11 Aralık 1875 günü saat 11 sularında Bremerhaven'da büyük bir patlama meydana geldi. Tam o sırada, Southampton'a gitmek üzere yola çıkan ve oradan da New York'a geçecek olan "Mosel" vapuruna son kargo da yükleniyordu. Yolcuların çoğu anavatanlarını terk edip Amerika Birleşik Devletleri'nde yeni bir hayata başlamak isteyen Güney Almanlarıydı.
"Mosel" bir Kuzey Alman Lloyd (NDL) vapuruydu. NDL, Hamburg America Line'a (HAPAG) bile rakip olan en büyük Alman denizcilik şirketiydi. Her iki işletme de gelir kaynağı olarak yükün yanı sıra büyük ölçüde göçmenlere dayanıyordu.
İskele ve Bremerhaven'in diğer bölgeleri 1875 kışında bölgeyi sarsan bir patlamayla yerle bir oldu. Geriye sadece 4 metrelik bir krater kaldı. Patlamada 80'den fazla kişi öldü ve yüzlerce kişi de yaralandı. Peki tüm bu dehşet nereden gelmişti? Ortalık yatıştığında herkes patlamanın geminin gövdesinde meydana geldiğini biliyordu. İlk incelemelere göre felaket, varilin içine gömülü bir zaman ayarlı bomba tarafından tetiklenmişti.
Yeni Bir Yere Taşınan Avrupalılar
Göçmenler, o dönemde yelkenli gemilerin yerini almaya başlayan denizcilik firmalarının devasa buharlı gemileriyle okyanusu geçtiler. Kıtalar arası gemi seferleri, rüzgara daha az bağımlı olan hızlı buharlı gemilerin ortaya çıkmasıyla mümkün hale geldi. Atlantik geçişi 10 ila 14 gün arasında sürüyordu.
Yani I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, daha önce hiç olmadığı kadar çok insan Avrupa'yı terk ediyordu. Sonuç olarak gemicilik endüstrisi büyük mali kazançlar elde etti. Amerika Birleşik Devletleri'ne yıllık Alman göçmen akını 1880'lerde ortalama 120.000'in üzerindeydi. Yüzyılın başında, Amerika Birleşik Devletleri'ne gelen en kalabalık göçmen grubu haline gelmişlerdi.
Göçmenlerin çoğunluğu, en konforsuz ama aynı zamanda en ucuz seçenek olduğu için Atlantik'i vapurla geçiyordu. Steerage sınıfı yolculara birinci ve ikinci sınıftakilerle aynı lüksler sağlanmıyordu. Yatak karyolaları üst üste dizilir ve dönüş yolculuğunda daha fazla yüke yer açmak için yana kaydırılırdı. Yük ve yolcu gemisi olarak Bremerhaven ve New York arasında hizmet veren "Mosel" 1872 yılına kadar tamamlanamadı. Geminin ara güvertesine yaklaşık yedi yüz kişi sığabiliyordu.
Gemi kaza günü Southampton'a ve oradan da New York'a gitmek üzere yola çıkmıştı. Gemide 600 kişi olacaktı. Ancak NDL vapuru "Deutschland" kısa bir süre önce, 6 Aralık'ta Thames Nehri'nin ağzındaki bir kum setinde karaya oturduktan sonra batmış ve mürettebatın İngiltere'de acil bir konaklama yapmasına neden olmuştu. Olay nedeniyle elli ya da daha fazla kişi hayatını kaybetmişti.
Mosel Felaketinin Nedenleri
Hayatta kalanlar Southampton'a getirildi ve burada Bremerhaven'dan gelen "Mosel" adlı bir sonraki gemiyle Amerika Birleşik Devletleri'ne nakledilmeyi beklediler. Ancak daha sonra işler beklenmedik bir şekilde kötüye gitti. Rıhtımda hala koliler ve fıçılarla yüklü bir araba vardı. Fıçılardan biri demir kaplı, koyu kahverengi ahşaptan yapılmıştı.
