Eski Zelanda: Nedir ve Nerededir?

Eski Zelanda diye bir yer düşündüğümüz anlamda yok. Fakat hikayenin temelinde Hollanda'nın Zeeland vilayeti var.

eski zelanda

Dünyadaki çeşitli yerlerin isimleri bazen binlerce kilometre uzaklıktaki başka bir yerden türetilmiştir. New York, New Jersey, New Orleans ve New South Wales gibi yerler bunun en iyi örnekleridir. Bu durum Yeni Zelanda için de geçerlidir. Peki Yeni Zelanda varsa, Eski Zelanda neresidir?

Hollanda'ya Uzanan Yol

Zeeland Hollanda'da bulunmaktadır.
Zeeland Hollanda'da bulunmaktadır. Görsel: Google Haritalar.

Gerçek şu ki, Eski Zelanda diye bir yer hiç olmadı. Oysa Danimarka'da Zelanda adında bir ada var. Ancak Yeni Zelanda ya da Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkesi, adını bu adadan almamaktadır.

Yeni Zelanda'nın orijinal yer adı Hollanda'da Zeeland adlı bir eyalettir. Bu bölge Belçika'nın Antwerp şehri ile sınırı paylaşmaktadır. Ve burası gerçekte aramakta olduğunuz "Eski Zelanda "dır.

Zelanda Tarihi

Zeeland tanrıçası Nehalennia.
Zelanda tanrıçası Nehalennia.

Geçmişte efsanevi tanrıça Nehalennia'ya Zelanda'nın her yerinde saygı gösterilirdi. Bu bölgede ona adanmış çok sayıda adak sunağı ortaya çıkarılmıştır. Zelanda, son Hollanda Kontu 1299 yılında ölünceye kadar Hollanda ve Flandre kontları arasında tartışmalı bir bölgeydi.

Bavyera, Burgonya ve Habsburg kontlarından sonra Zelanda Kontluğu Hainaut kontlarının egemenliği altına girmiştir. 

1585'ten sonra bağımsız olan yedi eyaletten biri olan Zelanda, Hollanda'nın kuzey yarısı ile aynı kaderi paylaştı. Günümüzdeki Zelanda eyaleti, Fransız işgali ve Hollanda Birleşik Krallığı'nın kurulmasıyla 1815 yılında tesis edilmiştir.

Yeni Zelanda Adını Nasıl Aldı?

1580'de Zeeland İlçesi.
1580'de Zeeland bölgesi.

Aralık 1642'de Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, Hollandalı bir kaşif olan Abel Tasman'ı henüz keşfedilmemiş Güney Pasifik Okyanusu'na yapılacak bir keşif gezisine liderlik etmesi için seçti.

Görevi yeni ticari yollar aramak ve yerel halkla ticareti başlatmaktı. Tasman Batavya'dan doğuya doğru seyahat etti ve sonunda kendisini himaye eden kişinin onuruna Van Diemen's Land adını verdiği Tazmanya kıyılarına ulaştı.

Daha sonra kuzeye yöneldi ve Yeni Zelanda kıyısına rastladı; buraya önce "(Hollanda) Genel Eyaletleri Ülkesi" anlamına gelen "Staten Landt" adını verdi, ardından da aynı adı taşıyan Hollanda eyaleti Zeeland'dan esinlenerek "Nieuw Zeeland" adını verdi. Nieuw Zeeland Hollandaca'da kelimenin tam anlamıyla "Yeni Deniz Ülkesi" anlamına gelmektedir.

Abel Tasman, bugün Yeni Zelanda olarak bilinen bölgeye ayak basan ilk Avrupalıydı. Başlangıçta Staten Landt ismini kullanmıştır çünkü arazinin, Hollandalı kaşiflerin 1616'da keşfettiği ve Güney Kıtasının kuzey ucu sandığı Tierra del Fuego kıyılarındaki Staten Adası (Isla de los Estados) ile ilgili olabileceğini düşünmüştür.

Abel Tasman'ın Zeeland'dan Yeni Zelanda'ya yaptığı yolculuklar
Abel Tasman'ın Zeeland'dan Yeni Zelanda'ya yaptığı yolculuklar. Görsel: Gutenberg.net.au.

Zelanda ile Yeni Zelanda arasında 18.700 km'lik bir mesafe vardır. Aynı zamanda dünya yüzeyindeki en uzak iki şey arasındaki mesafe yaklaşık 20.000 km'dir. Yeni Zelanda, Hollanda'da adını aldığı yerden neredeyse Dünya yüzeyinde gidebileceğiniz kadar uzaktadır.

Bir asır boyunca Yeni Zelanda kaşiflere yasaktı; 1769 yılına kadar James Cook kıyılarına ayak basmadı ve burayı İngiliz egemenliği altında ilan etmedi. Cook, Yeni Zelanda'nın haritasını ilk ziyaretinden dört yıl sonra, 1773'e kadar çıkaramadı. Cook ayrıca varışından sonra Nieuw Zeeland ismini "Yeni Zelanda (New Zealand)" olarak değiştirmiştir.