1952 Büyük Londra Sisi: Binlerce kişiyi öldüren sisli hava

1952 Londra'sında 12.000 kişi dumandan öldü.

Yazar Burcu Kara
Bir polis sis içinde trafiği yönlendiriyor Arka planda Big Ben görülüyor

1952 yılında, arabalar şimdiki gibi sokakları tıka basa doldurmazken, Londra'yı kaplayan bir duman ortalığı kasıp kavurmuş ve şehri neredeyse durma noktasına getirmişti. Birkaç gün süren Büyük Londra Sisi sırasında Londra'da hava sadece kötü görünmekle kalmadı. MetLink şöyle belirtiyor: "Duman benzeri kirlilik o kadar ölümcüldü ki tarlalardaki inekleri boğarak öldürdüğü söyleniyordu; o kadar yoğundu ki kara, hava ve demiryolu ulaşımı neredeyse durma noktasına gelmişti."

Londra Öldüren Sis'i

Londra'nın sisli görünen kentsel manzarası
Londra'nın sisli görünen kentsel manzarası

Her şey 5 Aralık 1952'de, gündüz kirliliğinin bölge için normal olduğu bir zamanda başladı. Ancak akşama doğru kirlilik yoğun, kükürtlü bir sise dönüştü. Londra'da termal inversiyon, yere yakın havanın üstündeki havadan daha düşük bir sıcaklığa soğumasına neden oldu; genellikle yere yakın sıcak hava üstündeki soğuk havanın içinden yükseldiğinde bu durum meydana gelir. Evsel ve endüstriyel duman ve kirleticilerin hepsi alçak irtifalara sıkışmış durumdaydı. Bu nedenle, soğuk hava tabakasında sis oluştuğunda güneş buharlaşmayı başlatamıyordu. Pis kirleticileri havada bıraktığınızda üzerlerinde su yoğunlaşacak ve bir asit sisi oluşturacaktır.

1952'deki büyük sis sırasında trafik yavaşladı ve birçok araba terk edildi

Tabii ki soğuk bir Aralık günü olması da yardımcı olmadı. MetLink'in aktardığına göre "Kasım ve Aralık 1952'nin başlarında hava son derece soğuktu ve bölgede ciddi kar yağışı vardı. Londra'daki insanlar ısınmak için evlerinde büyük miktarlarda kömür yakıyor, bacalarından dumanlar çıkıyordu."

Kıyamet sonrası koşulları olarak tanımlanabilecek beş gün yaşandı. Pazar gününe gelindiğinde görüş mesafesi bir metrenin (yaklaşık 3 fit) altına düşmüştü ve insanlar kendi önlerini bile güçlükle görebiliyorlardı. Sürüş koşullarının aşırı zorluğu nedeniyle, birçok kişi pes etti ve arabalarını terk etti. Günlerce bu şekilde devam etti, ta ki 9 Aralık Salı günü esmeye başlayan rüzgar yardıma yetişip sisi Thames Nehri'nden Kuzey Denizi'ne doğru itene kadar.

Ne var ki bu basit bir çözüm olmamıştır. Öncelikle, bu zamana kadar Londra'da "olağan" ölüm sayısı 1.852 olarak kabul edilmekteydi. Kirlilik yıllarında tahminen 4,703 kişi hayatını kaybetmiştir. Önceden kronik solunum rahatsızlıkları ya da diğer sağlık sorunları olanların olumsuz etkilenmeye devam etmesi nedeniyle ölüm oranları takip eden aylar boyunca yüksek kalmıştır.

Yetkililer, 4.000 kadar insanın kirliliğin doğrudan bir sonucu olarak hayatını kaybettiğine ve 100.000 kişinin de olaydan sonraki haftalarda dumanın insan solunum sistemi üzerindeki etkileri nedeniyle hastalandığına inanıyordu. Yakın tarihte yapılan araştırmalar, gerçek ölüm sayısının muhtemelen çok daha yüksek, 10.000 ila 12.000 arasında olduğunu ortaya koymaktadır.

Met Office'e göre sisin yaşandığı her gün 1.000 ton (907 metrik ton) duman partikülü, 2.000 ton (1.814 metrik ton) karbondioksit, 140 ton (127 metrik ton) HCL asit ve 14 ton (13 metrik ton) flor bileşiği salındı.