Martin B-10'un yerini almak için etkili bir ağır bombardıman uçağı arayan ABD Ordusu Hava Kuvvetleri (USAAC) 8 Ağustos 1934'te firmalara bir duyuru yaptı. Yeni uçak için en önemli gereksinim, "etkili" bir bomba yükü ile 10 saat boyunca 3.200 metre 320 km /saat hızda seyir kabiliyetinden ibaretti. USAAC 3.220 km menzil ve 400 km /saat azami hız istese de buna gerek duyulmadı.
Bu yarışmaya katılmaya istekli olan Boeing, prototip geliştirmek için bir mühendis ekibi kurdu. E. Gifford Emery ve Edward Curtis Wells liderliğindeki ekip, Boeing 247 nakliye ve XB-15 bombardıman uçağı gibi şirketin diğer tasarımlarını masaya yatırdı.
Ayrıca diğer II. Dünya Savaşı uçakları için:
- North American B-25 Mitchell
- Northrop P-61 Black Widow
- Boeing B-29 Superfortress
- B-24 Liberator
- De Havilland Mosquito
- Curtiss P-40 Warhawk
- Mitsubishi A6M Zero
- Hawker Typhoon
- Supermarine Spitfire
- North American P-51 Mustang
- Avro Lancaster
- Messerschmitt Bf 109
- Hawker Hurricane
Şirkete büyük bir masraf oluştursa da da ekip, dört Pratt & Whitney R-1690 motoruyla çalışan ve 2.200 kg'lık bir bombayı taşıyabilen Model 299'u geliştirdi. Savunma için, uçakta beş adet makineli tüfek vardı. Bu görünüşü Seattle Times muhabiri Richard Williams'ın uçağa "Flying Fortress (Uçan Kale)" adını vermesine neden oldu. İsimdeki avantajı fark eden Boeing, hızla markalaştırdı ve yeni bombardıman uçağında kullandı. 28 Temmuz 1935'te, prototip önce Boeing test pilotu Leslie Tower ile havalandı. İlk uçuş başarıyla sonlanınca Model 299, ileri testler için Ohio'daki Wright Field havalimanına uçtu.
Boeing Model 299 Wright Field'daki testlerde, USAAC ile sözleşme yapabilmek için çift motorlu Douglas DB-1 ve Martin Model 146 ile yarıştırıldı. Boeing ilk hareket anında adeta "uçup giderek" üstün bir performans gösterdi ve General Frank M Andrews'ı büyüledi. Bu bilgi tedarik ekibiyle de paylaşıldı ve Boeing'e 65 uçaklık bir sipariş verildi. Bununla birlikte, uçağın geliştirilmesi, 30 Ekim'de yaşanan bir kazada prototipin yok olmasıyla durduruldu.
B-17G Uçan Kale özellikleri
Genel
- Mürettebat: 10
- Uzunluk: 22,6 metre
- Kanat açıklığı: 31,6 metre
- Yükseklik: 5,8 metre
- Kanat alanı: 131 metre kare
- Boş ağırlık: 16,4 ton.
- Yüklü ağırlık: 24,5 ton.
Verimlilk
- Motor: 4 × Wright R-1820-97 Siklon turbo supercharger radyal motorlar, her biri 1.200 beygir
- Menzil: 3218 km
- Maksimum hız: 461 km/s
- Yükseklik sınırı: 10,870 metre.
Silahlar
- Tüfekler: 12,7 mm (13 × .50) M2 Browning makineli tüfek
- Bombalar: 2,4-3,6 ton aralığında
B-17'nin yeniden doğuşu
Kazanın ardından Genelkurmay Başkanı Malin Craig sözleşmeyi iptal etti ve bunun yerine Douglas'tan uçak satın aldı. Fakat halen YB-17 olarak adlandırılan Model 299 ile ilgilenen USAAC, Ocak 1936'da Boeing'den 13 uçak satın almak için bir fırsat yakaladı. 12 uçak bombalama taktikleri geliştirmek için 2. Bombardıman Grubuna verilirken, son uçak testler için Wright Field'daki Malzeme Bölümü'ne verildi. Ondördüncü bir uçak daha vardı. Bu uçak hız ve irtifayı artıran "turbocharger" ile üretilmişti. Ocak 1939'da teslim edildiğinde, B-17A olarak adlandırıldı ve ilk operasyonel uçak oldu.
