Yetim gezegen uzayda, yıldızlar arasında dans eden, yörüngesinde hiçbir şey olmayan gezegenlerdir. Onları kendi yollarına itmiş kadim fiziğin dikte ettiği yollardan başka belirlenmiş bir yolları yoktur. Bu gezegenlerin çoğu Jüpiter büyüklüğünde. Bu gezegenlerde gün veya gece yoktur. Zamanın geçişini gösterecek tek şey üstte yavaşça dönen takımyıldızlardır. Ancak hiçbir kuvvete bağlı olmayan haydut gezegen galaksinin tamamen farklı bir bölümüne geçtikçe bunlar bile değişir.
Bunlara haydut gezegene veya yetim gezegen deniliyor. Bilinmeyen sayıda haydut gezegen var. Yıldızlar arasındaki karanlık boşluklarda gizlenen artan sayıda gezegen keşfediliyor. Bunlar herhangi bir güneşin yörüngesinde dönmez ve bir gezegenden beklendiği gibi davranmazlar.
Peki yıldız olmadan gezegen nasıl var oluyor? Henüz yeni öğrenmeye başlıyoruz.
Haydut Gezegen Nedir?
Haydut gezegen Dünya'nın 3 katı ile Jüpiter'in 12 katı büyüklüğünde olan ancak ana yıldızından kopmuş bağımsız nesnelerdir. Ne yıldız ne bir gezegen olan kahverengi cüceden küçük ancak Dünya'dan kat ve kat büyük bu göksel göçebelerden en az 50 milyar kadarı galakside dolaşıyor.
2022'nin başlarında 70 yeni gezegenin keşfini açıklayan bir rapor yayınlandı. Bu gezegenlerin çoğu Jüpiter büyüklüğündedir ve çok az ışık yansıttıkları ve tespit edilmesini kolaylaştıracak bir güneşe yakın olmadığı için yerlerini bulmak son derece zordur. Boş uzayda tamamen kendi iradeleriyle ilerlerler.
Gökbilimciler bu nesnelere Serbest Yüzen Gezegenler (FFP'ler) diyor ve artan bir ilgi ve spekülasyon konusu oldular.
Zeki bilim insanları, bu gezegenlerin varlığını tespit etmek için 80.000'den fazla bireysel görüntü (ve çok yoğun astrofizik) kullandılar. Gökbilimciler, bu noktaya kadar keşfedilen nispeten az sayıda FFP'ye kıyasla çok daha fazla FFP olabileceğinden şüpheleniyor. Bir teoriye göre haydut gezegenlerin sayısı milyarlarcadır.
Haydut Gezegen Nasıl Oluşuyor?
Haydut gezegenin tam olarak nasıl oluştuğu konusunda fikir birliği yok, ancak önde gelen birkaç teori var. İlk teori, evrenimizin yaratılışının en erken döneminde bu gezegenlerin oluştuğunu ve daha sonra kendi güneş sistemlerinden dışarı atıldığını öne sürer. Galaktik tarihin ilk dönemleri çok daha kaotikti. Bu çalkantılı dönemin kanıtlarını kendi güneş sistemimizde görebiliriz.
Gezegenler sıcaktı ve sıvı kayalarla kaplıydı. Serbest dolaşan nesneler gezegenleri, yıldızları ve uyduları bombaladı. Güneş sistemleri içinde hareket eden devasa nesneler birbirine doğru yönelerek büyük miktarda yıkıma neden oluyordu.
Haydut gezegenler bu dönemde oluşmuş olabilir ve tam olarak anlamadığımız kuvvetlerle bulundukları sistemden atılıp yalnız bir rotaya gönderilmiş olabilirler. Bu teori uzay çöplerinin zaman zaman Dünya'nın yerçekiminden kaçıp uzaya karışmasından çok da farklı değildir. Ay'a düşen roket güçlendirici gibi.
Haydut gezegenin kökenine dair bir diğer teori daha az heyecan verici. Galakside gezegen oluşturan ancak yıldız oluşturacak enerjiye veya kütleye sahip olmayan toz ve gaz cepleri olduğu tahmin ediliyor. Yıldızlar ve gezegenler uzaydaki sıcak gaz ve toz ceplerinin dönmesiyle oluşur. Milyonlarca yıl içinde bu dönen alanlarda yıldızlar doğar ve bunlar yerçekimlerini dışa doğru çevirip yakındaki kaynakları döndürerek gezegen oluştururlar. Bu süreç yakındaki nebulalarda yoğun şekilde gözlemlendi.
Haydut veya yetim gezegenler bu süreçte oluşmuş olup kendisini çekecek kadar yakın bir yıldız olmadan doğmuş olabilir. Yıldızı olmayan haydut gezegenler akıntıda sürüklenmeye benzer şekilde büyük yerçekimi kuvvetlerine kapılarak tek başına galaksi boyunca sarmallar halinde yol alır.
Sonuç
Henüz haydut gezegenlere dair somut fikir birliğine varılamamış olsa da, bilim insanları, yıldızların ve gezegenlerin ilk etapta nasıl oluştuğuna dair devam eden çalışmaların yeni sonuçlar doğuracağından emin. Görülmeyen görüldü ve gökbilimciler artık neyi arayacaklarını bildiğine göre, yıldızlar arasında daha fazla haydut gezegen bulunması umuluyor.