Son Çar II. Nikolay'ı tahttan çekilmeye kimler ve neler ikna etti? En önemlisi, bu tahttan çekilme süreci neden Rus monarşisinin sonunu getirdi? Mart 1917'de, Rus Devrimi'nin hengamesinin ortasında, son Rus Çarı II. Nikolay, kardeşi Grandük Michael Alexandrovich lehine Rus tahtından feragat etti. Fakat ertesi gün Grandük, imparatorluk otoritesini kabul etmeyi reddetti. Bu olaylar Romanov Hanedanı'nın iktidarın bir anda sona erdirdi ve yetkiyi fiili olarak Geçici Hükümete devretti.
II. Nikolay Tahttan Çekilmeden Önce Neler Yaşandı?
1916'nın sonundaki vaziyet Rus İmparatorluğu ve kraliyetin gücü adına korkunçtu. Sefalet, yüksek vergiler ve hepsinden önemlisi, Rusya'nın görünüşe göre Almanya'ya kaybetmekte olduğu I. Dünya Savaşı. 23 Şubat'ta II. Nikolay, ailesinin kaldığı Tsarskoye Selo (Çarın köyü demek)'dan Mogilev'deki karargahına geldi.
Bu arada St. Petersburg'da büyük kitlesel ayaklanmalar başlamıştı. 24 Şubat'ta 200.000'den fazla işçi grevdeyken, yoksul kitleler dükkanları yağmalamaya ve polise saldırmaya başladı. II. Nikolay bunu 25 Şubat'ta öğrendi. Polise ve orduya ayaklanmaları derhal bastırmalarını emretti, ancak bu mümkün değildi.
Nikolay Rus Devlet Dumasını feshetme emrini imzalarken, Duma başkanı Mihail Rodzyanko İmparator'a şunları yazdı:
"Başkentte anarşi var. Hükümet felç oldu. Yiyecek ve yakıt ulaşımı tamamen kargaşa içinde. Genel huzursuzluk büyüyor. Sokaklarda rastgele silahlar ateşleniyor. Ordu içindeki gruplar birbirine ateş ediyor. Güvenilir bir kişi derhal yeni bir hükümet kurmakla görevlendirilmelidir. Tereddüt etmemeliyiz. Şu an herhangi bir tereddüt öldürücüdür," ancak II. Nikolau kayıtsız bir şekilde Rodzyanko'nun uyarılarını reddederek "Bu saçmalığa cevap bile vermeyeceğim," dedi.
II. Nikolay Tahttan Çekilmeden Günler Önce Ne Yaptı?
II. Nikolay, protestoları dindireceği umuduyla Rus Devlet Dumasını feshetti, ancak boşuna bir çabaydı. 27 Şubat'ta St. Petersburg'da konuşlanan daha fazla ordu alayı halkın tarafını tutmaya başladı. İsyan eden birliklerden sorumlu subaylar öldürüldü. Birlikler aynı zamanda, hükümlüleri St. Petersburg hapishanelerinden serbest bıraktılar, St. Petersburg mahkemesinin binasını yaktılar ve polis memurlarını öldürdüler.
Bunlar yaşanırken, kardeşi Grandük Mihail Aleksandroviç de dahil olmak üzere Nikolay'ın danışmanlarının ve yardımcılarının çoğu, durumu sakinleştirecek her türlü manifesto veya açıklama ne olursa, yayınlaması için yalvarıyorlardı. İmparatorun yakın çevresi, eğer İmparator şahsen demokratik bir hükümet kurma sözü verirse, devrimin duracağını düşünüyordu. Ancak Nikolay tereddüt ederek, bunun yerine Tsarskoye Selo'ya ailesine dönmeye karar verdi.
II. Nikolay ayrıca isyanları bastırmak için generallerinden Nikolay İvanov'a St. Petersburg'a gitmesi emrini verdi. Ancak, o zamana kadar demiryolları isyancı birlikler tarafından kontrol altına alınmıştı. Bu yüzden General İvanov kendisine bağlı olması gereken birlikleri tam olarak toplayamadı ve birkaç gün sonra karargaha geri döndü.
Tahttan çekilmeyi kim 'icat etti'?
28 Şubat 1917'de II. Nikolay Mogilev'deki karargâhını Tsarskoye Selo'ya gitmek üzere terk etti. Yolda olduğu sırada, St. Petersburg'dan mesajlar alıyordu. Bu mesajlar sırasıyla şunlar oldu; sadık ordu birliklerinin yenildi, Bakanlar Kurulu dağıldı ve devrimci bir yönetim organı olan Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti kuruldu. Çar, Tsarskoye Selo'ya ulaşırsa, isyancılar tarafından esir alınabileceği açıkça ortadaydı. Sonunda Nikolay'ın treni geri dönmek zorunda kaldı ve 1 Mart akşamı Nikolay Pskov'a geldi.
Orada, II. Nicholas, Moskova'nın da isyancılar tarafından alındığını öğrendi ve Genelkurmay Başkanı Başkomutan General Mikhail Alekseev'den bir telgraf aldı. Mesaj, imparatordan devrimcileri yatıştırmak için bir manifesto yayınlamasını istedi. 1 Mart akşamı II. Nikolay, Rus Ordusu Kuzey Cephesi Baş Komutanı General Nikolay Ruzskiy ile hararetli bir görüşme yaptı. Ruzskiy, İmparatorun bir tür geçici hükümete yetki vermesi konusunda ısrar etti, ancak Nikolay, anayasal bir monarşinin statüsünü anlamadığını söyleyerek temkinli bir şekilde itiraz etti.
