Çocukları Felç Eden Çocuk Felci Benzeri Virüs Geri Dönüş Yapıyor Gibi Görünüyor

Bilim insanları, çocuklarda nadir görülen çocuk felci benzeri bir duruma neden olabilen enterovirüs D68 seviyelerinin Ağustos ayından bu yana ulusal çapta artış gösterdiğine dair kanıtlar buldu.

Yazar Burcu Kara
enterovirus
Enterovirüslerin 3 boyutlu çizimi.

Çocukları felç edebilen bir virüs bir kez daha yükselişte gibi görünüyor. ABD atık su verileri, akut flask miyelit veya AFM olarak bilinen nadir, çocuk felci benzeri bir duruma neden olabilen enterovirüs D68'de bir artış olduğunu gösteriyor. AFM salgınları son yıllarda EV-D68 artışlarını takip etmiştir, ancak belgelenen vakalar 2024'te şu ana kadar düşük kalmıştır.

EV-D68 tipik olarak hafif bir solunum yolu enfeksiyonundan biraz daha fazlasına neden olur. Ancak on yılı aşkın bir süre önce bilim insanları virüsün bulaştığı bazı çocuklarda AFM geliştiğini fark etmeye başladı. AFM'nin birincil semptomları ani uzuv güçsüzlüğüdür ve bazıları ayrıca yüz güçsüzlüğü, konuşma bozukluğu ve uzuvları ve sırtları boyunca ağrı geliştirecektir. En ciddi vakalarda, insanlar solunum yetmezliğine neden olan yaşamı tehdit eden bir felç geliştirebilirken, diğerleri kalıcı felç geliştirebilir.

EV-D68, kurbanların yaklaşık %0,1'inde benzer bir felç durumuna neden olduğu uzun zamandır bilinen poliovirüs ile ilişkilidir. Araştırmalar EV-D68'in bazı türlerinin mutasyona uğrayarak çocuk felcine daha çok benzediğini ve AFM'ye neden olma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. AFM'nin başka potansiyel viral nedenleri olsa da, bilim insanları bu yeni suşların gelişini ABD'de en az 2012'den beri görülen benzeri görülmemiş AFM salgınlarına kesin olarak bağladılar. O tarihten bu yana ABD'de yüzlerce çocuk AFM'ye yakalanmış olsa da, EV-D68 enfeksiyonu hala çok nadir görülen bir komplikasyondur. Görünen o ki EV-D68 ve potansiyel olarak AFM sorun yaratmak için geri dönüyor.

Stanford ve Emory Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından yürütülen atık su örneklerini test eden ulusal bir gözetim sistemi olan WastewaterSCAN tarafından toplanan verilere göre, ülkedeki EV-D68 varlığı Ağustos başından bu yana önemli ölçüde artmıştır. Covid-19 salgınının ortaya çıkışından bu yana, atık su verileri, bulaşıcı hastalık salgınlarının yaklaştığına dair erken uyarı sağlamak için güvenilir bir şekilde kullanılmaktadır. Tarihsel olarak, EV-D68 salgınları ABD'de yaz ve sonbahar aylarında zirve yapma eğiliminde olmuştur.

WastewaterSCAN program direktörü ve Stanford Üniversitesi'nde inşaat ve çevre mühendisliği profesörü olan Alexandria Boehm Salı günü NBC News'e verdiği demeçte, "Şu anda ülke genelinde atık sularda EV-D68 nükleik asitleri tespit ediyoruz ve seviyeler artıyor" dedi.

Ancak son yıllarda ortaya çıkan ilginç bir durum var. 2012 yılından bu yana, ABD'de her iki yılda bir saat gibi işleyen EV-D68 salgınlarının hemen ardından nispeten büyük AFM salgınları ortaya çıktı. Ancak covid-19 salgını, EV-D68 de dahil olmak üzere diğer birçok bulaşıcı hastalığın akışını, büyük ölçüde o ilk yıllarda artan sosyal mesafe sayesinde kesintiye uğrattı. 2022 yazında EV-D68 bir kez daha ortaya çıktı, ancak bunu AFM'de sadece sessiz bir artış izledi ve o yıl Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından sadece 47 vaka belgelendi (karşılaştırma için, önceki salgın yıllarında 120 ila 240 AFM vakası görüldü). Ve şu ana kadar sadece 13 vaka ile AFM insidansı bu yıl da düşük kalmıştır.

EV-D68'in bir kez daha değişerek AFM'ye yol açma olasılığının azalmış olması mümkündür, ancak bundan emin olmak için henüz çok erkendir. Her iki durumda da uzmanlar durumu yakından takip edecek ve virüsü incelemeye devam edeceklerdir. Bilim insanları ayrıca EV-D68'in yarattığı tehdidi proaktif olarak kısırlaştırmak için de çalışmaktadır. Haziran 2024'te Ulusal Sağlık Enstitüleri, EV-D68'e karşı bir laboratuvar antikorunu test eden ve virüsü AFM'ye neden olmadan önce etkisiz hale getirmeyi amaçlayan bir klinik araştırmaya sponsor olduğunu duyurdu.

Bu ve diğer denemeler iyi gitse bile, bu tedavinin halka ulaşması muhtemelen yıllar alacaktır. Ancak AFM'nin tekrar düzenli bir tehdit haline gelmesi durumunda, bu potansiyel önleyici tedavinin el altında olması gelecekte birçok aile için çok değerli olabilir.