Amiloid beta proteinleri beynimizde doğal olarak bulunur, ancak uzun zamandır ve şimdi tartışmalı bir şekilde Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirilmektedir.
Almanya'daki Max Planck Multidisipliner Bilimler Enstitüsü'nden moleküler biyolog Klaus-Armin Nave, "Şimdiye kadar nöronların amiloid betanın ana üreticileri olduğu düşünülüyordu ve yeni ilaçlar için ana hedefti" diyor.
Bu proteinleri hedef alan tedaviler umulduğu kadar başarılı olamadı, bu da bu hastalığın önemli bileşenlerini hala kaçırdığımızı gösteriyor.
Amiloid beta kümelerine katkıda bulunan başka unsurların da olması, şiddetle ihtiyaç duyulan bazı ipuçlarını sağlayabilir.
Her üç saniyede bir yeni bir demans teşhisi konulurken, her geçen gün daha fazla sayıda insan kişisel olarak ya da sevdiklerinde kafa karışıklığı, iletişim güçlükleri ve hafıza kaybı gibi korkutucu semptomlarla karşı karşıya kalıyor.
Max Planck nörogenetik uzmanı Andrew Octavian Sasmita ve meslektaşları, nöron destek hücreleri olan oligodendrositlerin amiloid beta oluşturma yeteneklerini ortadan kaldırarak anormal beyin plağı oluşumuna dahil olduklarını gösterdi.
Bunu, beta bölgesi APP parçalayıcı enzim 1'in (BACE1) arkasındaki geni devre dışı bırakarak yaptılar. Adından da anlaşılacağı üzere BACE, amiloid beta üretiminde rol oynayan amiloid-beta öncü proteinini (APP) parçalar.
Max Planck nörogenetik uzmanı Constanze Depp, "BACE1'den yoksun oligodendrositler yaklaşık yüzde 30 daha az plak geliştirdi" diye açıklıyor.
BACE1'in inhibe edilmesi farelerde plak oluşumunu genellikle çok daha fazla azaltırken (yüzde 95'in üzerinde), BACE inhibisyonunun insan klinik deneylerinde hafızanın kötüleşmesi ve beyin hacminin azalması gibi başka zayıflatıcı sorunlara neden olduğu görülmektedir.
Bunun nedeni muhtemelen BACE1'in yetişkin farelerde nöronların çoğalmasında rol oynamasıdır. Ancak Sasmita ve ekibi BACE1'i sadece oligodendrosit hücreleri içinde devre dışı bıraktıklarında, nöron miktarlarında veya dağılımlarında herhangi bir bozulma bulamadılar.
Araştırmacılar makalelerinde, "Potansiyel olarak, oligodendrositlerde BACE1'in seçici olarak hedeflenmesi, yaygın BACE1 inhibisyonunun zararlarını ortadan kaldırabilir" diye yazıyor.
Diğer araştırmacılar, amiloid beta proteinlerine odaklanmaya devam etmenin bizi yanlış yolda tutabileceği konusunda uyarıyor, çünkü bu plaklar Alzheimer'a neden olmak yerine sadece bir yan etki olabilir.
Bununla birlikte, önceki araştırmalar Alzheimer hastalığında oligodendrositlerin de rol oynadığını göstermiştir.
Sasmita, "Oligodendrositlerin görevlerinden biri miyelin – yalıtkan bir tabaka – oluşturmak ve sinyal iletimini hızlandırmak için sinir liflerinin etrafına sarmaktır" diye açıklıyor.
Bu süreç Alzheimer'ın fare modellerinde de ters gidiyor gibi görünüyor, bu da amiloid beta bir çıkmaz sokak olsa bile, oligodendrosit hücrelerinin bu inatçı anlaşılmaz hastalığa neden olmada hala bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
Bu araştırma Nature Neuroscience dergisinde yayımlanmıştır.