Madencilikte siyanür kullanımının risklerinden bahsedelim. Siyanürle altın aramak söz konusu metalin doğası gereği oldukça tehlikelidir. Ancak siyanür hala madencilikte en sık kullanılan araçlar arasında yer alıyor.
Siyanür nedir?
Siyanür hızlı tepkime gösteren, potansiyel olarak ölümcül bir kimyasaldır. Birçok farklı bileşikte bulunabiliyor. Bir bileşiğin içerisinde bir karbon atomu (C) ve bir azot atomu olması (N) zehirli siyanüre (CN) işarettir. Organik olduğundan canlı organizmalarla kolay reaksiyona girer. Birçok metalle birleşme özelliği var ve bu nedenle altın gibi metalleri cevherden ayırmada kullanılıyor.
Siyanür Kullanımının Tehlikeleri Neler?
Oldukça zehirli olduğundan çevreye yayılması durumunda halk sağlığını tehdit eden sonuçlar doğurabiliyor. 1970'den bu yana yaşanan dökülme kazaları toplu balık ölümlerine, içme suyu kaynaklarının kirlenmesine ve tarım alanlarının zarar görmesine neden oldu:
- Kırgızistan, Kumtor Altın Madeni, 1998: 2 ton sodyum siyanür taşıyan bir araç Barskoon nehrine düşmüş ve 2.000'den fazla insan tıbbi bakıma muhtaç kalmıştır.
- Meksika, 2014: Yoğun yağmurlar Proyecto Magistral madenindeki 500.000 galon çözeltinin istinat havuzundan dökülmesine neden olmuştur.
- Romanya, Aural Gold, 2000: Atık barajı patlaması 3.5 milyon metreküp atığı Tisza ve Tuna nehirlerine döktü. Macaristan ve Yugoslavya sularında 250 mil derinliğe kadar tüm balıklar öldü ve su kaynakları zehirlendi.
- Amerika Birleşik Devletleri, Zortman-Landusky Mine, Montana, 1982: 52.000 galon çözelti Zortman şehri için taze içme suyu sağlayan akifere aktı. Olay bir çalışanın evdeki musluk suyundan siyanür kokusu geldiğini fark etmesiyle ortaya çıktı.
Geçmiş 25 yılda dünya genelinde 30 büyük kaza oldu. Siyanür madenciliği bazı ülkelerde tümüyle yasaklandı.
Siyanürün Maden İşçileri Üzerindeki Etkileri
Siyanür insan vücudunda da üretilir ve her nefesimizde küçük miktarlarda dışarı veririz. Ancak yüksek oranlara maruz kalmak insanlar dahil tüm canlılar için ölüm teşkil ediyor. Maden işçileri bu nedenle özel koruyucu kıyafetler giyerek metalin etkilerinden kaçınırlar. Bazı dikkatsizlikler geçmişte altın madenlerinin çevresinde bazı ölümlere yol açmıştır. Tek çözüm bu metalin kullanılmasını önlemek oluyor.
Madencilikteki Atık Seviyesini Artırıyor
Siyanür liçi çok verimli olduğundan düşük nitelikli cevherde bile kârlı madencilik sağlamaktadır. Düşük nitelikli cevherlerden aynı miktarda altın elde etmek için çok daha fazlasının çıkarılması ve işlenmesi gerekiyor. Modern madencilikte siyanür kullanımı normalden daha yüksek atık üretimine yol açıyor.
Madencilikte Siyanür Kullanımı
Sodyum siyanür çözeltisi altını cevherden ayırmak için kullanılmakta. İki tip ayrıştırıcı var:
- Yığın liçi: Çözelti devasa toplama pedlerinin üzerindeki cevher yığınlarına püskürtülür. Cevherdeki altın bu yolla solüsyonun içerisine çözülür. Cevher tamamen kalkıp altın ortaya çıkana kadar spreyleme sürer.
- Kazan (veya tank) liçi: Cevher büyük tanklardaki çözelti ile karıştırılır. Liç süreci daha kontrollüdür ve bu nedenle dökülme olasılığı düşüktür ancak posa olarak bilinen atıklar büyük atık barajlarının arkasında depolanmaktadır. Bu barajlardaki bir aksaklık tüm siyanürü çevreye boşaltır.
Altın madeni endüstrisi bugün bu zehirli metali kullanmaya devam ediyor. Yarım asra yakın bir zamandır yaşanan dökülmelere rağmen az sayıda ülke yasaklama kararı almıştır.
Siyanürle altın aramanın riskleri: Madencilikte siyanür kullanımı yazımız burada son buldu. Daha fazla içerik için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz: https://evrenatlasi.com/k/yeryuzu-tabiat