Evrenin gözlemleyebildiğimizden çok daha büyük olduğuna şüphe yok. Dolayısıyla çoklu evrenlerin varlığı fikri o kadar da zorlama değil ve hatta birçok bilim insanı tarafından ciddi olarak değerlendiriliyor. Olası hipotezler, diğer evrenlerin uzaysal ufkun ötesinde yer aldığı ya da bizimkinden tamamen farklı fiziksel sabitler sergilediği yönündedir.
Bu hipotez çok yeni değildir: Filozof Giordano Bruno bunu 1600 yılında ortaya atmış, üç asır sonra (1957'de) fizikçi ve matematikçi Hugh Everett tarafından takip edilmiştir. Everett'in çoklu dünyalar teorisi olarak da bilinen teorisi, aslında kuantum mekaniğinin "tüm gerçekliği" tanımlamasına olanak tanıyan bir yorumudur. Schrödinger'in kedisi deneyine dayanan Everett, evrenlerin bölündüğünü ve bir evrende "doğru" olmayanın başka bir evrende (ıraksak bir evren) doğru olduğunu varsayar.
"His Dark Materials" kitabında, karakterlerden biri çoklu evrenlerin nasıl bölüneceğini açıklamaktadır:
Şimdi bu dünya ve diğer tüm evrenler olasılıkların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Yazı tura atma örneğini ele alalım: Yazı ya da tura gelebilir ve yazı gelmeden önce hangi yöne düşeceğini bilemeyiz. Eğer yazı gelirse, bu yazı gelme olasılığının ortadan kalktığı anlamına gelir. O ana kadar iki olasılık eşitti. Ama başka bir dünyada, yazı gelir. Ve bu gerçekleştiğinde, iki dünya birbirinden ayrılır. Daha anlaşılır olması için yazı tura örneğini kullanıyorum. Aslında, bu olasılık çöküşleri temel parçacıklar düzeyinde gerçekleşir, ancak aynı şekilde gerçekleşirler: Bir an birkaç şey mümkündür, bir sonraki an sadece bir tanesi gerçekleşir ve geri kalanı yoktur. Ancak bunların gerçekleştiği başka dünyalar ortaya çıkmıştır.
Çok Sayıda Evren Lehine Çok Sayıda Teori
Paralel evrenler olasılığını neden düşünüyoruz? Çünkü araştırmacılara göre, çözülmemiş bazı matematiksel problemlere ve denklemlere cevap vermenin en iyi yolu bu. Her halükarda, paralel dünyalar hipotezi görelilik teorisi ve kuantum fiziği ile çelişmiyor ve hatta onları birleştiriyor.
Düşünülen olasılıklar arasında sicim teorisi (ya da her şeyin teorisi) maddenin küçük titreşimli sicimlerden oluştuğunu ve her titreşimin farklı bir parçacığa karşılık geldiğini varsayar. Bu durumda, evrende bildiğimiz dört boyuttan (üç uzay ve bir zaman) daha fazla boyut olacaktır; bu boyutlar çok küçük oldukları ve kendi etraflarında sarıldıkları için görünmezdir. Bu teoriye göre paralel evrenlerin sayısı 10 üzeri 500 olabilir.
2012 yılında, CNRS Atomaltı Fizik ve Kozmoloji Laboratuarında astrofizikçiler, "enflasyonun — evrenin ilk zamanlarında 'boyutunda' kayda değer bir artış — bir değil, muhtemelen kendi evrenimizi yönetenlerden çok farklı olan farklı fiziksel yasalara (sicimler tarafından dikte edilen) göre yapılandırılmış sonsuz sayıda baloncuk evren yaratmış olabileceğini" öne sürdü.
Yani başka yerlerde, ışıksız dünyalar, maddesiz dünyalar, on boyutlu dünyalar. Her kabarcık-evren kendi Büyük Patlamasına, belki de kendi boyutsallığına sahip olacaktı. Nihayetinde neredeyse her şey mümkün olabilirdi. Bazı araştırmacılar evrenleri birbirine bağlayacak solucan deliklerinin varlığını bile modellemişlerdir: Giriş için bir kara delik ve çıkış için bir beyaz delik. Ancak araştırmacı bunu "saf bilim kurgu" olarak tanımlıyor.
Evrenin topolojisi için olasılıklar çoktur ve şekli maddeye, enerjiye ve temel etkileşimlerin etkisine bağlıdır. Bu diğer evrenlerde bizim birkaç ikizimiz olabilir ve fizik yasaları tamamen farklı olabileceği gibi aynı da olabilir.
Bir başka teori de bizimkinin ikizi ve simetriği olan bir "ayna" evrenin varlığını öngörmektedir, ancak bu evren antimaddeden oluşacaktır. Gerçekten de, eğer evrenimiz sadece madde içeriyorsa, her madde parçacığı kendisine benzeyen (aynı kütle, aynı yaşam süresi, ancak zıt yük) bir antimadde parçacığı ile ilişkilendirileceğinden, antimaddenin nereye gittiği merak konusudur. Bu teoriye göre, ikiz evren bizimkine göre "CPT-simetrik" olacaktır, yani maddenin yerini antimadde alacak (C-simetri), zaman ters yönde akacak (T-simetri) ve geometri tersine dönecektir (P-simetri).
Kanıtlamak İçin Testler
Stephen Hawking ve Thomas Hertog daha sonra, Hawking'in ölümünden bir hafta önce, 2018'de revize edilen "A Smooth Exit from Eternal Inflation" adlı çalışmada çoklu evrenlerin varlığını kanıtlamaya çalıştılar. İki bilim insanına göre, Büyük Patlama sırasında (13,7 milyar yıl önce) diğer evrenler bizimkiyle aynı anda ortaya çıktıysa, evrenimizde ışınım şeklinde bir iz bırakmış olmalılar. Hawking ve Hertog daha sonra uzay sondalarının bu ışımayı tespit etmesini sağlayacak matematiksel formüller geliştirerek diğer evrenlerin varlığını kanıtladılar.
2020 yılına gelindiğinde, NASA tarafından Antarktika'da tespit edilen bir "paralel evren" manşetlere çıkmıştı, ancak bunlar yalnızca belirli verilerde algılanan anomalilerden ibaretti.
Ocak 2022'de yapılan bir çalışma, Higgs bozonunun düşük kütlesini sicim teorisi açısından açıklamayı başarmıştı. Çalışmanın yazarları, "Sicim teorisinde veya evrenin ebedi enflasyonu teorisinde, birden fazla evrenin bir arada var olmasının hesaplamalarla nasıl tutarlı olabileceğini çok iyi açıklayan mekanizmalar vardır" demiştir. Sanki her evren heterojen kütleli Higgs bozonları içeriyormuş gibidir. Bizim " baloncuk evrenimiz" diğerlerinden farklı olurdu ve belki de bir evren sadece düşük kütleli Higgs bozonunun varlığında hayatta kalabilirdi.
Hiçbir şey kanıtlanmadığı sürece, diğer evrenlerin çeşitli şekillerde var olup olmadığına dair tüm teoriler hala mümkündür. Pekala sadece bizim evrenimiz olabileceği gibi, çok sayıda evren de olabilir. Her halükarda, ikinci teorinin savunucuları deneysel tahminlerin temel bilimsel soruları yanıtlama eğiliminde olduğunu ileri sürmektedir.
