Arılar ısının yükseldiği mevsimlerde oldukça aktifler. Bununla birlikte kışın hiç arıyla karşılaşmayız. Hatta sıcaklık 14°C'nin altına düştüğünde arılar neredeyse hiçbir yerde görülmez. Eşek arıları ve arılar soğuk kış boyunca kış uykusuna yatar ancak bal arıları değil. Çoğu arı türü arasında kış boyunca sadece kraliçe hayatta kalıyor. Hayatta kalan kraliçe ilkbahar geldiğinde dışarı çıkıyor ve yeni bir koloni kuruyor. Ancak bal arılarının kış hikayesi bundan daha farklı. Peki bal arıları kışın nasıl hayatta kalır?
Bal Arısının Kış Planı
Bal arıları kış aylarında kış uykusuna yatmıyor ve kendilerini hayatta tutan başlıca iki faktör var: Hareketlilik ve bal. Sıcaklıklar düşmeye başlamadan önce bal arıları olabildiğince fazla çiçeğe uğruyor ve mümkün olduğu kadar çok bal yapıyor. Soğuk mevsim başladığında yaptıkları bal ile hayatta kalıyorlar. Bal, arı sütü ve arı ekmeği yapıyorlar. Depolanan bal miktarı son derece önemli; zira arıların ilkbahara kadar donup donmayacağını belirliyor.
Bal arılarında sosyal hiyerarşi erkek, işçi ve kraliçe olarak ayrılmakta. Erkek arılar kışın ölür çünkü koloni için faydaları kalmaz. Diğer arılar ise erkek arılardan artakalan balı kullanmaya başlar. Kulağa acımasız gelse de, bu süreç kovanın hayatta kalması için çok önemli. Tüm işçi arılar dişidir. Bu anlamda tüm bal arıları arasında kışın sadece işçi arılar ve kraliçe hayatta kalıyor.
İşçi Arılar, Toplanın!
Arılar soğuk kış aylarını sadece kovanın içinde kalarak ve bal yiyerek geçiremez. Kendilerini sıcak tutmaları gerekir, ama daha da önemli olan kraliçenin sıcak tutulmasıdır. İşçi bal arıları kovanın ortasında toplanıyor ve kraliçe arı merkezde bulunuyor. Buna "kış kümelenmesi" adı verilir.
Bal arıları başları merkeze dönükken kanatlarını çırparak ve titreşerek ısı üretmeye başlar. Uçuş kaslarının ısınmasıyla ortamın ısısı artar. O mevsim kış ne kadar soğuk olursa kümelenme o kadar yoğun olur. Arılar bu faaliyeti durmadan yapmaları gerektiğinden çok fazla enerji harcıyorlar. Bu yüzden sıcaklığı artırmaya başlamadan önce balla beslenerek hazırlık yaparlar.
Kovanın Soğuk Tarafındaki Arılar Nasıl Hayatta Kalıyor?
Binlerce arının durmadan kanat çırptığını ve titreştiğini hayal edin. Bu yöntem kovanın merkezindeki sıcaklığı 34°C'ye ulaştırır. Kraliçe yeterince rahatlamış hisseder. Peki ya kovanın uçlarındaki işçi arılara ne olacak? Bal arılarının bir iş bölümü sistemi var. Uçlardaki arılar üşüdüğünde merkezdeki arılara doğru giderek onlarla yer değiştirir. Bununla birlikte aşırı soğuk mevsimlerde arıların hareket etmesi imkansız hale gelebilir. Hareket edemediklerinde bal rezervlerine ulaşamayıp açlıktan ölüyorlar.
Daha sıcak kış günlerinde ise belirli sayıda bal arısı gruptan ayrılarak kümenin aşırı ısınmasını önlüyor.
Bal Arıları Hakkında Bilgiler
- Bal, insanların yediği tek böcek ürünü ve asla bozulmaz.
- İşçi arılar kısa yaşıyor; yalnızca altı hafta ömre sahipler.
- Kraliçe arı beş yıla kadar yaşayabilir.
- Ortalama bir işçi arı hayatı boyunca 1/12 çay kaşığı bal yapar.
- Yaklaşık yarım kilo bal üretmek için arıların iki milyon çiçeği dolaşması gerekir.