Yıldızlara baktığınızda ne düşünüyorsunuz? Yalnız olmayabileceğimizi mi? Ne kadar uzakta olduklarını mı? Uzay hakkında merak edilecek çok şey var. Gerçek şu ki, uzayla ilgili tüm cevaplara sahip değiliz. Çok geniş ve güzel olduğunu biliyoruz ancak hala ne kadar geniş (ya da güzel) olduğundan emin değiliz. Uzaya dair en ilginç ve en şaşırtıcı, çoğu zaman akıl almaz gerçeklerden söz edelim.
Nötron Yıldızları Saniyede 600 Kez Dönebilir
Nötron yıldızları, yüksek kütleli yıldızların evrimlerinin sonuna ulaştığı noktalardan biri. Süpernova yıldızının patlamasıyla çöken çekirdekten doğarlar ve ardından fiziksel yapılarının sonucu olarak son derece hızlı şekilde dönerler. Nötron yıldızları doğduktan hemen sonra saniyede 60 kez döner. Bazı şartlar sağlandığında ise bu oran saniyede 600 rotasyona çıkar.
Uzay Tamamen Sessizdir
Ses dalgaları içinden geçmek için ortama ihtiyaç duyar. Boşlukta hiçbir atmosfer olmadığından, yıldızların arasındaki alem ürkütücü sessizliğini daima korur. Bununla birlikte, atmosferi ve hava basıncı olan gezegenler sesin iletimine izin veriyor. Bu nedenle Dünya'da ve diğer gezegenlerde hala yeteri kadar gürültü var.
Bilinen Evrende Sayısız Yıldız Var
Temel olarak evrende kaç yıldız olduğu hakkında hiçbir fikrimiz yok. Şu anda kendi galaksimiz Samanyolu üzerinde kaç tane yıldız olduğunu ancak tahmin edebiliyoruz. Sonrasında da bu sayıyı evrendeki galaksilerin tahmini sayısıyla çarpıyoruz. Bütün bu matematikten sonra, NASA yıldızların sayısının hesaplanamadığına ulaşıyor. Çünkü zilyon sayılamayan bir miktardır.
Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde yapılan bir çalışma, evrendeki yıldız sayısı tahminlerini 70 sekstilyona çıkardı. Başka bir deyişle, bu 70.000 milyon milyon milyondur.
Apollo Astronotlarının Ay'daki Ayak İzleri 100 Milyon Yıl Kalacak
Ay'ın atmosferi olmadığı için Apollo astronotlarının uydu üzerindeki ayak izlerini aşındıracak veya yok edecek rüzgar ya da su yok. Bu da astronotların, uzay izcisinin ve uzay aracının izlerinin ve atılan materyallerin Ay'da çok uzun süre korunacağı anlamına geliyor.
Ama elbette sonsuza dek orada kalamazlar. Ay hala dinamik bir ortam. Hatta sürekli "mikro meteoritler" ile bombardıman ediliyor, bu da Ay'ın aşınmasının hala çok yavaş bir şekilde gerçekleştiği anlamına geliyor.
Güneş, Güneş Sistemi'nin Kütlesinin %99'unu Oluşturuyor
Yıldızımız Güneş o kadar yoğun ki tüm Güneş Sistemi kütlesinin yüzde 99'unu oluşturuyor. Yer çekimiyle tüm gezegenleri bir araya toplamasının nedeni de bu.
Güneş her saniye yaklaşık 600 milyon ton hidrojeni helyuma dönüştürüyor. Bu da teknik olarak kendisini bir "G-tipi ana sekans yıldızı" yapar. Ayrıca, yaklaşık 4 milyon ton maddeyi yan ürün olarak enerjiye dönüştürüyor.
Güneş öldüğü zaman kırmızı bir dev olacak ve Dünya'yı ve üzerindeki her şeyi saracak. Ama hemen endişelenmeyin: Bu olay 5 milyar yıl daha olmayacak.
Saat Başı Güneş'ten Dünya'ya Ulaşan Enerji Bir Yılda Kullandığımızdan Fazladır
Güneş enerjisi kullanımı son 15 yılda her yıl %20 oranında arttı. Yale Environment 360'a göre, Dünya, 2017'de Güneş enerjisi kapasitesini yüzde 30 oranında yükseltti. Yani sadece o yıl 98,9 gigawatt Güneş enerjisi üretildi.
Başta çok büyük bir sayı gibi görünmesine rağmen, bu miktardaki enerji yalnızca Dünya'nın yıllık elektrik kullanımının yüzde 0,7'sini karşılıyor.
Aynı Tip İki Metal Uzayda Birbirine Değerse Sonsuza Dek Yapışık Kalır
Bu şaşırtıcı etkiye soğuk kaynak deniyor. Çünkü metal parçalarındaki atomlar farklı tip metal parçalarına ait olduklarını bilemezler. Bu yüzden topaklar birbirine bağlanır.