Sürekli Gelişen Bir B-17
Boeing mühendisleri uçağı üretim sürecinde iyileştirmek durmaksızın çalışsalar da sadece bir B-17A üretildi. Ardından daha büyük bir dümen ve kanatlar da dahil olmak üzere 39 adet B-17B, çok geçmeden değiştirilmiş bir silah düzenine sahip olan B-17C üretildi. Nihayet büyük ölçekli üretimi gerçekleştirilen model olan B-17E (512 uçak adet), daha güçlü motorlar, daha büyük bir dümen, bir kuyruk makinelisi ve iyileştirilmiş bir burunla beraber savaşa katıldı. 1942'de çıkarılan B-17F (3,405)'e kadar iyileştirilmeye devam edildi. En kararlı versiyon olan B-17G (8.680 adet), 13 silah ve on kişilik bir mürettebata sahipti.
Operasyonel Geçmiş
B-17'nin ilk savaşı USAAC (1941'den sonra ABD Hava Kuvvetleri) ile değil, Kraliyet Hava Kuvvetleri ile gerçekleşti. II. Dünya Savaşı'nın başında gerçek bir ağır bombardıman uçağı olmayan RAF, 20 adet B-17C satın aldı. Fortress Mk I isimli uçak 1941 yazındaki yüksek irtifa operasyonları sırasında kötü performans gösterdi. Sekiz uçağın kaybından sonra, RAF uzun menzilli bu uçakları deniz devriyeleri için Sahil Komutanlığına transfer etti. Savaşın ilerleyen zamanlarında, Kıyı Komutanlığı ile birlikte kullanılmak üzere ek B-17'ler satın alındı ve uçak, 11 adet u-boat'un batırılmasını sağladı..
USAAF'in Omurgası
ABD'nin Pearl Harbor saldırısından sonra savaşa girmesiyle, USAAF B-17'leri, Sekizinci Hava Kuvvetleri'nin bir parçası olarak İngiltere'de konumlandırmaya başladı. 17 Ağustos 1942'de Amerikan B-17'leri işgal altındaki Avrupa'ya ilk baskınlarını Fransa'nın Rouen-Sotteville kentindeki demiryolu bölgelerine yönelik başlattılar. Amerikan gücü artıkça, USAAF, ağır kayıplar nedeniyle gece saldırılarına yönelen İngilizlerin gündüz operasyonlarını devraldı. Ocak 1943 Kazablanka Konferansı'nın ardından, Amerika ve İngiltere'nin bombalama girişimleri, Avrupa üzerinde hava üstünlüğü sağlayacak olan Pointblank Operasyonunu başlattı.
Pointblank Harekatı'nın sonuca ulaşmasının nedeni, Alman uçak endüstrisine ve Luftwaffe havaalanlarına yönelik saldırılardı. Bazıları başlangıçta B-17'nin ağır savunma silahlarının onu düşman avcı saldırılarına karşı koruyacağına inanırken, Almanya üzerindeki operasyonlar bu görüşü çabucak çürüttü. Müttefikler, Almanya'daki hedeflere gönderdikleri bombardıman uçaklarını koruyacak yeterli menzilde savaş uçağına sahip olmadığından B-17 kayıpları hızlıca zirve yaptı. B-24 Liberator ile birlikte USAAF'ın stratejik bombalama iş yükünü taşıyan B-17 uçakları, Schweinfurt-Regensburg baskınları gibi görevler sırasında şok edici kayıplar aldı.
Ekim 1943'te gerçekleşen ve 77 adet B-17'nin kaybıyla sonuçlanan "Kara Perşembe" nin ardından, uygun bir eskort uçak üretiline kadar gündüz operasyonları askıya alındı. Bu uçaklar 1944 başlarında North American P-51 Mustang ve yedek tanklı Republic P-47 Thunderbolts olarak geldi. Ardından Kombine Bomba Saldırısı (Combined Bomber Offensive) yenilendi ve bu sayede B-17'ler, "küçük arkadaşları" Alman savaş uçaklarıyla uğraşırken çok daha az kayıplar verdi.
Alman avcı uçaklarının üretimi Pointblank baskınlarından zarar görmemiş olsa da (hatta üretim daha da arttı), B-17'ler Luftwaffe'yi operasyonel güçlerinin yok edileceği çarpışmalara zorlayarak Avrupa'daki hava üstünlüğü savaşını kazanmaya yardımcı oldu. D-Day'den sonraki aylarda B-17 baskınları Alman hedeflerini vurmayı sürdürdü. Yaptıkları koruma sayesinde, kayıplar minimaldi ve büyük ölçüde uçaksavarlar nedeniyle oldu. Avrupa'daki son büyük B-17 baskını 25 Nisan 1945'te gerçekleşti. Avrupa'daki çatışmalar sırasında B-17, ağır hasarlara dayanarak havada kalmayı sürdüren, son derece sağlam bir uçak olarak ün kazandı.
