Sonbaharda Yaprakların Rengi Neden ve Nasıl Değişir?

Bazı ağaç türlerinin kendi pigment içerikleri vardır. Bu yüzden bahçenizdeki akçaağaç parlak kırmızıya, yürüdüğünüz yollardaki dişbudak sarıya döner.

Fall

Sonbaharda yaprakların rengi neden ve nasıl değişir? Her sonbahar, bu mevsimin bize gösterdiği renklerin güzelliğine hayran kalıyoruz. Kırmızı, mor, turuncu ve sarı karışımı yapraklar mevsim yazdan kışa değişmeye başladıkça ağaçta gerçekleşen kimyasal işlemlerin bir sonucudur.

Sonbaharda Yaprakların Renginin Değişmesi

Biyolojik olarak konuşursak, sonbaharda bitkiler için büyük bir değişim süreci başlar. Günler kısalır – yani enerji için artık daha az güneş ışığı vardır — ve yaprak döken ağaçların (kışın yapraklarını kaybedenler) önümüzdeki dondurucu aylara kusursuzca uyum sağlaması gerekir.

Yapraklar Neden Yeşil Renklidir?

Anahtar kelime: klorofil.

Bitkilerin fotosentez yoluyla enerji ürettiklerini zaten hepimiz biliyoruz. Bu süreç sırasında, klorofille dolan kloroplast adı verilen küçük organeller güneş ışığını sentezler ve zincirleme bir reaksiyonu başlatır. Bu muhteşem kimyasal, güneş ışığından karbondioksit ve suyun şeker (glikoz) ve nişasta gibi karbonhidratlara dönüştürülmesinde kullanılan enerjiyi emer.

Klorofil güneş ışığının çoğunu kullanırken, aynı zamanda bir miktar ışığı da çevresine geri yansıtır. Bu ışık kesin olarak yeşildir ve klorofille dolu yaprakların yeşil görünmesinin nedeni de budur.

Ağaç Yaprakları Neden Renk Değiştirir?

Kısalan günler sonbahardaki en büyük değişikliklerden biridir. Bu durum, ilk gün batımıyla beraber, bitkilerin fotosentez yapmak için fazla zamanlarının olmadığı anlamına geliyor. Böylece bitkiler daha kısa günlere ve daha düşük sonbahar sıcaklıklarına cevap verecek şekilde adapte olmak üzere, daha soğuk aylara hazırlanmak için klorofili parçalamaya başlarlar.

Sonuç olarak, yapraklar yeşil görünmelerine yetecek kadar klorofil depolayamaz. Bunun yerine, yapraktaki saklı olan diğer pigmentlerin bazılarını görmeye başlarsınız. Örneğin, karoten adı verilen pigmentler yaprakları kırmızı ve turuncuya, ksantofiller de sarıya dönüştürür.

Bazı ağaç türlerinin kendi pigment içerikleri vardır. Bu yüzden bahçenizdeki akçaağaç parlak kırmızıya, yürüdüğünüz yollardaki dişbudak sarıya döner. Meşe ağaçları çok fazla pigment içeriğine sahip olma eğilimi göstermez, renkleri yoktur, bu yüzden yaprakları kahverengidir.

Yaprak Rengini Etkileyen Diğer Faktörler

Aynı mevsimin farklı yıllarında bazı yaprakların kesinlikle görkemli göründüğünü, diğerlerinin ise yalnızca 'güzel' olduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Bunun nedeni sıcaklık ve hava koşullarının sonbahar renklerinin parlaklığını etkilemesidir.

Sıcak, güneşli günler yaprakların normalden daha fazla glikoz üretmesini sağlar ve bu enerjiyi daha fazla pigment üretmek için kullanır. Böylece yapraklar birkaç günlük güneşli, sıcak havanın ardından özellikle parlak görünebilir. Diğer taraftan aşırı don, kırmızı rengi daha az canlı hale getirme eğilimindedir. Bu nedenle ani bir soğukluk oluşursa, yaprakların solgun görünmeye başladığını fark edebilirsiniz.

Ağacın etrafındaki koşullardaki mikro değişiklikler bile renklerin değişimini etkileyebilir. Soğuk hava azalıp, sıcak hava yükseldiği için, geceleri daha serin havaya maruz kalma eğiliminde olan ormanların alçak yerlerinde yetişen ağaçlar, yüksekteki ağaçlardan daha hızlı renk değiştirir. Şehirlerin yapısı nedeniyle oluşan sıcak hava nedeniyle şehirdeki ağaçların dönüşümü daha uzun sürecektir.

Sonbaharda Ağaç Yaprakları Neden Düşer?

Yapraksız ağaçlar sonbahar renkleri kadar güzel görünmeyebilir. Ancak bilimsel açıdan bakıldığında, yaprakların düşme süreci hala oldukça havalı bir olaydır. Her şey, dalların içindeki her bir yaprağı bağlayan abscission katman adı verilen özel bir hücre katmanına bağlıdır.

Günler kısaldıkça, bitkiler katmandaki "dolaşımı" kesmeye başlar, yavaşça yiyecek ve sudan mahrum bırakır. Besin kaynağı tamamen kesildikten sonra katman kurumaya başlar ve yaprak düşer.

Yaprakların düşmesinin ne kadar süreceği havaya bağlıdır ve bu yüzden yapraklar sonbaharın belli belirsiz başladığı ilk günlerde bile düşebilir. Öyleyse evde oturmayın! Dışarı çıkın ve sonbaharın, renklerin kısa süreli tadını çıkarın.


Kaynaklar: