Küçük bir bitki reçinesi parçası, insanların en az 55.000 yıl önce Endonezya'nın doğusundaki bir adada yaşadığını gösteriyor ve modern insanların Avustralya'ya göç ederken izledikleri muhtemel rotayı ortaya koyuyor.
Modern insanların Asya anakarasından güneydoğuya yönelerek, şimdiki Endonezya ve Güneydoğu Asya'daki diğer birçok adadan geçerek Avustralya'ya ulaştığını biliyoruz. Oxford Üniversitesi'nden Dylan Gaffney, kesin zamanlamanın tartışmalı olduğunu söylüyor. Modern genetik kanıtlar insanların 50.000 yıldan daha kısa bir süre önce geldiğini gösteriyor, ancak arkeolojik kanıtlar "belki 65.000 hatta 80.000 yıl önce" daha erken bir varışa işaret ediyor, diyor.
Dahası, o dönemde bölgenin coğrafyası farklı olduğu için tam olarak hangi rotayı izledikleri de tartışmalı. Dünya soğuk bir buzul dönemindeydi, bu nedenle buz tabakalarında daha fazla su hapsedilmişti ve deniz seviyeleri daha düşüktü, yani şimdi ada olan bazı kara parçaları kıtalara bağlıydı. Bu bölgenin batı kısmında Borneo, Sumatra ve Java Asya anakarasının bir parçasıyken, doğu kısmında Yeni Gine Avustralya'ya bağlıydı.
Bu da insanların Avustralya'ya ulaşmak için kullanabilecekleri iki olası rota olduğu anlamına geliyordu. Kuzey rotası Borneo'dan doğrudan doğuya Sulawesi'ye ve Yeni Gine'ye, oradan da güneye Avustralya'ya yönelmektedir. Güney rotası ise Java üzerinden Bali ve Timor'u geçerek kuzey Avustralya'ya ulaşır.
Gaffney ve meslektaşları, insanların bu yolculuğu nasıl yaptığını bulmaya yardımcı olmak için Yeni Gine'nin hemen batısında ve kuzey rotası üzerindeki Raja Ampat adalarından biri olan Waigeo adasındaki Mololo mağarasını kazdı. Ekip, mağara tabanındaki tortularda, odun kömürü ve birkaç taş yongası gibi insan yerleşimine dair kanıtlar buldu.
En önemlisi, Gaffney'in ekibi sadece 1,4 santimetre genişliğinde bir reçine parçası buldu. Köşeli bir şekli var, bu da doğal olarak birikmek yerine bir ağaçtan kesildiğini gösteriyor. Radyokarbon tarihlemesi en az 55.000 yıllık olduğunu gösteriyor.
Gaffney, reçinenin muhtemelen yangınlarda yakıt olarak kullanıldığını söylüyor. "Çok yanıcıdır ve mağaralarda iyi bir ışık kaynağıdır." Ancak koku veya yapıştırıcı gibi başka olasılıklar da var. Kullanımı ne olursa olsun, insanların en az 55.000 yıl önce Waigeo'da olduğunu gösteriyor. Gaffney, "İnsanların kuzey rotasını kullandığını gösteriyoruz" diyor.
Avustralya'nın Queensland eyaletindeki Griffith Üniversitesi'nden Kasih Norman, bu bulgunun, insanların Avustralya'ya ilk olarak kuzey rotası üzerinden ulaştığına dair kanıtlara katkıda bulunduğunu söylüyor. Coğrafi modeller her zaman kuzey rotasını işaret ediyordu çünkü deniz geçişleri daha kolaydı. "Kuzey rotası boyunca adalar arasında daha fazla su geçişi yapmanız gerekiyor, ancak geçişlerin kendisi daha kısa" diyor. Ayrıca, "her zaman bir sonraki adayı görebilirsiniz".
Ancak Norman, arkeolojik kazıların çoğunun güney rotasına odaklandığını söylüyor. Gaffney gibi araştırmacılar ancak son yıllarda kuzey seçeneğini keşfetmeye başladı.
Temmuz ayında yayınlanan önemli bir keşif, kuzey rotası boyunca Sulawesi'de bulunan 50.000 yıllık bir domuz mağara resmi. Aynı şekilde, Mayıs ayında yayınlanan bir çalışma, Timor'da 44.000 yıl öncesinden önce insan olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmadığını ortaya koydu. Timor'un güney rotası üzerinde yer alması, bu yolun ancak daha sonra kullanıldığını düşündürüyor.
Tüm bu gizemlerin sonuncusu, Asya anakarasında yaşadığı bilinen soyu tükenmiş bir insan grubu olan Denisovalıların Avustralya'nın fosil kayıtlarında yer almamasıyla ilgilidir. Güneydoğu Asya'daki pek çok popülasyon Denisovan DNA'sı taşımaktadır: buna iki farklı Denisova grubundan DNA'ya sahip olan Papua Yeni Gine'deki insanlar da dahildir. Bu, Denisovalıların Yeni Gine'de yaşadığını ima ediyordu ama kanıtlamıyordu. Ancak Avustralya'da Denisovalılara dair hiçbir iz yok. "Bildiğimiz kadarıyla" diyor Norman, "burada [Homo sapiens'ten] başka kimse yaşamadı."