Çikolatayı bu kadar bağımlılık yapıcı hale getiren nedir? Çikolata, çeşitli formlarından herhangi birinde (bitter, sütlü veya beyaz), çok sayıda insan tarafından sürekli olarak tüketilen bir gıdadır. Birçok insan için çikolatanın mutlulukla ayrılmaz bir şekilde bağlantılı olması şaşırtıcı değil. Her gün ağızlarında eriterek bu nefis lezzetten en az bir porsiyon tüketme ihtiyacı hissederler. İnsan popülasyonunun bir bölümü "Çikolatakolik" (çikolata bağımlıları) sınıfındadır.
Bir araştırmaya göre, çikolataya fazla ilgi duyanlar, alkol veya uyuşturucu gibi maddelere bağımlı hale gelenlere benzer fizyolojik değişiklikler geçirebilirler. Benzer şekilde, çikolata bağımlısı olan kişiler de çikolataya karşı hiçbir şeyin dolduramayacağı bir arzu duyarlar.
Kadınların yüzde 40'ından fazlası ve erkeklerin yüzde 15'i bağımlılıkla karşılaştırılabilir bir çikolata arzusuna sahiptir. Daha ciddi vakalarda, bazı insanların alkolle yaptığına benzer şekilde, insanlar çikolatayı gizlice büyük miktarlarda tüketebilirler.
Çikolata bağımlısı olan kişiler, alışkanlıklarını yerine getiremedikleri zaman sinirli olduklarını ifade ederler. Çikolataya duyulan arzu, bu daha yaygın bağımlılık türlerine çok benzemektedir. Ancak bu benzerliklerin çikolata ile bağımlılığın karmaşık fiziksel ve zihinsel etkileri arasında bir bağlantı olduğunu göstermek için yeterli olup olmadığı net değildir.
Sadece Tatlı Yemek Yeterli Değil
Peki, çikolatayı reddetmek neden bu kadar zor? Bu konuda pek çok hipotez var, ancak bunları destekleyecek çok fazla kanıt yok ve uzmanlar arasında da çok fazla fikir birliği yok. Bazı araştırmacılar çikolatanın bağımlılık yapıcı özelliğinin içerdiği yüksek şeker miktarından kaynaklandığına inanıyor. Tatlı yiyecekleri tercih etmek, insan beyninin yanı sıra diğer birçok hayvanın beyninde de yerleşiktir. Bunun nedeni büyük olasılıkla tatlı gıdaların içerdiği yüksek enerji miktarıdır.
Bununla birlikte, kendini çikolatakolik olarak tanımlayan insanların yüzde 75'i diğer tatlı türlerinin isteklerini tatmin edemediğini iddia etmektedir.
Bazı insanlar bağımlılıklarını çikolatanın dillerinde erime şekli olarak tanımlanabilecek tipik lezzetine dayandırıyor. Diğer insanlar ise kararlarını çikolatanın fiziksel yapısındaki çekiciliğe dayandırabilir.
Fakat bunun doğru olabilmesi için beyaz çikolatanın da çikolatakoliklerin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi gerekir. Çünkü kıvamı kakao ile aynı olsa da, kakaonun lezzetinden ve muhtemelen kakaonun vücudun fizyolojik işlevine faydalı olan unsurlarından yoksundur. Bu teoriyi kanıtlamak için deneyler yapılmıştır. Buna göre, beyaz çikolata çikolata isteğini geçici olarak azaltmaktadır.
Bu da ya biyolojik olarak aktif bir bileşenin ya da çikolatanın tipik aromasının çikolata bağımlılığının gelişiminde rol oynadığını göstermektedir.
Çikolata Bağımlılığının Etkileri Kannabinoider ile Karşılaştırılabilir
Bağımlılık çalışmalarında uzmanlaşmış araştırmacılar, çikolatanın kişinin bedenini ve zihnini etkileyen çeşitli maddeler içerdiğini belirtmektedir. Bunlar arasında, beyinde esrarda bulunan narkotik maddeye benzer bir etkiye sahip bir molekül olan anandamidin öncüleri bulunmaktadır. Kahve uyarıcıları arasında diğerlerinin yanı sıra kafein, tiramin ve feniletilamin bulunur.
Çikolata yerken yaşadığınız öfori, beyninizdeki anandamid seviyelerinin artmasından kaynaklanıyor olabilir. Öte yandan, çikolatanın fizyolojik olarak aktif bileşenleri bu etkiyi yaratmak için birlikte çalışıyor olabilir. Durumun böyle olup olmadığına dair herhangi bir araştırma yapılmamıştır. Çikolatada bulunan bu maddelerin biyolojik bir etkiye neden olmak için gerçekten yeterli olup olmadığı hala bilinmemektedir.
Bununla birlikte, etki mekanizması tam olarak bilinmese bile, çikolata bağımlılığını anımsatan isteklerin gerçek olduğu inkar edilemez. Tıp uzmanları ve beslenme uzmanları, özellikle aşırı kilolu olan hastalarının yeme davranışlarını değiştirmeye çalışırken bu durumu göz önünde bulundurmalıdır.