Pasifik Savaşlarında B-17
Pasifik'te çalışan ilk B-17'ler, Pearl Harbor saldırısı sırasında gelen 12 uçak oldu. Saldırıdan hemen önce orada olmaları, Amerika'nın büyük karmaşasını biraz olsun dindirdi. Aralık 1941'de B-17'ler Filipinler'deki Uzak Doğu Hava Kuvvetleri'ne de hizmet veriyordu. Çatışmanın başlangıcında, Japonlar bölgeyi ele geçirirken düşman eylemine hızla kayboldular. B-17'ler, Mayıs ve Haziran 1942'de Mercan Denizi Muharebesi ve Midway Muharebesi'nde yer aldı. Yüksek irtifadan bombalama yaptıklarında denizdeki hedefleri vuramasalar da, Japon A6M Zero savaş uçaklarına büyük zorluk yaşattılar.
B-17'ler Mart 1943'te Bismarck'ın son muharebesi sırasında daha başarılı oldu. Bu defa yüksek yerine orta irtifadan bombalama yaparak üç Japon gemisi batırdılar. Bu zafere rağmen, B-17 Pasifik'te o kadar etkili değildi ve USAAF 1943'ün ortalarına kadar hava mürettebatını diğer uçaklara geçirdi. II. Dünya Savaşı sırasında, USAAF savaşta yaklaşık 4.750 adet B-17 kaybetti ki bu neredeyse tüm üretilen B-17'lerin üçte biri demek. USAAF'in B-17 envanteri Ağustos 1944'te 4,574 uçağa ulaştı. Avrupa savaşlarında B-17'ler düşman hedeflerine 640.036 ton bomba attı.
B-17 Uçan Kale'nin Son Yılları
Savaşın sona ermesiyle, USAAF B-17'nin artık eskidiğini duyurdu ve kullanımdaki uçakların büyük kısmı ABD'ye iade edilerek hurdaya çıkarıldı. Bazı uçaklar arama kurtarma operasyonlarının yanı sıra 1950'lerin başlarına kadar fotoğraflı keşif için kullanıldı. Diğer uçaklar ABD Donanmasına transfer edildi ve PB-1 yeniden tasarlandı. Birkaç PB-1, APS-20 arama radarıyla donatılarak denizaltı karşıtı savaş ve PB-1W adı verilerek de erken uyarı uçakları olarak kullanıldı. Bu uçaklar 1955'te aşamalı olarak kaldırıldı. Amerikan Sahil Güvenlik ekibi savaştan sonra B-17'yi, buz devriyeleri ve arama kurtarma görevleri için de kullandı Diğer emekli B-17'ler daha sonra yangınla mücadele gibi sivil kullanımlarda hizmet gördü. Görevi süesince B-17, Sovyetler Birliği, Brezilya, Fransa, İsrail, Portekiz ve Kolombiya dahil olmak üzere çok sayıda ülke ile aktif görev gördü.
B-17 Flying Fortress ("Uçan Kale") Hakkında Sık Sorulanlar
B-17 Flying Fortress neydi?
B-17 Flying Fortress, II. Dünya Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri tarafından kullanılan ağır bir bombardıman uçağıydı. Her türlü hava koşulunda çalışabilen uzun menzilli bir bombardıman uçağı olarak tasarlanmış ve Almanya'ya karşı stratejik bombalama kampanyasında yaygın olarak kullanılmıştır.
B-17 Flying Fortress ilk ne zaman tanıtıldı?
B-17 Flying Fortress ilk olarak 1938 yılında tanıtıldı ve II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar hizmette kaldı.
B-17 Flying Fortress'ın II. Dünya Savaşı'ndaki rolü neydi?
B-17 Flying Fortress öncelikle stratejik bir bombardıman uçağı olarak kullanıldı ve Almanya ve diğer Mihver güçlerine çok sayıda bombalama saldırısı gerçekleştirmekten sorumluydu. Ayrıca keşif uçağı olarak ve diğer askeri amaçlar için de kullanıldı.
B-17 Flying Fortress'ın önemli özellikleri nelerdi?
B-17 Flying Fortress, 10 kişiye kadar mürettebatı olan büyük ve ağır silahlı bir bombardıman uçağıydı. Makineli tüfekler ve bombalar da dahil olmak üzere çeşitli silahlarla donatılmıştı ve 3218 km menzile sahipti.
Kaç tane B-17 Flying Fortress üretildi?
Toplam 12.731 adet B-17 Flying Fortress üretildi ve bu da onu II. Dünya Savaşı'nın en çok üretilen uçaklarından biri haline getirdi.
B-17 Flying Fortress'ın askeri tarihteki önemi neydi?
B-17 Flying Fortress, II. Dünya Savaşı'nda Müttefiklerin zaferinde kilit rol oynayan son derece etkili bir bombardıman uçağıydı. Özellikle Almanya'daki stratejik hedeflere saldırmada etkiliydi ve düşmanın endüstriyel ve askeri altyapısını zayıflatmaya yardımcı oldu.
Kaynaklar: