NASA, Ay'ın merkezi gölgesinin (umbra) Dünya'dan geçerken izlediği yolu en ince ayrıntısına kadar gösteren tutulma haritaları geliştirdi. Yeni çalışmaları sadece umbranın gerçek şeklini değil, aynı zamanda neden oluştuğunu da ortaya koyuyor.
Araştırmacılar, Ay'ın kenarı boyunca uzanan vadilerin iğne deliği kameralar gibi hareket ederek Güneş'in görüntülerini Dünya yüzeyine yansıttığını buldular. Umbra, yansıtılan bu Güneş görüntülerinin hiçbirinin ulaşamadığı ortadaki küçük deliktir.
NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'ndeki Bilimsel Görselleştirme Stüdyosu'ndan Ernie Wright, "2017 tam güneş tutulmasından başlayarak, Ay'ın merkezi gölgesinin — umbranın — gerçek şeklini gösteren tutulma haritaları ve filmleri yayınlıyoruz" diyor.
"Ve insanlar soruyor, neden pürüzsüz bir oval yerine patates gibi görünüyor? Bunun kısa cevabı, Ay'ın tamamen pürüzsüz bir küre olmadığıdır."
19. yüzyılda umbranın yolunu hesaplamaya yönelik geleneksel yaklaşımlar, tutulmayı gözlemleyen herkesin bunu deniz seviyesinde yaptığı ve Ay'ın kütle merkezi etrafında mükemmel bir şekilde merkezlenmiş pürüzsüz bir küre olduğu gibi önemli varsayımlara dayanıyordu.
Elbette her ikisi de yanlıştır. İnsanlar deniz seviyesinin çok altında ve üstünde yaşamaktadır ve Ay, asteroit ve meteor çarpmalarının uzun geçmişi nedeniyle kraterli, pürüzlü bir yüzeye sahiptir.
Dünya'nın ve Ay'ın arazilerini göz ardı eden tutulma haritası tahminleri, umbranın nerede oluşacağı konusunda kilometrelerce, bütünlük süresi ve temas sürelerinde (bir gözlemcinin Ay'ın Güneş'i tamamen tuttuğunu gördüğü zaman) saniyelerce sapma gösterebilir.
Bu durum önemli görünmeyebilir, ancak araştırmacılar bu tür hataların hem fotoğrafçılar hem de gözlemleri kaydeden bilim insanları için "giderek daha tahammül edilemez" hale geldiğini söylüyor.
The Astronomical Journal'daki makale yeni yaklaşımlarını açıklıyor. NASA'nın LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter – Ay Keşif Yörünge Aracı) tarafından toplanan Ay'ın kenarındaki dağlar ve vadilerle ilgili verilerin yanı sıra, tutulma gözlemcilerinin konumlarının gerçek yüksekliklerinde gösterilmesi için Dünya'nın bir yükseklik haritasının da dahil edilmesini içeriyor.
Ve 200 yıl önce icat edilen elle hesaplama yönteminin aksine, yeni yöntem tutulma haritalarını 3D animasyon yazılımlarının görüntüleri oluşturduğu gibi her seferinde bir piksel olarak oluşturuyor.