Konşimentoya göre konteyner 1,3 ton ağırlığındaydı ve yüksek fiyatlı demir parçalar içeriyordu. Varilin, vinç kullanan bir liman işçisinin elinden kayarak yola düşmüş olması muhtemel görünüyor.
Büyük bir patlama oldu. Tüm parçaları bir araya getirmek zor olsa da, çarpışmanın fıçıda lithofracteur (nitrogliserinin patlayıcı bir bileşimi) içeren bir ateşleme mekanizmasını harekete geçirdiği anlaşılıyor. Alfred Nobel (1833-1896) tarafından ilk dinamit tarifi geliştirilirken, Lithofracteur patlayıcı kombinasyonu daha fazla patlama potansiyeline sahipti.
Patlamadan birkaç saat sonra, birinci sınıf bir kabinde ağır yaralı bir adam bulundu ve hastaneye gönderildi. İlk müdahale ekipleri adamın patlamada öldüğünü düşündüler, ancak daha sonra kabinin içinde iki boş mermi bulunan bir tabanca keşfettiler. Görünüşe göre adam intihara teşebbüs etmişti. Kısa süreli bir kontrol, söz konusu namlunun gerçekten ona ait olduğunu ortaya çıkardı.
Hileli Sigorta Talepleri
Adamın adı Alexander Keith Jr. idi ve İskoç kökenli bir Kanadalıydı. William King Thomas olarak Avrupa'yı dolaştı. Çok fazla borcu olan Keith, içinde bulunduğu mali çıkmazdan kurtulmanın bir yolu olarak sigorta dolandırıcılığı yapmaya karar verdi. Keith, denizdeki bir bombalama saldırısında imha edileceği kesin olan işe yaramaz mallardan oluşan bir sevkiyatı sigortalatmak için yüklü bir prim ödedi.
Ancak bombanın Atlantik'in ortasında bir yerde birkaç gün içinde patlaması beklenmiyordu. Gemiden Southampton'da inmeyi tercih etti; orada, batan "Deutschland" ve "Mosel "den kurtulanların da gemiye binebileceğini düşünüyordu.
Olayda ağır yaralanan ve daha sonra suçunu kabul eden Keith, olaydan beş gün sonra, 16 Aralık'ta vefat etti ve bu nedenle hiçbir zaman adalet önüne çıkarılamadı. Bremen polis departmanının olayla ilgili incelemesi rahatsız edici bilgileri ortaya çıkardı.
1873 yılına gelindiğinde Alexander Keith, büyük bir sigorta ödemesi karşılığında yüzlerce insanı öldürmeyi planlamaya başlamıştı bile. O yıl bir saatçiye giderek, sert bir darbeyle patlayıcıyı tetiklemeden önce birkaç gün boyunca sessizce çalışabilecek bir mekanizma yapmasını istedi. Patlayıcıları Jamaikalı bir maden sahibi gibi davranarak satın aldı.
Bu arada, "Mosel" gemisine yapılan saldırı onun üçüncü girişimiydi. Daha önce 1875 yazında NDL gemisi Rhein'a bir bomba yerleştirmişti. Ancak geminin New York'a ulaştığını ama ateşleme mekanizmasının çalışmadığını öğrenince cesareti kırılmıştı.
Başka hiçbir nakliye şirketi gönderisini kontrol etmeden almayacağı için, "Mosel"i denemek üzere Bremerhaven'e gitti. Nakliye firması ne yazık ki kutuyu kabul etmişti. Başka şüpheli bulunamadığı ve Alexander Keith çoktan öldüğü için soruşturma 1878 yılında kapatıldı.
Bugünlerde çok az insan olay sırasında neler yaşandığını hatırlıyor. Görünüşe göre, Bremerhaven'in Yeni Liman girişinin yakınında facianın yaşandığı yeri işaretleyen küçük metal levha bile günümüze ulaşmamıştır.
