. Amith Govind de "Simülasyonlarımızla bulduğumuz günümüzün dış Güneş Sistemi için en iyi eşleşme, Güneşimizden biraz daha hafif olan bir yıldızdır — yaklaşık 0,8 güneş kütlesi" dedi.

"Bu yıldız Güneşimizin yanından yaklaşık 16,5 milyar km mesafeden geçti. Bu Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 110 katı, en dış gezegen Neptün'ün mesafesinin ise dört katından biraz daha az."

Astrofizikçiler ayrıca şaşırtıcı bir şekilde Güneş Sistemi'ndeki dev gezegenlerin yörüngesinde uzak, eğimli ve eksantrik yörüngelerde dolanan düzensiz uyduların aslında yakın yıldız geçişiyle iç Güneş Sistemi'ne fırlatılan TNO'lar olduğunu keşfettiler.

Leiden Üniversitesi'nde astrofizikçi olan Dr. Simon Portegies Zwart, "Bu nesnelerden bazıları dev gezegenler tarafından uydu olarak yakalanmış olabilir" dedi.

"Bu, Güneş Sistemimizin dış gezegenlerinin neden iki farklı türde uyduya sahip olduğunu açıklayabilir. Dairesel yörüngelerde gezegene yakın yörüngelerde dolanan düzenli uyduların aksine, düzensiz uydular eğimli, uzun yörüngelerde gezegene daha uzak mesafelerde dolanırlar."

"Şimdiye kadar bu olgunun hiçbir açıklaması yoktu. Bu modelin güzelliği basitliğinde yatıyor. Güneş Sistemimizle ilgili birçok açık soruyu tek bir nedenle yanıtlıyor" dedi.