İşin ürkütücü kısmı şu: 39 ayrı cesetten oluşan ana mezar kümesinin tamamı, yakılmaktan kurtulmuş kemik parçalarının yakından incelenmesine dayanarak altı yaşından küçük çocuklara aitti. Yetişkin cesetleri içeren iki mezar daha vardı ancak bunlar ana gruptan ayrıydı.
Bununla birlikte, kötü bir şey olduğu kesin değildir. Bu, bebek ölüm oranının nispeten yüksek olduğu bir dönem olmalı — yine de mezarların neden ortak değil de ayrı olduğuna dair sorular devam ediyor.
Oslo'daki Kültür Tarihi Müzesi'nden kazı lideri arkeolog Guro Fossum, Science Norway'den Mette Estep'e yaptığı açıklamada, "Tüm alanda özel bir şeyler vardı" dedi.
"Alanın etrafındaki yemek pişirme çukurları ve şömineler, definlerle bağlantılı olarak toplantılar ve törenler düzenlendiğini gösteriyor."
Mezarlar, Tunç Çağı ile Demir Çağı arasındaki geçişi kapsayan uzun bir tarihi dönemi kapsıyor.
Østfold ilçesindeki kazı ilk başladığında — yerel bir taş ocağının genişletilmesi için zemini temizlemek amacıyla — arkeologlar iki bin yıl sonrasına ait mezarlar yerine Taş Devri'ne ait eserler bulmayı bekliyorlardı.
Araştırmacılar, gömülerin çoğunun MÖ 800 ila 200 yılları arasında gerçekleştiğini ve konumları bakımından ana yollara yakın yerleştirildiklerini, dolayısıyla tüm toplumun bildiği bir şey olduğunu söylüyor. Bunlar gizli gömüler gibi görünmüyor.
"Fossum Science Norway'e verdiği demeçte, "Ayrıca, tüm mezarlar çok güzel ve titizlikle işlenmişti. "Her bir taş farklı bir yerden temin edilmiş ve oluşuma tam olarak yerleştirilmişti. Kimin bu kadar çaba harcadığını merak ettik."
Mezarlar yuvarlak ya da oval biçimliydi ve çapları 2 metreye kadar çıkıyordu. Bazıları, etrafında kenar taşları olan merkezi bir kaldırım taşı ile döşenmişti. Arkeologlardan oluşan ekip, bunun Avrupa'da daha önce görülmemiş bir şey olduğunu söylüyor.
Burada tam olarak ne olup bittiğini asla bilemeyecek olsak da, mezar kazısı şu anda Oslo'daki Kültür Tarihi Müzesi'nde Çocukların Anısına başlıklı bir serginin parçası olarak gösteriliyor. Sergi 29 Eylül 2024 tarihine kadar devam edecek ve taş mezarlardan birinin rekonstrüksiyonunu da içeriyor.
"Çocuklar neden ayrı bir yere gömüldü? Neden buraya? Ve bu geleneği birkaç yüz yıl boyunca nasıl sürdürdüler?" sorusu serginin giriş bölümünde yer alıyor.
Aynı alanda bulunan çanak çömlek parçalarının —muhtemelen henüz incelenen yanmış kemikler için kaplar— analiz edilmesi için çalışmalar devam ediyor; bu da bu insanlar ve nasıl yaşadıkları hakkında daha fazla bilgi verebilir.