Yeni bir inceleme, evcil hayvan olarak bir kediye sahip olmanın, bir kişinin şizofreni ile ilgili bozukluk riskini potansiyel olarak iki katına çıkarabileceğini öne sürüyor. Avustralyalı araştırmacılar, aralarında ABD ve İngiltere'nin de bulunduğu 11 ülkeden, son 44 yıl içinde yayınlanmış 17 çalışmanın analizini gerçekleştirdi.
Queensland Ruh Sağlığı Araştırma Merkezi'nden psikiyatrist John McGrath ve diğer araştırmacılar, "Geniş tanımlı kedi sahipliği ile şizofreni ile ilgili bozuklukların gelişme olasılığının artması arasında bir ilişki bulduk" diyor.
Kedi sahipliğinin şizofreni riskiyle bağlantılı olabileceği fikri 1995 yılında yapılan bir çalışmada ortaya atılmış ve Toxoplasma gondii adlı bir parazite maruz kalmanın buna neden olduğu öne sürülmüştü. Ancak şimdiye kadar yapılan araştırmalar karışık sonuçlar ortaya koymuştur.
Çalışmalar, çocukluk döneminde kedilerin etrafında olmanın bir kişinin şizofreni geliştirme olasılığını artırabileceğini bulmuştur; ancak, tüm çalışmalar bir ilişki bulamamıştır.
Bazıları da kediye maruz kalmayı şizofreni ile ilgili özellikleri (kişinin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkileyen) ve psikotik benzeri deneyimleri ölçen ölçeklerde daha yüksek puanlarla ilişkilendiriyor, ancak yine de diğer çalışmalar bu bağlantıyı göstermiyor.
McGrath ve ekibi, daha net bir resim elde etmek için bu konulardaki tüm araştırmaların kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi ve analiz edilmesi gerektiğini söylüyor.
T. gondii çoğunlukla zararsız bir parazit olup az pişmiş et veya kirli su yoluyla bulaşabilir.
Enfekte bir kedinin ısırması veya enfekte bir kedinin dışkısı da T. gondii'yi bulaştırabilir. ABD'de yaklaşık 40 milyon kişinin enfekte olabileceği ve bu kişilerin genellikle herhangi bir belirti göstermediği tahmin edilmektedir. Bu arada, araştırmacılar enfeksiyonların sahip olabileceği daha garip etkiler bulmaya devam ediyor.
T. gondii vücudumuza girdikten sonra merkezi sinir sistemine sızabilir ve nörotransmitterleri etkileyebilir. Parazit, kişilik değişiklikleri, psikotik semptomların ortaya çıkması ve şizofreni de dahil olmak üzere bazı nörolojik bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.
Bununla birlikte, bir bağlantı T. gondii'nin bu değişikliklere neden olduğunu ya da parazitin bir kediden insana geçtiğini kanıtlamaz.
Yapılan 17 çalışmanın yeni analizinde "geniş tanımlı kedi sahipliği ile şizofreni ile ilişkili bozukluk riskinin artması arasında anlamlı bir pozitif ilişki" bulunmuştur.
Ekip, "Ortak değişkenler için ayarlama yaptıktan sonra, kedilere maruz kalan bireylerin şizofreni geliştirme ihtimalinin yaklaşık iki kat daha fazla olduğunu bulduk" diye yazıyor.
Burada akılda tutulması gereken bazı önemli noktalar var, örneğin 17 çalışmanın 15'inin vaka-kontrol çalışması olduğu gerçeği. Bu tür araştırmalar neden ve sonucu kanıtlayamaz ve genellikle hem maruziyeti hem de sonucu etkilemiş olabilecek şeylere bakmaz.
İncelenen çalışmaların bir kısmı düşük kalitededir ve bu da yazarların vurguladığı bir husustur.
Bulgular çalışmalar arasında tutarsızdı, ancak daha yüksek kalitede olanlar, düzeltilmemiş modellerdeki ilişkilerin sonuçları etkileyebilecek faktörlerden kaynaklanabileceğini öne sürdü.
Bir çalışmada, 13 yaşından önce kedi sahibi olma ile daha sonra şizofreni geliştirme arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır, ancak kedi sahipliğini belirli bir döneme (9 ila 12 yaş) indirgediğinde anlamlı bir bağlantı bulmuştur. Bu tutarsızlık, kediye maruz kalma için kritik zaman diliminin net olarak tanımlanmadığını göstermektedir.
ABD'de 354 psikoloji öğrencisini kapsayan bir çalışmada, kedi sahibi olmak ile şizotipi skorları arasında bir bağlantı bulunamamıştır. Ancak, kedi tarafından ısırılanların skorları ısırılmayanlara kıyasla daha yüksek çıkmıştır.
Ruhsal bozukluğu olan ve olmayan kişileri kapsayan bir başka çalışmada ise kedi ısırıkları ile belirli psikolojik deneyimleri ölçen testlerde daha yüksek puanlar arasında bir bağlantı keşfedilmiştir. Ancak bunun yerine Pasteurella multocida gibi diğer patojenlerin sorumlu olabileceğini öne sürüyorlar.
Araştırmacılar, kesin bir yorum yapmadan önce daha iyi ve daha geniş bir araştırmaya ihtiyaç olduğu konusunda hemfikir.
Yazarlar, "Sonuç olarak, derlememiz kedi sahipliği ile şizofreni ile ilişkili bozukluklar arasındaki ilişkiyi desteklemektedir" diye yazıyor.
"Kedi sahipliğini ruhsal bozukluklar için risk değiştirici bir faktör olarak daha iyi anlamak için büyük, temsili örneklemlere dayanan daha yüksek kaliteli çalışmalara ihtiyaç vardır."