Bu durum Dünya'da olmaz çünkü parçaları birbirinden ayıran hava ve su vardır. Bu bilgi uzay aracı yapımında bolca kullanılıyor. Gelecekte uzay boşluğuna inşa edilecek metal tabanlı yapılarda da önemli olacak.
Güneş Sistemi'ndeki En Büyük Meteor Ceres Adında Bir Uzay Kayasıdır
Bazen bir cüce gezegen olarak adlandırılan bu göktaşının çapı yaklaşık 965 kilometredir. Mars ve Jüpiter arasındaki Asteroit Kuşağı'nın en büyük üyesi ve kuşağın kütlesinin üçte birini oluşturuyor. Ceres'in yüzey alanı yaklaşık olarak Hindistan veya Arjantin'in yüz ölçümüne eşittir.
Mürettebatsız uzay aracı Dawn, Ceres'in yörüngesindeki görevini yeni tamamladı ve asteroite dair anlayışımızı tamamen değiştirmemize yardımcı oldu.
Venüs'teki Bir Gün Dünya'daki Bir Yıldan Uzundur
Venüs'ün bir tam döngüyü tamamlaması yaklaşık 243 Dünya günü sürüyor. Yani oldukça yavaş bir eksen dönüşüne sahip. Eğer bu yeterince şaşırtıcı değilse, Venüs'ün Güneş'in etrafındaki bir devrini tamamlamasının Dünya'dan daha kısa sürdüğünü de belirtelim: 226 Dünya günü.
Yani Güneş 117 günde bir yükseliyor, bu da Güneş'in her yıl sadece iki kez yükseleceği anlamına geliyor ve o an aslında aynı günde oluyor. Venüs de saat yönünde döndüğü için Güneş batıdan doğar ve doğudan batar.
Jüpiter'in Kırmızı Lekesi Daralıyor
Jüpiter'in ünlü Büyük Kırmızı Leke'si son birkaç on yıldır küçülüyor. Gezegendeki bu kırmızı nokta bir fırtınadır ve başta içine üç Dünya'nın sığabileceği kadar büyüktü. Şimdi sadece bir Dünya bu alanın içine sığabiliyor.
İlginçtir ki fırtınanın eni daralırken aslında boyu uzamaktadır. 2018 itibariyle bilim adamları hala bu fenomenin neden gerçekleştiğini bilmiyor. Ancak bazıları yönünü ya da konumunu değiştiren Jüpiter'deki jet akımları ile alakalı olabileceğini düşünüyor.
Satürn'ün Uydularından Biri İki Tona Sahip
Satürn'ün 62 uydusundan biri olan Iapetus, aslında oldukça eşsiz bir gök nesnesi. Bu uydunun çok belirgin iki tonlu bir rengi var, bir tarafı diğerinden çok daha koyudur.
Bu garip olay Güneş Sistemi'ndeki diğer uydularda görülmüyor. Iapetus'un bu rengi, Satürn'ün diğer uydularına olan pozisyonuyla ilgili. Iapetus, Satürn'ün halkalarının çok dışında yer alıyor. Bu nedenle yörüngesine pek çok uzay atığı çarpıyor ve bu da yüzeyinin kararmasına neden oluyor.
Iapetus'tan daha uzakta ve tamamen karanlık olan başka bir uydu Phoebe ve Satürn'ün etrafında saat yönünde dönüyor. Uydu sürekli olarak parçacıklar tarafından isabet alıyor. Çünkü Iapetus saat yönünün tersine döner ve iki uydu gezegen yüzlerini birbirlerine çevirdiklerinde Iapetus'un bir yüzü Phoebe'den çıkan parçacıklar tarafından vurulur. Bu da Iapetus'un neden tümüyle tek renkli olmadığını açıklıyor.
Kuzey Yıldızı'nın Konumu Zaman İçinde Değişecek
Polaris yıldızı 13.000 yıl içinde "Kuzey Yıldızı" olmayı bıraktığında navigasyonumuz tuhaflaşacak. Eğer bilmiyorsanız Dünya'nın ekseni "devinim" denilen bir hareket yapar. Bu hareket gitgide hafif şekilde eksenimizi eğiyor.
Dünya ekseninin tam bir koni şeklini alması yaklaşık 26.000 yıl sürmektedir. Buna ek olarak, Dünya'nın şu anki "Kuzey Yıldızı" olan Polaris, Dünya devinim hareketini gerçekleştirdikçe konum değiştiriyor.
MÖ 3.000'de Kuzey Yıldızı'nın Alpha Draconis olarak bilinen Thuban yıldızı olduğuna inanılıyordu. Yaklaşık 13.000 yıl sonra yeni Kuzey Yıldız'ı Vega olacak. Ancak toplam 26.000 yıl içinde, Dünya devinimine devam ettikçe Polaris orijinal konumuna geri dönecek.