Nikolay kararsızken, Devlet Dumasının (geçici bir kurum) Geçici Komitesi'nin başkanı olan Mihail Rodzyanko, St. Petersburg'dan çara şunları yazdı: "[Halkın] [Romanov] hanedanına yönelik nefreti, uç sınırlarına ulaştı." Rodzyanko, Nikolay'ın oğlu lehine tahttan çekilmesinin zamanının geldiğini düşündü. "Darbe herkes için tamamen acısız olabilir; Kan dökülmeyecek, gereksiz kurban olmayacak," şeklinde bir telgrafla General Ruzsky'ye küstah bir şekilde güvence verdi . Oysa başına geleceklerinde habersizdi.
II. Nikolay'ın Tahttan Çekilme Sürecinde Neler Yaşandı?
Tahttan çekilme meselesinin tartışıldığı sırada, Nikolay'ın ailesi hala isyancı askerlerle çevrili, ancak sadık alaylar tarafından korunan bir konut olan Tsarskoye Selo'daydı. Kuşkusuz, ailenin kaderi Nikolay'ı yakından ilgilendiriyordu – kim bilir, belki de Rusya'nın kaderinden daha fazla!
2 Mart'ta Genelkurmay Başkanı Mihail Alekseev, Rus ordusunun farklı cephelerine liderlik eden dört generale telgraf çekerek Çar'ın tahttan çekilmesiyle ilgili rızalarını karargaha göndermelerini istedi. Telgrafı alan her general rızalarını ifade etti. II. Nikolay'ın bir zamanlar görevden alınan ilk kuzeni Büyük Dük Nikolay Nikolaevich dahi şunları yazdı: "Sadık bir tebaa olarak, diz çöküyor ve krala Rusya'yı ve hanedanı kurtarmak için tacı bırakması için yalvarmam gerektiğine inanıyorum." II. Nikolay generallerden cevapları aldıktan sonra "Herkes bana ihanet etti. Nikolasha bile (Nikolay Nikolaevich)," diyecekti.
İlk başta, II. Nikolay oğlu lehine tahttan çekildi ve Grandük Mihail Aleksandroviç bir naip olarak görev yaptı. Ancak aynı gün II. Nikolay, tahtı bırakmayı yalnızca Mihail Aleksandroviç lehine kabul edecekti. II. Nikolay, oğlu tahtı devralırsa ayrılacaklarından korkuyordu. Böylece kendisi ve oğlu için tahttan çekildi. Çekilme Yasası 2 Mart 1917 23:40'ta Pskov'dan Mogilev'deki karargaha gönderildi. Diğer şeylerin yanı sıra şunları söyledi: "Kardeşim, devlet işlerini tam ve dokunulmaz bir şekilde, yasama organlarındaki halk temsilcileriyle onların belirleyeceği esaslar üzerinde birlik içinde yürütecek"
Yasanın iki orijinal nüshasından biri, yakında kurulacak olan ve Pskov'a gelen Geçici Hükümetin temsilcileri olan Vasiliy Shulgin ve Alexander Guchkov'a verildi.
Sabah saat birde, yaşadıklarımın ağır bir hissiyle Pskov'dan ayrıldım. Her yerde ihanet, korkaklık ve aldatma var!
Eski imparatorun günlüğünden…
II. Nikolay'ın Tahttan Çekilmesinden Sonra Yaşananlar
II. Nikolay, tahttan indirildikten sonra ailesini Büyük Britanya'ya götürmeyi ve daha sonra çocuklarını büyütmek için Kırım'a dönüp Kırım'da yaşamayı planlamıştı. Belli ki, Nikolay durumu hakkında ya hayallere kapılmıştı ya da Avrupa'dan bazı umut verici sözler almıştı.
II. Nicholas, Pskov'dan Mogilev'e gitti ve burada kardeşi Grandük Mihail Aleksandroviç'in tahtı kabul etmediğini öğrendi. 3 Mart öğleden sonra St. Petersburg'da, Alexander Kerensky de dahil olmak üzere Geçici Hükümetin müstakbel üyeleriyle istişareden sonra, tahtın kabul edilmeme yasasını imzalamaya karar vermişti. Bakanlar, Grandük Mikhail'i tahtı kabul etmesinin korkunç durumu değiştirmeyeceğine ikna edince o da hayatından endişe duydu.
4 Mart 1917'de Rusya'da iktidar Geçici Hükümet tarafından alındı. Tahtın kabul edilmemesi Yasasına göre, Romanov hanedanı ancak monarşinin restorasyonunu onaylayan bir Anayasa Meclisi kurulduktan sonra yeniden kurulabilirdi. Ama zaten bildiğimiz gibi, bu asla olmayacaktı. 8 Mart'ta Nicholas, Mogilev'den Tsarskoye Selo'ya gitmek üzere ayrılırken, İmparatoriçe Alexandra Feodorovna sarayında tutuklandı. Nicholas Tsarskoye Selo'ya vardığında o da tutuklanacaktı. Orada Nicholas'ın şunları söylediği belirtiliyor: "Burada ailemle yaşayayım, geçimini sağlayan basit bir köylü olarak bile bizi vatanımızın en uzak köşesine gönder, ama bizi Rusya'da bırak!" . Ama sonunda o ve ailesi, idam edilecekleri Yekaterinburg'a götürüldü.