Ay artık bakir değil. Biz insanlar yarım yüzyılı aşkın bir süredir Ay'ın altını üstüne getiriyoruz ve izlerimiz, ölü ekipmanlarımız, parçalanmış uzay araçlarımız, sanat eserlerimiz ve hatta dışkılarımız Ay'ın gri ve kraterli yüzeyine yayılmış durumda.
Bilim insanları artık zamanın geldiğini söylüyor. İnsanlar Ay'ın coğrafyasına etki eden baskın güç haline geldi. Ve önümüzdeki yıllarda Dünya'nın büyüleyici uydusuna daha fazla görev yöneldikçe bu durum daha da kötüleşecek.
Araştırmacılar, bu duruma bir açıklama getirmemiz gerektiğini söylüyor. Yeni bir makalede, Rusya'nın Luna 2 uzay aracının 1959'daki inişinden başlayarak Ay'da yeni bir çağ – Ay Antroposeni – ilan etmemiz gerektiğini savunuyorlar.
Kansas Üniversitesi Kansas Jeoloji Araştırmaları'ndan gezegen jeoarkeoloğu Justin Holcomb, "Bu fikir, Dünya'daki Antroposen tartışmasıyla hemen hemen aynı – insanların gezegenimizi ne kadar etkilediğinin araştırılması" diyor.
"İster yüz binlerce yıl önce ister 1950'lerde olsun, Dünya'da Antroposen'in geçmişte bir noktada başladığı konusunda fikir birliği var. Benzer şekilde, Ay'da da Ay Antroposeni'nin çoktan başladığını savunuyoruz, ancak insan faaliyetlerinin neden olduğu önemli bir Ay halesini ölçene kadar büyük bir hasarı veya tanınmasının gecikmesini önlemek istiyoruz, ki bu çok geç olacaktır."
İnsanlar kendilerini dünyanın sunduğu çeşitli ve tuhaf ortamlara yerleştirme ve bu ortamlarda gelişme konusunda çok başarılılar. Yayıldık ve dolaştığımız her yerde kendimizi evimizde gibi hissettik. Bazı yerler bizim için diğerlerinden kesinlikle daha rahat, ama bir yolunu buluyoruz. Ve sonra gittiğimiz her yerde varlığımızın kanıtlarını bırakıyoruz.
Uzaya nasıl çıkacağımızı bulduğumuzda çöplerimizi de yanımızda götürdük. Dünya'nın etrafındaki uzay, attığımız çöplerle doludur. Ve Ay'a bir uzay aracı gönderdiğimizde, varlığımızın bir izini, kullanılmayan ekipmanlar, çöpler ya da bir uzay aracının çarpması sonucu oluşan krater ve kalıntılar şeklinde dev bir 'Biz buradaydık' yazısı bırakırız.
Holcomb ve meslektaşları, Kansas Üniversitesi'nden antropolog Rolfe Mandel ve Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nden jeolog Karl Wegmann, makalelerinde insan faaliyetlerinin Ay üzerindeki etkisini değerlendirme ve kataloglama konusundaki görüşlerini ortaya koydular.
Holcomb, "Kültürel süreçler Ay'daki jeolojik süreçlerin doğal arka planını geride bırakmaya başlıyor" diyor.
"Bu süreçler, Ay'da 'regolit' olarak adlandırdığımız tortuların taşınmasını içeriyor. Tipik olarak bu süreçler, diğerlerinin yanı sıra meteoroid çarpmalarını ve kütle hareketi olaylarını içerir. Bununla birlikte, gezginlerin, iniş araçlarının ve insan hareketlerinin etkisini göz önünde bulundurduğumuzda, bunlar regoliti önemli ölçüde bozmaktadır. Yeni uzay yarışı bağlamında, Ay manzarası 50 yıl içinde tamamen farklı olacak."
Araştırmacıların amacı, Ay'ın az ya da çok değişmez olduğu efsanesini çürütmek. İnsan faaliyetleri birçoğumuzun fark ettiğinden çok daha fazla değişim yarattı ve su buzu rezervleri ve yüzeyinin üzerinde asılı duran zayıf ekzosfer de dahil olmak üzere hassas Ay ortamına zarar verebiliriz.
Buna ek olarak, 1960 ve 1970'lerde gerçekleşen mürettebatlı Ay keşiflerinin ayak izleri, bayrakları, fotoğrafları ve diğer önemli eserleri gibi önemli Ay kültürel tarihimizin korunmasına da bakmak isteyebiliriz.
Onlara göre bu bizim mirasımız ve kendi dünyamızın ötesine ilk adımlarımızı atarken insanlık tarihinin önemli bir parçası – ancak bunları izlemek ve korumak için çok az çaba sarf ediliyor.
"Holcomb şöyle diyor: "Arkeologlar olarak Ay'daki ayak izlerini, insanlığın Afrika dışına yaptığı yolculuğun bir uzantısı, türümüzün varoluşunda çok önemli bir dönüm noktası olarak görüyoruz.
"Bu izler, evrimin kapsayıcı anlatısıyla iç içe geçmiş durumda. Bu çerçevede sadece gezegen bilimcilerin değil, aynı zamanda gezegen bilimiyle ilgili tartışmalara genellikle katılmayan arkeolog ve antropologların da ilgisini çekmeye çalışıyoruz."
